مشهد این روزها شاید کمی کمرنگ‌تر اما همچنان با پدیده کودکان کار روبه‌رو‌ست و باید تمهیدات و امکانات بیشتری برای ساماندهی کودکان کار در نظر گرفته شود.
به گزارش صبح مشهد به نقل از تسنیم، «کودک کار» از آن دست مقولاتی است که بنظر متناقض می‌رسد؛ زیرا دو واژه‌ای که در کنار یکدیگر قرار گرفته‌اند و یک ترکیب نهایی را تشکیل داده‌اند چندان با یکدیگر سازگار بنظر نمی‌رسند.
در واقع کودک کار اشاره به این مسئله دارد که کودکانی که باید زمان و وقت خود را صرف مهمترین مسائل دوران کودکی کنند باید همین زمان را در زمینه کار و فعالیت مصروف کنند و از برخی مسائل حیاتی متناسب با سن خود دور می‌افتند.
اما در کلانشهرها مسئله کودک کار بسیار پررنگ‌تر است و بعضا چهره چندان زیبایی به این محیط شهری نمی‌دهد؛ مشهد نیز در سال‌های اخیر در حوزه کودکان کار مسائلش پررنگ بوده است و البته به اذعان مسئولان امر بخش زیادی از این کودکان کار به ویژه در مشهد را اتباع تشکیل می‌دهند.
مصادیق کودکان کار
حقدادی؛ معاون بهزیستی خراسان رضوی در تعریف مصادیق کودکان کار معتقد است: کودکان کار، کودکانی هستند که شب جایی برای استراحت ندارند و کارتن خواب هستند و بعضا هم مورد سوء استفاده باندهای مختلف قرار می‌گیرند.
معاون اجتماعی بهزیستی خراسان رضوی ادامه می‌دهد: بچه‌هایی که مشکلات بهداشتی و تربیتی دارند و عموما از تحصیل باز می‌مانند که هر چند تعداد این بچه‌ها نسبت به کودکان کار خیلی کمتر است ولی اینها مهمتر هستند چون این بچه‌ها باید اقامت پیدا کنند و به صورت جدی خانواده‌هایشان توانمند سازی شوند و مدت زمان بیشتری را در بهزیستی بمانند.
حقدادی بیان میکند: کودکان کار اگر حتی در شرایطی قرار گرفتند که امکان این را که به آغوش خانواده برگردند نداشتند با حکم قضایی سلب حضانت و به مراکز بهزیستی سپرده می‌شوند و شرایطی در این مراکز برای اینها فراهم می‌شود که اینها فرصت کودکی کردن و رشد داشته باشند و عموما خیلی از اینها به این ترتیب از چرخه کودک کار خارج می‌شوند ولی چون یک سلسله اتفاقات مثل اعتیاد باعث بروز یکسری آسیب‌های اجتماعی می‌شود هدف ما این است برای پیشگیری های بعدی روی این آسیب‌ها کار کنیم.
کودک کار از نگاه جامعه جهانی
طبق تعریف جهانی کودکان کار، کودکی که بین ۱۰ تا ۱۹ سال سن و فعالیت اقتصادی برای کسب درآمد به‌دلیل شرایط نامطلوب اجتماعی و اقتصادی خود یا سرپرستش دارد، به این افراد کودکان کار گفته می‌شود.
این یک تعریف کلی است که جامعه ایران را نیز دربرمی‌گیرد. براساس تعاریفی که در قوانین ایران وجود دارد کودکان زیر ۱۵ سال کودک کار محسوب نمی‌شود.
چه خدماتی به کودکان کار ارائه می‌شود؟
معاون بهزیستی خراسان رضوی در زمینه خدماتی که به کودکان کار ارائه می‌شود نیز می‌گوید: یکسری خدمات هستند شامل اقامت دائمی دائمی به کودکان کار است یعنی اینها به صورت شبانه روزی نزد ما هستند و یکسری هم خدماتی است که به صورت روزانه به خانواده‌های این بچه‌ها داده می‌شود این خدمات در حوزه‌های مشاوره‌ای، حقوقی، روانشناسی، مددکاری، بازگشت این بچه‌ها به تحصیل و…که بهزیستی برای این بچه‌ها و خانواده هایشان انجام می‌شود.
قانون چه می‌گوید؟
اما ساماندهی کودکان کار از نگاه و نقطه نظر قانون دارای چه شرایط و ضوایطی است و اصلا قانون به این حوزه چگونه می‌نگرد و برای آن سازوکار طراحی میکند؟
سیدهادی طباطبایی؛ قاضی دادگستری خراسان رضوی و کارشناس قضایی در این زمینه می‌گوید: کودکان کار با کنوانسیون جهانی در نگاه اول دارای تناقض‌هایی است زیرا کودکی از خانواده و شرایط باید جدا شود و کسانی که انتقاد شدیدی نسبت به طرح ساماندهی کودکان کار دارند از این زاویه نگاه می‌کنند اما تصور آنها این است که این مسئله یک کنش اولیه است در حالی که کودکان کار یک واکنش نسبت به واقعیت است.
وی ادامه می‌دهد: در حقیقت طرح کودکان کار با وجودی که در اجرا ممکن است ایراداتی داشته باشد، قابل دفاع است و در جهت رعایت حقوق کودک است زیرا کودکی که به هر علتی رها شده و قربانی برخی جرایم شده، ساماندهی شده‌اند؛ در واقع باید ارتباط تعریف شده و تقویت‌یافته‌ای در این حوزه با حداقل‌ها برقرار شود.
طباطبایی می‌افزاید: اگر امکاناتی داشته باشیم که این کودکان را به مراکز امن و دارای امکانات منتقل کنیم قطعا این مسئله دارای اولویت است؛ اما در شهری مانند مشهد شاهد هستیم که بخش زیادی از این کودکان جزو اتباع هستند و عملا امکانپذیر نیست که با اعتبارات فعلی کاری بیش از این صورت داد؛ یا باید کودکان را رها شده در شهر داشته باشیم که قطعا دارای عوارضی است و گزینه دوم این است که به شکل فعلی ساماندهی شوند که قطعا گزینه دوم دارای اولویت است.
وی عنوان میکند: اصل اینکه این طرح را برای پیشگیری و به عنوان یک واکنش فعال اجرایی کنیم بسیار مهم است؛ اگر این گونه عمل شود می‌توان این طرح را تعریف و دائم در آن بازنگری و امکاناتش را احیاء کرد و کار این بچه‌ها را به عنوان کارورزی و حرفه‌آموزی تعریف کرد و به عنوان هزینه و سرمایه‌ای برای آینده این کودکان به آن نگریسته شود.
چه تعداد کودک محروم از کودکی هستند؟
آمار جهانی عنوان میکند که حدود ۳۰۰ میلیون کودک در سراسر جهان از کودکی محروم می‌شوند و حدود ۱۲۰ میلیون آنها وارد بازار کار می‌شوند و البته درصد و آمار این مسئله متفاوت است.
تسهیل در فرزندخواندگی
طباطبایی عنوان میکند: می‌توان در قانون سازوکارهایی مثل سرپرست موقت و یا تحت حضانت را تعریف کنیم و می‌توان در ضوایط فرزندخواندگی نیز تسهیلاتی را قائل شد تا از این طریق بخشی از این کودکان به این صورت ساماندهی شوند و به خانواده‌هایی سپرده شوند که این توانایی را برای نگهداری و فرزندخواندگی آنها دارند و این تسهیل قطعا کمک میکند و باید در قوانین این حوزه بازنگری کرد.
وی تصریح میکند: به کار این کودکان باید به عنوان یک حرفه‌آموزی و کارورزی نگاه کرد و باید این نگاه رایج شود و قطعا در این صورت ثمرات بیشتری از این طرح خواهیم داشت.
مشهد این روزها شاید کمی کمرنگ‌تر اما همچنان با پدیده کودکان کار روبرو است و باید تمهیدات و امکانات بیشتری برای ساماندهی کودکان کار در نظر گرفته شود؛ شاید چندان جالب نباشد که این کودکان در این سنین به کار گرفته شوند بلکه بهتر است که با فراهم آوردن امکاناتی مناسب اجازه داد آنها نیز مانند سایر کودکان از دوره کودکی خود لذت ببرند.
