خانواده‌ای که از الگوهای کارشناسی شده‌ای برخوردار و به آن‌ها پایبند باشد سهم بزرگی در موفقیت اعضایش خواهد داشت
نویسنده : دکتر مرتضی روحانی| متخصص روان شناسی‌سلامت
صبح مشهد– به نظر شما یک خانواده سالم چه ویژگی‌هایی دارد؟ هر فردی در زندگی خود نیازهایی فراتر از مسکن، خوراک، تحصیل و… دارد که برای پیشرفت باید راه های پاسخ دادن به آن‌ها را فرابگیرد. هر انسانی دارای ابعاد شخصیتی گسترده‌ای است که اگر در خانواده به آن‌ها اهمیت داده شود، به بهترین شکل رشد می‌یابند. از آن طرف، بسیاری از انحرافات و اختلالات روان‌شناختی ناشی از شرایط نابسامان خانواده و سبک‌های تربیتی غلط است. خانواده‌ای که از الگوی سالمی برخوردار است، سهم بزرگی در پیشگیری از بروز اختلالات روان‌شناختی آینده در تک تک اعضایش دارد. در ادامه به پنج ویژگی بارز یک خانواده سالم اشاره خواهد شد که اگر والدین و دیگر اعضا به آن‌ها توجه داشته و پایبند باشند، موفقیت در انتظار همه شان خواهد بود.
احساس ارزشمندی اعضای خانواده درون خانه
اولین و شاید مهم‌ترین ویژگی یک خانواده سالم به عنوان خـانواده حمایتی این است که اعضا در درون خـانواده، احسـاس ایمنی و ارزشمندی می‌کنند، علاوه بر آن، این خانواده‌ها یک روش ارتباطی باز دارند که اعضای خانواده می‌توانند مباحث مهم خویش را با هم مطرح کنند. در همین خصوص، خانواده‌های سالم خصوصیاتی از قبیل مرجع قدرت مشروع و قانونی، نظام مقرراتی پایدار، سهیم بودن در انجام رفتارهای تربیتی پایدار و مداوم، انجام اقدامات مؤثر و پایدار درباره تربیت فرزند و حفظ ازدواج، تعیین اهدافی که خانواده و هر یک از اعضای آن بـرای تحقـق آن ها تلاش می‌کنند، برخورداری از انتقادپذیری و انطباق با شرایط عادی معضلات ناشی از رشد و تکامل و همچنین بحران‌های غیرمنتظره دارند.
نقش‌‌ها آشکار هستند
در خانواده سالم تمایز آشکاری بین نقش‌های والدینی، فرزندی و همسری وجود دارد و نقش‌های اعضای خانواده مکمل یکدیگر هستند و والدین در مراقبت از فرزندان با هم مشارکت و همکاری دارند بنابراین نگاه فردی در یک خانواده سالم و موفق، وجود دارد و اعضای خانواده، حواس‌شان به شرایط پدر، مادر، برادر یا خواهرشان هم هست.
ابراز هیجانات به درستی انجام می‌شود
در خانواده‌های سالم، مهارت‌های ارتباطی در اعضای خانواده نهادینه شده است و از این رو، هیجانات مثبت و منفی به شکل درستی ابراز می‌شود و خصومت‌های حل‌نشده وجود ندارد. اگر هم مسئله‌ای پیش بیاید که باعث دلخوری شود، آن را طبیعی می دانند و برای حل مشکل به جای راه‌حل های اشتباه و دردسرساز، به گفت‌و‌گوی اصولی با یکدیگر رو می‌آورند.
به فردیت و خودمختاری بی‌توجهی نمی‌شود
در یک خانواده سالم، اعضای خانواده علاوه بر گذراندن وقت با یکدیگر، امکان تفریح و فعالیت‌های اجتماعی جداگانه را دارند. همچنین هر کدام از اعضا ممکن است نظرات متفاوت و سلیقه‌های خودش را داشته باشد و هر فردی می‌تواند عقاید خود را آزادانه بیان کند و توسط افراد دیگر نقد و بررسی شود تا یک موافقت کلی شکل بگیرد.
احترام متقابل خط قرمز همه است
احترام در خانواده یکی از اصول اخلاقی است که می‌تواند سلامت روان اعضای خانواده را تضمین کند. در خانواده‌های سالم و موفق، احترام به یکدیگر به خصوص بزرگ‌ترها بدون اجبار صورت می‌گیرد و در عین حال، توام با صمیمیت است. اعضای خانواده به علت عزت نفسی که از یکدیگر دریافت می‌کنند، شخصیت سالم‌تری را پرورش می‌دهند. توجه داشته باشید که احترام متقابل والدین و فرزندان یک جاده دوطرفه است که باعث شکل‌گیری روابط موثر و خانواده سالم می‌شود.
