بعضی زوجین به دلیل تنش‌ها و چالش‌های حل‌نشده با همسر، سراغ سازوکار رفتاری قهر کردن می‌روند، در حالی‌که از عواقبش آگاه نیستند.
نویسنده : آسیه بشردوست| روان‌شناس
صبح مشهد– «اگر همسرت بهت اهمیت نمی ده، اگر به حرف‌هات گوش نمی ده، اگر می‌خوای بیشتر خاطرخواهت بشه و …، راه‌حلش اینه که باهاش قهر کنی، چند روز بهش کم محلی کن تا درست بشه و … ». شاید شما هم این توصیه را از آشنا، اطرافیان و … شنیده باشید. اهمیتِ رفتارهایی که در مقابل همسرمان انتخاب می‌کنیم، زمانی مشخص می‌شود که بدانیم ارتباطی که به واسطه یک تعهد به نام ازدواج شکل گرفته، قرار بر گذرِ چند روزه و چند ماهه ندارد. تأثیری که این ارتباط بر زندگی، شخصیت و روان هر دو طرف می‌گذارد، حتی با قطع آن به راحتی از بین نخواهد رفت. یکی از سازوکارهای تعاملی زوجین در ارتباط با یکدیگر، قهر کردن است که آسیب های زیادی دارد .در این مطلب، نکات مهمی در این باره خواهیم گفت.
چرا زوجین با هم قهر می‌کنند؟
دلیل این رفتار یعنی قهر کردن با همسر در موقعیت‌های مختلف، می‌تواند متفاوت باشد. گاهی افراد برای تأیید علاقه و توجه فرد مقابل به بررسی واکنش او در برابر قهرشان می‌پردازند. همچنین ممکن است یکی از زوجین، بعد از تنش‌ها و چالش‌های حل نشده فراوانی که با همسرش داشته، راه‌حلِ ادامه زندگی را در هم‌زیستیِ قهرآمیز بداند؛ طوری که با سکوت، تعامل و هم‌صحبتی نداشتن با همسرش، هم خود را از گزندِ رفتار طرف مقابل حفظ کند و هم در تنش‌های بعدی بی‌گناه بماند. گاهی افراد به دنبالِ ناکامی در انتظار و خواسته‌ای که داشته‌اند، قهر می‌کنند. این توقع و انتظار ممکن است بازگو شده باشد یا فقط در ذهن باشد. همچنین ممکن است یکی از زوجین، خشمی را که از رفتار همسرش در یک موقعیت داشته با قهر کردن به او ابراز کند. مهارت نداشتن در برقراری ارتباط مؤثر، عنصرِ مشترک در تمامیِ این موارد است.
دلزدگی زناشویی عاقبت قهر کردن
راهکارِ قهر کردن در هیچ موقعیتی ،مشکل را حل نخواهد کرد و به مرور، عواقبِ دیگری را به مشکلات موجود اضافه می‌کند. این سازوکار رفتاری در درازمدت می‌تواند باعث دلزدگی زناشویی شود یا به جای تعدیلِ رفتار طرف مقابل، باعث تشدید پاسخ او شود. بنابراین اگر این رفتار را در خودمان یا طرفِ مقابل مشاهده می‌کنیم نیاز است که درباره آن هوشیار باشیم.
اگر به تازگی قهر کردید…
به زوجینی که با هم قهر می‌کنند، توصیه می‌شود فرصتی را برای واکاویِ انتظارات خود و همسرشان اختصاص دهند. مثلا اگر شما این‌طور هستید، به صورت دقیق به بررسی موقعیت‌هایی که باعث رنجشِ طرفِ مقابل شده است، بپردازید. فراموش نکنید که هرکدام از شما در این موقعیت نگاهی همدلانه، مسئله‌مدار و منطقی دارید. قرار نیست که هیچ‌کدام‌تان طرف مقابل را قضاوت و محکوم کنید. شما در این فرصت در حالِ بررسی هستید. هدف شما فهمیدنِ ذهنیات و انتظارات طرف‌مقابل است. فعالانه گوش کنید و ظرفیت خود را درمقابل خواسته‌های طرف مقابل بسنجید. این موضوع را در نظر بگیرید که ممکن است گاهی اوقات درباره مسئله‌ای، هیچ‌کدام‌تان نتوانید از موضع خود کوتاه بیایید و راجع به دیگری قانع شوید. در این مواقع باید قانون‌گذاری کنید. قوانینی که از آسیب به دیگری جلوگیری می‌کند و در عین حال ،هر دو طرف به اجرای آن آگاه هستید. فایده اختصاص دادن چنین فرصتی این است که هر کدام‌تان از ناگفته‌های ذهنی طرف‌مقابل در موقعیت‌های مختلف آگاه می‌شوید. گاهی می‌توانید به دنبال این آگاهی او را بیشتر درک کنید و گاهی می‌توانید در جایگاه توضیح‌دادن ظاهر شوید و او را از سوء‌برداشت نجات دهید. چنین فرصتی احتمال رفتارهای ناسازگارانه در آینده مانند قهر کردن را کاهش می‌دهد.
وضع کردن قوانین برای قهر کردن
قبل از آن که قهر کردن اتفاق بیفتد، پیش‌بینی آن را بکنید و برای آن قانون وضع کنید. مثلاً این قانون که بعد از گذشت مدتِ معینی از زمان قهر کردن، هر دو طرف، صرف نظر از این که مقصر هستند یا نه، برای صحبت کردن حاضر شوند. یا این قانون که امور مشترک مربوط به زندگی و فرزندان، نباید با قهر متوقف شود. پیش‌بینی این موارد ،می‌تواند از فرسایشی بودن و عواقب منفی این رفتار جلوگیری کند. در ضمن، رفتار قهر کردن، علاوه بر ضعف ارتباطی، می‌تواند در حوزه آسیب‌شناسی شخصیتی هم بررسی شود. فرد به دلیل آسیب‌های دوران کودکی، کمبود اعتمادبه‌نفس و عزت نفس، راه مدیریت اطرافیانش را با سازوکارهای این‌چنینی پیش میبرد. در این موارد مداخله یک درمانگر لازم و ضروری است.
آشتی یعنی توافق و سازش
اگر به دنبال دلیلی برای آشتی کردن هستید، این دلیل را در معنای این واژه جست وجو کنید. آشتی به معنای اصلاح، توافق و سازش است؛ دقیقاً مواردی که شما و همسرتان در موضوعات مختلف زندگی، به آن نیاز دارید. بنابراین انتقاد را به قصد تخریب به کار نبرید و در مقابل انتقادپذیر باشید. نگاه مسئله‌مدار به چالش‌ها را در خود تقویت کنید؛ و اگر در موقعیتی هستید که به تنهایی قادر به مدیریت وضعیت موجود نیستید، حتماً از یک متخصص کمک بگیرید.
