آن قدر طلا در کره زمین هست که می‌توان سرتاسر سطح این سیاره را تا عمق ۵۰ سانتی‌متری با طلا پوشاند، اما تقریبا تمام این مقادیر طلا تا هسته کره زمین ته نشین شده است.
صبح مشهد- اگر غلظت فلزات گران‌بهای موجود در پوسته زمین به همان میزان موجود در هسته آن می‌بود، آن وقت دیگر نمی‌توانستیم اسم گران‌بها را روی بسیاری از فلزات بگذاریم. همین حالا که مشغول خواندن این متن هستید، می‌توان گفت که شما روی یک معدن طلا ایستاده‌اید. بر اساس محاسبات انجام‌شده، آن قدر طلا در کره زمین هست که می‌توان سرتاسر سطح این سیاره را تا عمق ۵۰ سانتی‌متری با طلا پوشاند. شاید بپرسید که پس چرا طلا کمیاب و گران‌بهاست. پاسخ این پرسش آن است که تقریبا تمام این مقادیر طلا تا هسته کره زمین ته نشین شده است که حتی بلندپروازترین معدنچیان هم به آن دسترسی نخواهند داشت.
چه چیزی درباره هسته زمین می‌دانیم؟
هم اکنون بشر از طریق عبور امواج لرزه‌ای ناشی از زمین‌لرزه می‌داند که هسته کره زمین عمدتا از فلز آهن و نیکل است. با این حال، ناخالصی‌هایی هم در آن وجود دارد که با تغییر چگالی مشخص می‌شوند،ولی این ناخالصی‌ها به ندرت شناسایی می‌شوند؛ مگر این‌که مثل اورانیوم و توریم، انرژی رادیواکتیویته آن‌ها به شکل گرما آزاد شود. با این تفاسیر، مقدار این ناخالصی‌ها که فلزات گران‌بها را هم در برمی‌گیرد، به شکل یک راز سر به مهر باقی مانده بود تا این‌که در سال ۲۰۰۶، گروهی از دانشمندان راهی برای تخمین غلظت آن پیدا کردند.
ساختار مشابه سیارک‌ها با کره زمین
دانشمندان معتقدند که برخی سیارک‌ها در کلیت خود احتمالا ترکیب تقریبا مشابهی با کره زمین دارند، چرا که آن‌ها هم از قرص پیش‌سیاره‌ای (توده‌هایی از گرد و غبار و گاز) یکسانی با کره زمین تشکیل شده‌اند. پس با اندازه‌گیری ترکیب شهاب‌سنگ‌های موسوم به «کندریت کربن‌دار» که از این سیارک‌ها جدا می‌شوند، می‌توان محاسبه کرد که چه مقدار از هر عنصر روی زمین وجود دارد. بنابراین اگر غلظت‌های موجود در پوسته و گوشته آن را که ما مستقیم در باره آن‌ها آگاهی داریم،از آن کم کنید، می‌بینید که چه مقدار از هر عنصر در هسته آن وجود دارد. در این جا مفروضات زیادی را باید در نظر گرفت؛ مضاف بر این‌که تفاوت‌هایی در نحوه تکامل زمین و اجرام کوچک تر وجود دارد که شرایط را پیچیده‌تر می‌کند، چرا که در فرایند تکامل یک سیارک امکان فرار شدن برخی عناصر وجود دارد.
به‌گزارش «یورونیوز» با این حال، گروهی به سرپرستی پروفسور «برنارد وود» از دانشگاه مک‌کواری استرالیا توانستند مدلی برای توضیح این مسیرهای متفاوت ایجاد کنند و راهی برای تایید نسبی آن بیابند. آن‌ها خاطرنشان ساختند که عناصری که در آهن مذاب حل نمی‌شوند، در هسته زمین قرار نمی‌گیرند. در نتیجه، اگر قرار بود سیاره زمین همگن باشد، این عناصر در پوسته زمین بسیار بیشتر از آن چیزی می‌بود که انتظار داشتیم. با این حساب، این دانشمندان توانستند برخی از این پدیده‌های خلاف قاعده در خصوص غلظت عناصر در گوشته زمین را که تا پیش از این موجب تعجب زمین‌شناسان بود، به خوبی توضیح دهند.
نسبت این عناصر در پوسته زمین با نسبت عناصر موجود در شهاب‌سنگ‌های مورد استفاده پروفسور «برنارد وود» و همکارانش از فراوانی مشابهی برخوردار است و این نظریه را تایید می‌کند که هر دو از یک ساختار مواد تشکیل شده‌اند. با این حال، شهاب‌سنگ‌ها از نظر عناصری که در آهن حل می‌شوند بسیار غنی‌تر هستند، به همین دلیل واضح است که زمانی که اقیانوس ماگمایی اولیه زمین به هسته آن تبدیل شد، این مواد هم با آن ترکیب شدند.
میزان طلای موجود در هسته زمین
بر این اساس، پروفسور وود و همکارانش توانستند مقدار هر یک از این عناصر محلول در آهن را تخمین بزنند. به طور طبیعی، واقعا شاید برای کسی اهمیتی نداشته باشد که چه مقدار سرب یا فلز رنیم در هسته زمین محبوس شده است، اما شرایط در باره فلز طلا متفاوت است. پروفسور وود به بنگاه خبررسانی استرالیا گفت: « بیش از ۹۹ درصد از طلای زمین در هسته آن است». براساس همین منطق پس سیارک‌های بازمانده، به‌ویژه آن‌هایی که تصور می‌شود هسته‌های مشابه زمین دارند، مقادیر زیادی از این عناصر را در خود جای داده‌اند.
اگر به سیارک‌ها دست پیدا می‌کردیم
دست‌یافتن به این سیارک‌ها بسیار دشوار است، اما از حفاری تا هسته زمین آسان‌تر است، به همین دلیل است که ناسا کاوشگری را به سمت سیارک سنگین سایکی فرستاد. اخترشناسان در سال ۲۰۲۰ بنا برداده‌های جدید از تلسکوپ هابل تخمین زدند که سیارک فلزی «سایکی ۱۶» انباشته از فلزاتی به ارزش یک میلیون برابر اقتصاد جهان باشد. اگر چنین منبعی از فلزات گران بها در دسترس قرار گیرد، در نتیجه قیمت‌ها به شدت کاهش می‌یابد. همین امر در باره مواد معدنی به دام افتاده در هسته هم صدق می‌کند.
اگر به نحوی طلاهای این سیارک آزاد می‌شد، دیگر همه ما روی قطعات طلا راه می‌رفتیم و آن وقت بود که هیچ کس بابت داشتن آن حاضر به پرداخت پول نبود. پروفسور وود گفت: «این که فکر کنیم تا پایمان را از خانه بیرون می‌گذاریم تا زانو در طلا فرو می‌رویم حس خوبی است، اما اگر این گونه بود دیگر ارزش امروز را نمی‌داشت».
مطالعات پروفسور وود در سال‌های ۲۰۰۵ و ۲۰۰۶ به ترتیب در مجله علمی «علوم زمین و سیاره‌ای» و مجله علمی «طبیعت» منتشر شد.
