یکی از مباحث پرسروصدایی که در روان شناسی روز جهان مطرح شده، تروماها و آسیب‌های بین نسلی است؛ یعنی تاثیر ترومای گذشتگان‌مان بر اخلاق و روان ما
صبح مشهد- چرا بعضی روزها بدون هیچ علتی حال‌مان خوب نیست و مضطربیم؟ به احتمال زیاد، برای شما هم این تجربه پیش آمده که بدون افتادن هیچ اتفاق خاصی، شنیدن خبر یا تماشای ماجرایی، یکهو به قول معروف، دل شوره می‌گیرید و نگران می‌شوید. بعد هم احساس می‌کنید که حال‌تان بد شده و آرزو می‌کنید که آن روز هرچه زودتر تمام شود. یکی از مباحث جدید و جذابی که در علم روان شناسی روز جهان مطرح شده، تروماها و آسیب‌های بین نسلی است، یعنی تاثیر آسیب‌های گذشتگان مان، بر اخلاق و روان ما . ماجرا چیست و این تروماها چطور بر روان ما تاثیر منفی می‌گذارند؟
تروما یعنی چه؟
ضربه روانی، ضربه روحی یا ترومای روان‌شناختی به تأثیرات و پاسخ احساسی پس از یک رویداد وحشت‌انگیز مثل تصادف، بیماری، تجاوز، بلاهای طبیعی و … بر روان انسان گفته می‌شود. واکنش‌های اولیه به ضربه روانی معمولاً به صورت شوک روانی و انکار هستند. آیا تا به حال نام ترومای بین نسلی را شنیده‌اید؟ تروماهای بین نسلی یک موضوع مهم و جدید در روان شناسی هستند که مطالعات اخیر نشان می‌دهند که آسیب‌های روانی و اخلاقی ما ممکن است به دلیل تجربه تروماهای نسل‌های گذشته باشد. پیامدهای ترومای بین نسلی به ندرت مورد بحث قرار گرفته، مگر این که یک درمانگر یا دیگر متخصصان سلامت‌روان به آن اشاره کنند.
تجربیاتی که باعث تغییر در ژنتیک می‌شود
از جمله تروماهای بین نسلی می‌توان به تجربه نژادپرستی، تبعیض، خشکسالی، بیماری، جنگ و جدایی والدین، مشاهده یک اتفاق بسیار تلخ و … اشاره کرد. این تجربیات ممکن است باعث تغییر در ژنتیک و سیستم عصبی ما شوند و باعث شوند تا به راحتی با عواقب روانی و اخلاقی متفاوتی روبه‌رو شویم. تحقیقات جدید درباره تروماهای بین نسلی که سروصدای زیادی در بین استادان روان شناسی به پا کرده، نشان می‌دهد تجربیات نسل‌های گذشته ممکن است بر سیستم عصبی و ژنتیک ما تاثیر بگذارند و به عنوان یک عامل موثر در تعیین رفتارهای روانی و اخلاقی ما عمل کنند.
مضطرب‌شدن به‌علت تجربیات نسل‌های گذشته‌تان
شما ممکن است بعضی روزهای سال بدون هیچ علتی دچار اضطراب و افسردگی باشید و این موضوع گاهی می‌تواند ریشه در تجربیات گذشته داشته باشد که حتی در آن حضور نداشته‌اید. شاید شما در دوران رشد مورد آزار قرار نگرفته‌اید، اما والدین یا پدربزرگ و مادربزرگ‌تان مورد آزار کلامی، رفتاری یا حتی جنسی قرار گرفته‌باشند. شاید شما با تبعیض مواجه نشدید یا در زمان قحطی زندگی نکردید، اما پدربزرگ و مادربزرگ و نسل های قبل‌تر شما این کار را کردند. همه این‌ها می‌تواند دلیلی باشد برای احساس اضطراب و افسردگی در شما. دلیلی که تا چند سال قبل، فقط یک گمان بود اما حالا تا حد زیادی به اثبات رسیده و البته تحقیقات درباره آن هنوز ادامه دارد.
نتایج ۲ تحقیق مهم در این باره
در دهه ۱۹۹۰، محققان برای اولین بار شروع به بررسی سازوکار‌های بیولوژیکی ترومای بین نسلی از طریق اپی ژنتیک کردند. اپی ژنتیک به معنای مطالعه عوامل خارجی یا محیطی است که باعث روشن یا خاموش شدن ژن‌ها می‌شود. به گفته مرکز کنترل و پیشگیری از بیماری، این مطالعه درباره این بود که چگونه رفتارها و محیط شما می‌تواند باعث ایجاد تغییراتی شود که بر نحوه عملکرد ژن‌های شما تأثیر می‌گذارد. در سال ۲۰۲۲ هم یک پژوهش معتبر توسط دانشگاه پرینستون آمریکا، شواهدی را بررسی کرد که نشان می‌دهد کودکان ممکن است تحت تأثیر آسیب‌های روحی والدین قرار بگیرند که قبل از تولد و حتی قبل از لقاح آن‌ها رخ داده است.
ترومای بین‌نسلی چه کسانی را تحت تاثیر قرار می‌دهد؟
هر کسی می‌تواند آسیب ترومای بین نسلی را تجربه کند و درگیر آن شود و برخی ممکن است استدلال کنند که همه تا حدی این پدیده را تجربه می‌کنند اما افراد به دلایلی مانند نژاد، طبقه اجتماعی، وضعیت اقتصادی، زندگی در مناطقی با شرایط سخت، ممکن است تجربه‌های واضح‌تری از آسیب‌های بین نسلی داشته باشند. همچنین، کسانی که فرزندان افرادی هستند که در شرایط قحطی، خشکسالی، بیماری‌های همه گیر، جنگ و دردسرهای ناشی از آن زندگی کرده‌اند، احتمالاً بیشتر با آسیب‌های بین نسلی مواجه می‌شوند.
