قوم کایان (Kayan) تایلند، در استان‌های شمالی تای (مثل مائه هونگ سون) زندگی میکنند. آنها اقلیت‌های قومی آواره‌ای از نسل تبت-برمن (Tibeto-Burman) هستند که در اصل از نزاع‌ها و آزار و اذیت میانمار فرار کرده‌اند. اما چرا این مطلب را به قوم کایان اختصاص داده‌ایم؟ خب علاوه بر ظاهر عجیب اعضای این قبلیه، تاریخچه‌ی این قوم نیز بسیار جالب توجه است. اگر علاقه دارید تا در مورد این قوم بیشتر بدانید، تا انتهای مطلب همراه ما باشید.
نام این قبیله به چه معناست؟
کایان یکی از چندین زیرشاخه‌ی قوم رِد کارِن (Red Karen) میانمار است که به نام کارِنّی هم شناخته می‌شود. کایان‌ها همچنین به‌خاطر گردنبندهای حلقه‌ای زنان‌شان در زبان انگلیسی با عنوان “مردم گردن بلند” نام‌گذاری شده‌اند. قوم کایاو (Kayaw) یا “قوم گوش بلند” هم در کنار قوم کایان در شمال تایلند زندگی میکنند و آنها نیز در اصل اهل میانمار هستند.
کایان‌ها چطور به تایلند رسید؟
حضور کایان‌ها در مناطق شمالی تایلند در اواخر دهه‌ی ۱۹۸۰ آغاز شد، زمانی که جنگ و کشمکش میان ارتش میانمار و نیروهای شورشی، قبایل کایان را وادار کرد تا به مناطق مرزی تای بگریزند و در تایلند پناهنده بشوند؛ آنها در تعدادی از کمپ‌های پناهندگان سکنی داده شدند. در میان این کمپ‌ها، یک کمپ مستقل وجود داشت که درهای آن به روی توریست‌هایی که می‌خواستند گردنبندهای حلقه‌ای زنان کایان را ببینند و در مورد نحوه‌ی زندگی‌شان مطالبی بیاموزند، گشوده بود. برآوردها نشان می‌دهد تعداد کایان‌های تایلند –از میان جمعیت جهانی حداکثر ۱۳۰،۰۰۰ نفری – حدود ۶۰۰ نفر باشد.
تاریخچه‌ی گردنبندهای حلقه‌ای
قوم کایان به‌خاطر حلقه‌های برنجیِ دور گردن‌های زنان جامعه‌شان، شناخته‌شده‌ترین و بارزترین قوم در نزد توریست‌ها هستند. این حلقه‌ها، که از سن پنج‌سالگی توسط زنان کایان به گردن آویخته می‌شوند، به شکلی باورنکردنی طولِ گردنشان را زیاد می‌کند. به‌خاطر همین موضوع، کایانی‌ها به نام “قوم گردن-بلند” مشهور شده‌اند. هرچند که درواقع طول گردنشان افزایش نمی‌یابد، به نظر می‌رسد این حلقه‌ها باعث تغییر شکل استخوان ترقوّه و در نتیجه موجب شکل‌گیری ظاهری شده است که ما در زنان کایان مشاهده می‌کنیم.
در حالی که برخی از زنان کایانی در دهه‌ی گذشته دست از پوشیدن این حلقه‌های برنجی برداشته‌اند، بسیاری هنوز به این کار ادامه می‌دهند. در واقع تعدادی از زنان کایانی بر این نکته تأکید میکنند که این حلقه‌ها را با انتخاب خود به تن میکنند و این عمل را به عنوان مظهری از فرهنگ سنتی کایان و راهی برای زنده نگاه داشتن آن می‌بینند.
ریشه‌های این عمل چندان شناخته شده نیست اما توضیحات متنوعی برای آن وجود دارد که برخی آن را تلاشی برای کم کردن جذابیت زنان کایان و جلوگیری از به بردگی درآمدن آنها توسط قبایل رقیب میدانند، و بعضی هم به‌خاطر تقلید از گردن دراز اژدهایانی که کایانی‌ها در باورهای مذهبی معتقدند از نسل آنها هستند، این کار را میکنند.
دغدغه‌هایی که کایانی‌ها در تایلند با آن مواجه هستند
در حالی که قوم کایان از ستیزه‌هایی که قبلاً در میانمار با آن مواجه بودند گریخته‌اند، با زندگی در تایلند نیز همچنان با چالش‌ها و دغدغه‌های مداومی مواجه هستند. با توجه به حقوق محدودی که به عنوان پناهنده به آنها داده می‌شود، کایانی‌ها با محدودیت‌هایی برای سفر به خارج از روستاهایشان مواجهند و کودکان کایانی نه تنها نمی‌توانند شهروندی تای را به دست بیاورند، بلکه فرصت‌های آموزشی محدودتری نیز دارند.
یکی از راه‌حل‌هایی که کایان‌ها در طی سالیان برای غلبه بر مشکلات‌شان پیدا کرده‌اند، پذیرش توریسم به عنوان ابزاری برای حمایت و پشتیبانی از خودشان بوده است. برخی فقط جنبه‌های منفی بازدید توریست‌ها از روستاهای کایان را می‌بینند – این امر واقعیت دارد که در برخی از موارد، مقدار پول اندکی که توسط توریست‌ها خرج می‌شود به دست خودِ روستاییان می‌رسد – با این وجود، آنها ضمن فروش صنایع دستی و به دست آوردن پول، با به اشتراک‌گذاشتن سنت، تاریخ و فرهنگ‌شان با دنیا از آن حافظت میکنند و آن را زنده نگه می‌دارند.
آیا از وجود چنین قبیله‌ای با این ظاهر عجیب در تایلند اطلاع داشتید؟ اگر به این کشور سفر کرده‌اید، آیا تا به حال از این قبیله هم بازدید کرده‌اید؟
