یکی از درخواست‌های مکرر و چالش‌برانگیز بعضی نوجوانان در تابستان، این است که با رفیق‌های‌شان به پارک، کافی‌شاپ، سینما، دور دور یا … بروند؛ واکنش والدین باید چگونه باشد؟
صبح مشهد- با شروع تعطیلات تابستانی، بعضی از نوجوان‌ها کمتر در خانه می‌مانند و مدام می‌خواهند که با دوستان‌شان به تفریح و سرگرمی بپردازند. والدین هم معمولا نگران آسیب‌های احتمالی هستند که در چنین دورهمی‌هایی، فرزندشان را تهدید می‌کند. اما واکنش اصولی والدین به این درخواست و کلا بیرون رفتن‌های نوجوان‌شان باید چگونه باشد؟
نویسنده : سمانه تعلیم‌دهنده | کارشناس‌ارشد مشاوره توان‌بخشی
نیاز نوجوان به استقلال و هویت‌یابی
یکی از نیازهای نوجوان که در واقع چالشی مهم برای والدین محسوب می‌شود، نیاز به بیرون رفتن‌ها و قرارهای دوستانه با گروه همسالش است. نوجوان هویت‌یابی و استقلال در عمل را در کنار دوستان و گروه همسال می‌آموزد. شاید بتوان گفت از مهم‌ترین نیازهای نوجوان در این دوره نیاز به استقلال است. در این دوره نوجوان به دلیل محدودشدن‌های مکرر توسط والدین عصبانی می شود و با پدر و مادر به مخالفت برمی‌خیزد. این امر روز به روز فاصله نوجوان را با خانواده بیشتر می‌کند بنابراین ضروری‌است که والدین شرایط ارضای این نیاز را برای نوجوان خود فراهم کنند تا از بسیاری از اختلافات و کج خلقی‌های فرزندشان پیشگیری شود. اما این بدان معنا نیست که او را رها کنند بلکه باید با نظارت دورادور، مراقبت‌های لازم را انجام دهند و نگذارند کنترل شرایط از دست‌شان خارج شود.
معیارهای میزان آزادی‌دادن به نوجوان
برای این که بدانیم نوجوان‌مان چه مقدار آزادی و استقلال نیاز دارد، ابتدا باید به چند نکته توجه کنیم: ۱- سن تقویمی او چقدر است؟ ۲- سن هیجانی نوجوان و مدیریت احساسات و عواطفش چقدر است؟ ۳- میزان پختگی و تجربیاتی که نوجوان در طول زندگی داشته چقدر است؟ ۴- آیا فرزند ما اعتماد به نفس لازم را دارد؟ ۵-میزان خودباوری و عزت‌نفس نوجوان چقدر است؟ ۶- کیفیت رابطه نوجوان با والدین چگونه است؟ ۷- میزان حمایتگری والدین به چه شکل است؟ ۸- ریسک‌پذیری نوجوان تا چه اندازه است؟ ۹- شرایط خاص هر خانواده چیست؟ ۱۰- دوستان نوجوان چه کسانی هستند؟ اما در کنار این موارد باید توجه کرد که تفاوت‌های فردی هر نوجوان ممکن است شرایط گوناگونی را برای والدین ایجاد کند.
با درخواست نوجوان برای بیرون‌رفتن چه کنیم؟
می‌بایست با اولین درخواست نوجوان برای خروج به تنهایی از منزل، قوانینی را با او در میان بگذاریم تا از تنش‌های احتمالی میان او و خانواده جلوگیری کنیم. اول این که درباره زمان ورود و خروج و بیرون ماندن فرزندتان با او صحبت کنید و متناسب با سن، اعتمادبه‌نفس و توانایی‌هایش ساعتی را برایش تعیین کنید که می‌تواند در این حدود ساعت خارج از منزل باشد. دوم پیامدهایی را برای رعایت نکردن قراردادی که با نوجوانتان گذاشته‌اید، با وی مشخص کنید. این امر باید با زبان ساده و دوستانه گفته شود. برای مثال به او بگویید در صورتی که او به ساعت معین شده، پایبند نباشد، دیگر به او اجازه بیرون رفتن به تنهایی را نمی‌دهید. سوم، زمانی که مسئولانه عمل می‌کند، آزادی و استقلال بیشتری به او بدهید. این باعث می‌شود که نوجوان بداند شما به او اعتماد دارید و زمانی که متوجه این امر است، قطعاً خودش هم به خودش و تصمیمات و رفتارهای درستش اعتماد خواهد کرد.
اگر احساس خطر می‌کنید
والدین عزیز، اگر نسبت به دوستان نوجوان خود احساس خطر می‌کنید، نباید مستقیم این مسئله را به نوجوان بگویید چون ممکن است منجربه خشم و عصبانیت او شوید بلکه مناسب‌تر است از شخص سوم مورد اعتماد نوجوان، کمک بگیرید تا با او در این خصوص گفت‌‌وگو کند.
مزایای حضور نوجوان در اجتماع
به یاد داشته باشیم به تنهایی بیرون رفتن از خانه و حضور در محیط اجتماع بخشی از رشد طبیعی فرزند ماست که دیر یا زود باید با آن مواجه شویم. این مرحله از رشد مزایایی دارد که در ادامه به آن اشاره می‌شود:
۱- این امر به او کمک می‌کند که در آینده بتواند زندگی خود را مدیریت کند. والدین نمی‌توانند همیشه در کنار فرزندشان و مراقب مشکلاتی که او را تهدید می‌کند، باشند. فرزندان ما باید یاد بگیرند که چگونه از خود در اجتماع مراقبت کنند.
۲- اضطراب اجتماعی نوجوانانی که به تنهایی در خارج از منزل با دوستان خود بوده‌اند، به مراتب بسیار کمتر از نوجوان‌هایی است که به عنوان فرزندان خوب و گوش به حرف‌کن، بدون والدین از منزل خارج نمی‌شوند و با همسالانشان خارج از منزل ارتباطی ندارند و باور کرده‌اند که به اندازه کافی توانمند نیستند، اما گروه اول مهارت‌های لازم برای زندگی مستقل را پیدا کرده‌اند.
۳- کودکان و نوجوانان ما ممکن است اشتباه کنند اما باید یاد بگیرند از تکرار اشتباهات آینده جلوگیری یا چطور ارتباط‌هایشان را مدیریت کنند تا از آسیب‌های اجتماع دور بمانند.
