نخستین جراح مشهدی با تلاش‌های بی‌وقفه، همشهری‌های خود را از خدمات پزشکان تهرانی، بی‌نیاز و سرانجام بزرگ‌ترین سرمایه عمرش را وقف کرد
صبح مشهد– طی چندسال اخیر، درباره پزشکان نامی و محبوب شهر مشهد، مطالبی را در صفحه تاریخ منتشر کردیم، اما فرصتی پیش نیامد تا درباره زنده‌یاد دکتر محمد شاهین‌فر حرفی بزنیم؛ جراح نام‌آشنای مشهدی و شاید، نخستین مشهدیِ جراح که این دانش را مبتنی بر علوم جدید فراگرفت. دکتر شاهین‌فر در ۱۲ اسفندماه سال ۱۳۹۸ در ۹۹ سالگی درگذشت؛ وی عمری طولانی و پربرکت داشت و توانست در این مدت، برای مردم مشهد، منشأ خیر و آرامش باشد و مصداق بیت معروف شیخاجل شود که فرمود: «سعدیا، مرد نکونام نمیرد هرگز/ مُرده آن است که نامش به نکویی نبرند». در این ایام که جامعه ما، مرهون تلاش پزشکان و پرستاران متعهد است و آن‌ها در خط‌مقدم مبارزه با بیماری مهلک کرونا قرار دارند، یادی از این پزشک نام‌آور و نام‌آشنای مشهدی، روایتی «حال خوب‌کُن» است که امروز و در صفحه تاریخ، تقدیم شما خوبان خواهیم کرد.پزشکی مهربان و دلسوز که تلاش‌هایش برای ارتقای جایگاه جراحی و طبابت در مشهد، باعث بی‌نیازی مردم این شهر از مراجعه به تهران و استفاده از خدمات پزشکی اطبای پایتخت شد.
پزشک جوان و نابغه
دکتر محمد شاهین‌فر در سال ۱۲۹۹ش، در شهر مشهد دیده به جهان گشود. او از کودکی شیفته پزشکی بود و می‌کوشید تا روش‌های درمان سنتی را بیاموزد؛ آن مرحوم برای نگارنده این سطور نقل می‌کرد که نسخه‌های سنتی مادربزرگش، نخستین آموزه‌های دانش پزشکی بود که در ذهنش جاگرفت و او، شادان از این دانستن، آن اطلاعات را گاه و بی‌گاه به اطرافیانش عرضه می‌کرد. دکتر شاهین‌فر در سال ۱۳۱۶ش و در حالی که کمتر از ۱۷ سال داشت، در آزمون ورودی دانشکده پزشکی دانشگاه تهران پذیرفته و با وجود آن‌که دوران تحصیل او مصادف با هجوم متفقین و اشغال ایران شد، توانست ظرف شش‌سال، تحصیلات خود را در رشته پزشکی به پایان برساند و فارغ‌التحصیل شود. وی نزد استادان دانشکده پزشکی، به عنوان دانشجویی مستعد، پرحافظه و خلّاق شناخته می‌شد و به همین دلیل، او را به سمت معلم افتخاری تشریح در دانشکده منصوب کردند. یک‌سال بعد، دکتر شاهین‌فر به عنوان استادیار در دانشکده پزشکی دانشگاه تهران، مشغول به کار شد. اما واقعیت آن بود که آن مرحوم، بیش از هرجا، به شهر و زادگاه خودش علاقه داشت و به دنبال موقعیتی بود که بتواند به مشهد بازگردد. هنگامی که شنید قرار است بخش جراحی بیمارستان امام رضا(ع) راه‌اندازی شود، دعوت متولیان این بیمارستان را که بهنوعی، مرکزی آموزشی هم بود، پذیرفت و در سال ۱۳۲۵ش، با درجه دانشیاری به استخدام این بیمارستان درآمد.
دستیار و مترجم دکتر عبدا… بولوِن
در همان ایام بود که پزشکی بلژیکی به عنوان رئیس بخش جراحی بیمارستان امام رضا(ع) استخدام شد؛ دکتر «روش بولوِن» که برای همه مشهدی‌های قدیمی، شخصیتی شناخته‌شده و نام‌آشناست. او برای نخستینبار در ایران، بخش جراحی را به شیوه‌ای نوین در بیمارستان امام رضا(ع) افتتاح کرد و زنده‌یاد دکتر شاهین‌فر به عنوان مترجم و دستیار او در بخش، مشغول به کار شد. دکتر بولوِن بعدها، ضمن انجام عمل جراحی بر روی آیت‌ا…العظمی‌میلانی و شنیدن اذکاری که آن مرجع بزرگ تقلید، هنگام به‌هوش‌آمدن بر زبان می‌راند، تحت تأثیر قرار گرفت و با ادای شهادتین نزد ایشان، مسلمان شد و نام «عبدا…» را برای خودش انتخاب کرد؛ مزار دکتر عبدا… بولون در خواجه‌ربیع قرار دارد. بگذریم؛ مرحوم دکتر شاهین‌فر تا سال ۱۳۳۶ش در بیمارستان امام رضا(ع) خدمت کرد. او می‌گفت که در این مدت، جراحی در این بیمارستان به اوج اعتلای خودش رسید و جراحان زبردست آن، کارهایی انجام می‌دادند که در تهران قابل انجام نبود. البته آن مرحوم شکسته‌نفسی می‌کرد؛ بخش مهمی از این جراحی‌ها توسط خودِ او صورت می‌گرفت، اما دکتر حاضر نبود درباره آن‌ها مطالبی را بازگو کند. با تأسیس دانشکده پزشکی مشهد در سال ۱۳۲۸ش، دکتر شاهین‌فر به عنوان یکی از استادان آن، به تدریس درس‌های مربوط به جراحی و دیگر دانش‌های مرتبط با پزشکی پرداخت.
نخستین بیمارستان خصوصی مشهد
تأسیس بیمارستان توسط دکتر شاهین‌فر در انتهای بازارچه سراب مشهد و در قلب این شهر، یک اتفاق مبارک بود. دکتر محمد شاهین‌فر، در سال ۱۳۳۶ش، این بیمارستان را با هزینه شخصی ساخت و بهتدریج، تعداد تخت‌های آن را به ۱۰۰ عدد رساند. بیمارستان او را، نخستین بیمارستان خصوصی مشهد می‌دانند. دکتر شاهین‌فر عمل‌های جراحی خود را در این بیمارستان انجام می‌داد. در همین مکان بود که چهره واقعی او به عنوان پزشکی متعهد و خدوم، برای مردم مشهد آشکار شد؛ آن‌گونه که سیل تشکر و سپاس بیماران از او، در روزنامه‌های محلی و به‌خصوص روزنامه خراسان روان شد. در یک مورد، فردی به نام دکتر صالحی، به ارائه گزارشی از ایام بستری خود در بیمارستان شاهین‌فر و رفتار انسان‌دوستانه آن پزشک ارجمند پرداخته است. در این نوشتار که در هشتم اردیبهشت‌ماه سال ۱۳۴۲، در صفحه دوم روزنامه خراسان منتشر شد، آمده‌است: «بر اثر عارضه بیماری به آقای دکتر محمد شاهین‌فر مراجعه کردم. پس از معاینه دقیق، دستور بستری شدن مرا برای روز بعد داد. در ساعت مقرر در بیمارستان حاضر و تحت عمل جراحی قرار گرفتم. طی یک هفته اقامت در بیمارستان، شاهد و ناظر جریانات بی‌سابقه‌ای بودم که دور از انصاف دانستم که آن را نادیده انگاشته و مشاهدات خود را برای همشهریان عزیز در صفحه روزنامه منعکس نسازم. بیمارستان شاهین‌فر تحت نظارت آقای دکتر شاهین‌فر اداره می‌شود. این مرد شریف با عشق و علاقه معنوی، دور از عوامل مادی، به فعالیت شبانه‌روزی خود ادامه می‌دهد و باید اذعان کرد که تمام اوقات شبانه‌روزی نامبرده، وقف آسایش و تأمین رفاه و بهبود حال بیماران است. گاه و بی‌گاه به بالین بیماران حاضر می‌شود و با ادب و تواضع بر دل ریش آنان مرهم امید و نشاط و نیرو می‌نهد. آدمی تا چیزی را نبیند و ناظر مشاهدات و واقعیات نباشد، محال است بتواند در اطراف آن موضوع، اظهارنظر کند. من به حکم تصادف این راه را پیموده و به عمق نیات و عواطف این دکتر عالی‌مقام پی برده‌ام … به‌راستی من تحت تأثیر این عوالم روحانی و ملکوتی قرار گرفتم و به این همه احساسات صادقانه به‌دیده احترام می‌نگرم.» گزارش دکتر صالحی از مشاهدات خود در بیمارستان، گویای رفتاری است که مرحوم دکتر محمد شاهین‌فر با بیماران خود داشت. بیمارستان شاهین‌فر، در سال ۱۳۴۴، صاحب ساختمان بزرگ‌تری شد و خدمات آن به بیماران افزایش یافت.
بازنشستگی از تدریس و جراحی
دکتر شاهین‌فر به مدت ۵۰ سال در بیمارستان خود به طبابت پرداخت. او در سال ۱۳۵۸ش، پس از ۳۴ سال تدریس و طبابت، از دانشکده پزشکی بازنشسته شد و تمام فعالیت خود را در بیمارستانش متمرکز کرد. این وضعیت تا سال ۱۳۷۹ش که وی در آستانه ۸۰ سالگی قرار گرفت، ادامه داشت. در این سال، مرحوم دکتر شاهین‌فر، خود را از فعالیت‌های جراحی نیز، بازنشسته کرد و تنها به مدیریت بیمارستان و احیاناً ویزیت بیماران مشغول شد. در سال ۱۳۸۱ش، او با علم به نیاز روزافزون جامعه به افزایش فضاهای آموزشی در عرصه پزشکی، بیمارستانی را که سال‌ها برای رونق آن کوشیده بود، بدون هیچ چشم‌داشتی، وقف دانشکده پزشکی دانشگاه آزاد اسلامی مشهد کرد و این بیمارستان، از آن زمان، به عنوان یک موقوفه، در خدمت آموزش پزشکان و پرستاران جوان قرار دارد. دکتر محمد شاهین‌فر، این پزشک متعهد و صدیق، در ۱۲ اسفند سال ۱۳۹۸، دارفانی را وداع گفت.
منبع: خراسان
