امروزه جهان با تقاضای فزاینده ای برای تامین و تولید انرژی مواجه است؛ چرا که تامین انرژی به عنوان یک نیاز ساختاری با منافع ملی و حیات کشورها گره خورده است و کشوری که از امنیت انرژی کافی برخوردار باشد؛ توسعه اقتصادی، اجتماعی پایدارتری را تجربه خواهد کرد. در حال حاضر منابع انرژی هر کشور در حُکم ثروت و سرمایه آن به شمار میآیند و تلاشهای جدی در کشورهای توسعهیافته در جریان است تا با مدیریت هر چه بهتر این منابع، بستر بهرهمندی نسلهای آینده نیز از این ثروت فراهم آید. از این منظر، یکی از برنامههای جدی این کشورها بر فرهنگسازی مصرف مشترکان، تمرکز دارد. موضوعی که باید در کشور ما نیز مورد توجه ویژه قرار گیرد. یکی از دلایل ضرورت یافتن این مهم، تجربهای است که در هر زمستان و با هر موج سرما، از سر میگذرانیم. بنا بر یک اعلام رسمی، با کاهش شدید دمای هوا و بارش برف در اکثر استانهای کشور، متوسط مصرف گاز طبیعی در بخش خانگی و تجاری به ۵۲۵ میلیون مترمکعب در روز رسیده است که خود یک رکورد جدید به شمار میآید.
خوشبختانه در حال حاضر، قطعی گاز در شهرهای استان وجود ندارد و از این لحاظ مشکلی نداریم اما به هر حال توصیه به صرفه جویی و مصرف بهینه گاز فارغ از بحث قطع آن و یا کاهش فشار، توصیه ای است که همواره باید جدی گرفته شود و رعایت آن ضروری به شمار میآید. در شرایط فعلی حجم مصرفی گاز استان، به ۴۲ میلیون متر مکعب در شبانه روز نیز میرسد.
اما اگر مشترکان بعضی تمهیدات را در جلوگیری از هدررفت انرژی به کار ببندند، این حجم مصرفی تا حد زیادی کاهش پیدا میکند. یادمان نرود که انرژی که امروز بیهوده میسوزانیم، میتواند صرف زیرساختهای اقتصادی شود و نفحات آن حتما رفاه بیشتر برای جامعه خواهد داشت.
کمپین کاهش دو درجه ای وسایل گرمایشی و صرفهجویی در مصرف گاز در کشور نیز با همین رویکرد شکل گرفت تا از این سرمای چند روزه، با مصرف کمتر انرژی عبور کنیم.
این یک گام جدی برای فرهنگسازی در سطح جامعه بود. در حال حاضر شرایط منابع آبی کشور بحرانی مینماید و بسیاری به کمپینهای کاهش و مدیریت مصرف پیوستهاند اما چرا باید اجازه بدهیم دیگر منابع ما نیز در مرز بحران قرار بگیرند و بعد به فکر صرفهجویی بیفتیم.
یادمان نرود که امروز نه تنها برای توسعه، بلکه برای ادامه زندگی نیازمند انرژیهایی همچون گاز هستیم. هر کدام از ما میتوانیم سهم کوچک خودمان را در این جریان بزرگ ایفا کنیم تا مطمئن شویم فرزندان ما نیز آیندهای توام با رفاه و بهرهمندی از ظرفیت منابع انرژی خواهند داشت.
اجازه بدهید باهم بعضی از اقداماتی را که میتوانند در کاهش مصرف انرژی موثر افتند مرور کنیم. الزام به رعایت استانداردهای مربوط به ساختمان به منظور جلوگیری از اتلاف انرژی، یکی از مهمترین موارد است. از آن جا که ساختار ساختمان ها نقش مهمی در هدررفت انرژی دارد، بجاست با اطلاع رسانی به اقشار جامعه نسبت به استفاده از مصالح و کالاهایی که دارای استانداردهای مصرف انرژی هستند، از هدر رفت منابع ملی جلوگیری به عمل آید، لذا ضرورت فرهنگسازی و اطلاع رسانی در این بخش از اهمیت خاصی برخوردار است.
گام بعد ایفا کردن سهم و نقش هر کدام از افراد جامعه در جریان فرهنگسازی برای کاهش مصرف انرژی است. اگر هر خانواده فقط دو درجه وسایل گرمایشی خود را کم کند، صرفه جویی که حاصل میآید بسیار عظیم خواهد بود. یادمان نرود که دمای رفاه برای منازل مسکونی بین ۱۸ و ۲۱ تعریف شده است و اگر مشترکان گاز در استان با نصب دماسنج معمولی در منازل، دما را بین این درجات کنترل کنند، به مصرف بهینه کمک شایانی خواهد شد.
باور داریم گام مهم دیگر در مسیر صرفهجویی، فرهنگسازی این مهم برای نسلهای آینده است. در این راستا، در سال جاری تفاهم نامه ای با آموزش و پرورش منعقد شد تا آموزشهایی در خصوص ضرورت و نحوه کاهش مصرف گاز در ۵۰۰ کلاس دوم ابتدایی استان ارائه شود.
توصیه به مصرف بهینه گاز، توصیه ای برای همه ایام سال است و مخصوص فصل سرما نیست؛ بنابراین با وجود برخورداری کشورمان از منابع غنی گاز، نباید در مصرف راه افراط را برویم چون منبعی که میتواند به سرمایه برای اقتصاد کشور تبدیل شود، حالا صرفا در بخش مصرف ما مورد استفاده قرار میگیرد.
از طرفی بررسیها نشان میدهد که مصرف انرژی در ایران، چندبرابر شاخصهای جهانی است. در مواجهه با چنین شرایطی، تبیین راهکارها از دل دو رویکرد ممکن خواهد بود؛ اول، سیاستگذاری صحیح و حمایت دولت و دیگری، مشارکت متعهدانه بخش خصوصی و مردم. هر کدام از این اضلاع سهم خود را در تحقق برنامههای بهینهسازی مصرف دارند.
درصورت برنامه ریزی صحیح و هدفمند، فرصت ها و مزیت های بزرگی برای کشور فراهم میشود که لازم است از این موضوع، حداکثر استفاده صورت بگیرد. بنابراین وجود ذخایر عظیم سوخت گاز طبیعی نباید باعث شکل گیری تفکر نادرست در اذهان عمومی در خصوص بهره برداری و استفاده بی رویه و اتلاف این سرمایه ملی شود. این منابع سهم همه ماست و در قبال مصرف متعهدانه آن همه مسئولیم.
نویسنده : سید حمید فانی مدیرعامل شرکت گاز خراسان رضوی