والدین باید چطور دختر یا پسرشان را برای حساس‌ترین دوره زندگی‌اش آماده کنند؟ درباره چه مسائلی با او صحبت کنند؟ به کنجکاوی هایش در چه حد پاسخ بدهند؟ و …
نویسنده : رضا زیبایی| روان شناس عمومی و استاد دانشگاه
صبح مشهد– نقش پدر و مادرها در دوران حساس و بحرانی بلوغ فرزندان شان، بسیار جدی است. نوجوانی از آن جایی که با تغییرات جسمی و هورمونی فراوانی همراه است منجر به دگرگونی برخی رفتارها و خلقیات فرد در آستانه بلوغ می‌شود و از سوی دیگر این رفتارها با مقابله والدین روبه‌رو و گاهی دردسرساز خواهد شد. آماده کردن نوجوانان برای ورود به دوره بلوغ، یکی از دغدغه‌های والدین با تدبیر است که در ادامه در دو بخش آمادگی جنسی و عاطفی، نکاتی مطرح خواهد شد.
آمادگی جنسی
نوجوانان دختر و پسر در آستانه بلوغ با تغییراتی در حال و هوای جسمی و ذهنی خود روبه‌رو می شوند که والدین حتما باید بسته به پسر یا دختر بودن با فرزند خود در این خصوص صحبت کنند.
احساس گناه به فرزند ندهید
نکته مهمی که در نحوه انتقال اطلاعات حائز اهمیت است، پرهیز دادن رفتار فرزندان از احساس گناه و تقصیر است. گاهی نوجوان به دلایل متعدد ممکن است رفتاری انجام دهد که والدین برآن برچسب‌های غیراخلاقی بزنند که البته ممکن است درست باشد ولی تبعات ناخوشایندی برای وی دارد. بنابراین توصیه می‌شود از تحقیر و تخریب فرزند صرفا به دلیل کشش‌های درونی یا کنجکاوی یا بی‌اطلاعی به شدت بپرهیزید.
افزایش آگاهی به مسائل روز
با توجه به وجود فضاهای مجازی و به نوعی روابط بسیار گسترده‌تر اطلاعاتی این روزهای آدم‌ها با هم، بی‌شک نوجوان امروز نسبت به چند دهه قبل از بار اطلاعاتی و آگاهی جنسی بسیار بالاتری برخوردار است. بنابراین والد اگر تسلط کافی به کم و کیف مسائل دارد به طرح موضوع بپردازد و گرنه این کار را به عهده مشاور یا فرد امین و با تجربه خانواده بگذارد. معمولا نوجوان پر از سوال و اما و اگر است بنابراین پاسخ دادن به آن‌ها نیاز به مطالعه و دانش کافی دارد و نه صرفا تحکم و دستور به پذیرش سلیقه والد. یکی از این مقوله‌ها «نحوه مواجهه فرزند با فضای مجازی » است که باید درباره نحوه کار با رایانه و چارچوب‌های اخلاقی با فرزند با ملایمت صحبت کنید و به نوعی به وی مهارت خود کنترلی را بیاموزید و نه کنترل کردن افراطی از سوی شما.
کنترل نامحسوس
پسرها و دخترها در آستانه بلوغ، به شدت به استقلال طلبی و خود مدیریتی می‌اندیشند و یکی از دغدغه‌های دایمی شان همین موضوع است که «آیا از پس آن برمی‌آیم یا نه؟». والدی که با کنترل افراطی و گاه تحقیری، فرزند خود را ناتوان جلوه دهد، به عزت نفس وی آسیب زده است ولی پدر و مادری که با هوشمندی و کنترل نامحسوس فرزند خود را آرام‌آرام به خود مراقبتی سوق می‌دهد، موفق خواهد بود و فرزندی با عزت نفس و خویشتن‌دار پرورش داده است منتها با حوصله و صبر و آرامش.
آمادگی عاطفی به ویژه در روابط بین فردی
بخش دیگر دنیای بلوغ، میل به آشنایی با جنس مخالف است. با توجه به روش‌ها و نگرش‌های متفاوت وگاه متضاد دو نسل قدیم و جدید در برقراری و آشنایی با جنس مخالف این روزها مشکل بسیاری از والدین درخانه با نوجوان بر سر همین موضوع است که چرا ارتباط گرفتی؟ چرا آشنا شدی؟ چه مقدار آشنا شدی؟ و چرا بدون اجازه این کار را کردی و … .
خط قرمزهای ارتباطی مشخص کنید
بهترین شیوه این است که بسته به فرهنگ و اعتقادات خانواده، فرزند را در بدو ورود به این عوالم با کم و کیف آشنایی با جنس مخالف، آگاه کنیم و البته از افراط و تفریط بپرهیزیم. نه آن قدر سهل‌گیر که نتوانیم مدیریت کنیم و نه آن قدر سخت‌گیر که به هوش اجتماعی و عاطفی وی آسیب بزنیم. بی‌تردید بسیاری از والدین حد و مرز این امر را نمی‌دانند که بهتر است در باب آن آگاهی لازم را در گفت‌و‌گو با روان‌شناس و مشاور مذهبی پیدا کنند.
الگوی ارتباطی خوبی باشید
نکته مهم این است که اگر حال خانواده خوب باشد، معمولا فرزندان هم الگوهای ارتباطی خود را از والدین فرا می‌گیرند ولی اگر حال خانواده خوب نباشد و رطب خورده منع رطب کند یا روابط والدین فاقد احترام و شعور عاطفی لازم باشد، بی‌شک فرزند را دچار دوگانگی می کند و ممکن است خود برای شیوه آشنایی با جنس مخالف تصمیم بگیرد. بنابراین والدین نباید از نقش خود در این زمینه، غافل شوند
