ظاهرا خبرهای خوشی به گوش نمی‌رسد. انگار قصه دنباله‌دار احداث باغ موزه دفاع مقدس برای شهر مشهد و خراسان رضوی قرار نیست به این زودی‌ها ختم به خیر شود.
به گزارش صبح مشهد به نقل از پایگاه اطلاع‌رسانی شهرداری مشهد، موضوع اختصاص زمین برای ساخت باغ موزه دفاع مقدس خراسان رضوی در مشهد ۱۸ سال آزگار در حالی مطرح بود که کار تنها با پاسکاری بین نهادها و دستگاه‌ها و توپ انداختن در زمین یکدیگر ادامه داشت تا اینکه بالاخره با پا در میانی شهرداری مشهد، شروع فعالیت چهارمین دوره شورای اسلامی شهر و توجه ویژه مدیریت جدید شهری به آن، زمینی در بهترین موقعیت مکانی برای احداث باغ موزه در بوستان کوهسنگی اختصاص یافت و کار جان تازه‌ای گرفت. ساخت باغ موزه برای خراسانی که با تقدیم ۲۳ هزار شهید در دوران جنگ تحمیلی، دومین استان بعد از تهران بود که بیشترین شهید را تقدیم انقلاب اسلامی ایران کرد.
با این حال شاید جای بحث و تعجب باشد که چرا خراسان رضوی آخرین استانی بود که توانست مقدمات احداث باغ موزه دفاع مقدسش را ترتیب دهد. تا آنجا که اردیبهشت سال ۹۲ صدای سردار کارگر، رییس بنیاد حفظ آثار و نشر ارزش‌های دفاع مقدس نیز به اعتراض بلند شد و عنوان کرد: «خراسان رضوی اکنون تنها استانی است که تکلیف زمین باغ موزه دفاع مقدس در آن پس از ۱۵ سال هنوز مشخص نشده است. در حالی که تکلیف زمین باغ موزه دفاع مقدس در همه استان‌های کشور تعیین شده و باغ موزه بیش از ۹۰ درصد استان‌ها به مرحله احداث یا بهره‌برداری رسیده است.»
همه ماجرا از سال ۷۶ تا ۹۴ در یک نگاه
ماجرای احداث باغ موزه دفاع مقدس در مشهد از سال ۷۶ مطرح شد. درست همان زمان دبیرخانه کنگره شهدای خراسان نیز کارش را آغاز کرد. اما موضوع برای سال ها مسکوت ماند و ۹ سال طول کشید تا این ایده به‌طور جدی مورد اقبال قرار گیرد و موضوع برای سال‌ها مسکوت ماند.
با روی کارآمدن دور دوم شورای اسلامی شهر مشهد در سال ۸۵ ایجاد باغ‌موزه دفاع مقدس در مشهد مطرح و این موضوع مورد موافقت اعضا قرار گرفت. اعضای شورا زمینی به مساحت ۳ هزار مترمربع در اطراف منطقه جبل‌النور در منطقه کوهسنگی مشهد را به بنیاد حفظ آثار و نشر ارزش‌های دفاع مقدس استان هبه کردند. در ادامه کار نیز دو ماه به این بنیاد فرصت دادند تا نقشه‌ها و طرح‌های خود را برای ساخت این باغ‌موزه به شورای شهر ارائه کند و بنای باغ‌موزه را نیز ظرف مدت یک ماه به پیشرفتی معادل ۳۰ درصد برساند. در عمل اما هیچ اتفاقی نیفتاد و همه چیز یک سال دیگر بلاتکلیف ماند.
شورای شهر برای بار دوم در شانزدهم دی ماه ۸۶ مصوبه دیگری را به تصویب رساند که به موجب آن ده هزار متر زمین دیگر در ضلع جنوبی بوستان کوهسنگی، در نزدیکی آموزشگاه ثامن الائمه(ع) نیروی انتظامی و محدوده مجتمع «آیه‌ها» سپاه پاسداران، برای ساخت این مجتمع اختصاص یافت، اما باز هم اتفاقی نیفتاد.
در سال ۱۳۸۹ با امضای تفاهم‌نامه‌ای میان صلاحی استاندار وقت و سردار باقرزاده رییس بنیاد حفظ آثار و نشر ارزش‌های دفاع مقدس، محل قطعی باغ موزه دفاع مقدس مشهد در مجتمع آیه‌ها تعیین شد. اما طولی نکشید که با به وجود آمدن حرف و حدیث‌ها و مشکلات بعدی، این توافق هیچ‌گاه به مرحله عملیاتی شدن نرسید و در نهایت سردار باقرزاده آب پاکی را روی این ماجرا ریخت و خبر تغییر محل باغ موزه دفاع مقدس مشهد را اعلام کرد. زیرا مسئولان مجتمع آیه‌ها به‌دلیل اختلاف با متولیان ساخت باغ‌موزه، حاضر به واگذاری زمین خود نشدند و این اختلافات تا روز رفتن صلاحی از استان، به قوت خود باقی ماند و راه به جایی نبرد.
فروزان‌مهر، استاندار جدید هم با وجود تاکید بر ساخت این باغ‌موزه با توجه به تجربه ساخت باغ‌موزه در استان‌های کرمان و فارس، در عمل کاری از پیش نبرد.
در آخرین روزهای حضور سیدمحمد پژمان، شهردار وقت مشهد در سال ۹۲ نیز توافق‌نامه‌ای صورت گرفت تا زمین میدان تیر ارتش که قرار بود به شهرداری واگذار شود، به‌عنوان مکان ساخت باغ‌موزه دفاع مقدس در اختیار بنیاد حفظ آثار و نشر ارزش‌های دفاع مقدس قرار گیرد؛ توافقی که آن هم به‌دلیل انصراف ارتش از دادن زمین یادشده به شهرداری عملی نشد.
مدتی بعد نیز تفاهم‌نامه‌ای منعقد و قرار شد قطعه زمین ۸ هکتاری و مناسب مقابل کوهسنگی و در همسایگی مرکز علمی-کاربردی جهاد کشاورزی، برای ساخت موزه دفاع مقدس اختصاص یابد. زمینی که چندی بعد مشخص شد متعلق به مرکز تحقیقات جهاد کشاورزی کشور است.
تا اواخر بهمن سال ۹۲ تمام تعاملات و رایزنی‌ها در زمینه اختصاص زمینی برای باغ‌موزه دفاع مقدس در خراسان رضوی به جایی نرسید تا اینکه سید صولت مرتضوی، شهردار مشهد در اردیبهشت سال ۹۳ با واگذاری ۲۰ هکتار از زمین‌های بوستان ملی چهل بازه در بزرگراه امام علی(ع) برای احداث باغ موزه، موافقت کرد. مرتضوی در این خصوص گفته بود: «تا روز آزادسازی خرمشهر به بنیاد حفظ آثار و نشر ارزش‌های دفاع مقدس فرصت داده‌ایم تا نسبت به جذب سرمایه‌گذار و آغاز عملیات اجرایی در این زمین اقدام کند. گرچه شهرداری از نظر قانونی هیچ وظیفه‌ای در قبال ایجاد، ساخت و سرمایه‌گذاری برای احداث باغ‌موزه دفاع مقدس ندارد، با این حال حفظ ارزش‌های دفاع مقدس برای استانی که بعد از پایتخت بیشترین شهید را تقدیم کرده است، از واجبات می‌دانیم.» وی همان‌جا اعلام کرد اگر آنان کار را به سرانجام نرسانند، اشکال کار از خود آنها خواهد بود و ما نیز زمین یادشده را بازپس خواهیم گرفت. البته این تصمیم به دلایلی لغو شد تا این که با تصمیم شورای شهر مشهد، مجددا احداث این باغ موزه در بوستان کوهسنگی مصوب شد.
مباد که باغ موزه به پروژه طولانی مبدل شود
با این مصوبه و عزم مدیریت شهری بالاخره پس از گذشت ۱۸ سال بلاتکلیفی، مشهد مقدس ۵ مهر ماه ۹۴ را به خوشی پشت سر گذاشت. کلنگ احداث مرکز فرهنگی و باغ موزه دفاع مقدس خراسان رضوی در سایت جنوبی بوستان کوهسنگی در این روز بر زمین خورد و مقامات کشوری و لشکری و مدیران شهری در کنار مردم در مراسم کلنگ‌زنی حضور یافتند. از آنجا که مشهد مقدس در سال ۲۰۱۷ میلادی یعنی دی ماه سال جاری به عنوان پایتخت فرهنگ اسلامی انتخاب شده است، ساخت این باغ موزه و تکمیل آن به منظور بهره‌برداری در تاریخ مذکور مورد تاکید ویژه رشیدیان استاندار خراسان رضوی قرار گرفت و او در آن مراسم دستگاه‌ها و نهادهای دست‌اندرکار را موظف کرد موضوع احداث مرکز فرهنگی و باغ موزه را پشتیبانی کنند تا به پروژه‌ای طولانی تبدیل نشود!
امروز چهارم مردادماه ۹۵ درست ۳۲۶ روز از آغاز کلنگ‌زنی باغ موزه در بوستان کوهسنگی مشهد می‌گذرد و کمتر از ۵ ماه دیگر به شروع رویداد «مشهد ۲۰۱۷» و میزبانی پایتخت فرهنگ اسلامی باقی مانده است. اما ظاهرا خبرهای خوبی از روند پیشرفت پروژه به گوش نمی‌رسد. شاید به دلیل نگرانی از کندی کار و تعلل در احداث بود که سردار نجانی مدیر کل اداره حفظ آثار و نشر ارزش‌های دفاع مقدس خراسان رضوی در جریان کلنگ زنی باغ موزه به دولت پیشنهاد شد ردیف بودجه ملی برای احداث پروژه اختصاص داده شود تا کار ساخت مرکز فرهنگی و باغ موزه به سرنوشت اختصاص زمین دچار نشود و ۱۸ سال دیگر کار به تعطیلی کشانده نشود.
به همین منظور خبرنگار ما برای اطلاع از دلیل کندی کار، میزان پیشرفت پروژه و اقداماتی که تاکنون انجام شده است، به سراغ جانشین مدیر کل بنیاد حفظ آثار و نشر ارزش‌های دفاع مقدس خراسان رضوی رفته و کم و کیف کار را از وی جویا شده است.
دستوری که هست و اعتباری که نیست
در صحبت‌های حسن امیری، جانشین مدیر کل بنیاد حفظ آثار و نشر ارزش‌های دفاع مقدس خراسان رضوی نیز عمده‌ترین دلیل کندی کار، عدم تخصیص اعتبار از سوی دولت عنوان می‌شود.
وی می‌گوید: تا این لحظه اعتبار مورد نیاز برای احداث پروژه اختصاص داده نشده است. گرچه قرار بود ردیف بودجه ملی برای احداث باغ موزه دفاع مقدس خراسان رضوی در مشهد اختصاص داده شود که این موضوع باید در مجلس شورای اسلامی به تصویب برسد. در حال حاضر نیز موضوع از طریق بنیاد حفظ و نشر ارزش‌های دفاع مقدس کشور در تهران در دست پیگیری است.
امیری تصریح می‌کند: در حال حاضر دستور لازم برای اختصاص این بودجه دریافت شده، اما بودجه‌ای از سوی دولت به این منظور اختصاص نیافته است.
جانشین مدیر کل بنیاد حفظ آثار و نشر ارزش‌های دفاع مقدس خراسان رضوی با اشاره به اینکه طرح‌های مقدماتی و سخت افزاری دو بخش اصلی کار در احداث باغ موزه دفاع مقدس است، عنوان می‌کند: با وجود کمبود بودجه بیکار ننشستیم و در هر دو جبهه در حال پیگیری امور هستیم.
امیری اظهار می‌کند: هم‌اکنون مراحل طراحی دو ساختمان تکمیل و مشاور طرح‌های خود را پیرامون آن ارائه کرده است و کار آماده ورود به مرحله عملیاتی است.
وی با ابراز امیدواری از ورود به فاز عملیاتی پروژه در آینده نزدیک، می‌گوید: از آنجایی که احداث مرکز فرهنگی و باغ موزه دفاع مقدس در دو طبقه طراحی و پیش‌بینی شده تا به حفظ هماهنگی محیط در کوهسنگی کمک کند، به همین منظور گودبرداری‌هایی نیز انجام شده تا به محض رسیدن اعتبار، کار اجرایی شود.
جانشین مدیر کل بنیاد حفظ آثار و نشر ارزش‌های دفاع مقدس خراسان رضوی با تاکید بر اینکه در صورت پشتیبانی، بتن‌ریزی و سایر امور سریعا پیگیری می‌شود، اظهار می‌کند: سازه نگهبان نیز آماده شده و این بخش نیز آماده کار اجرایی است.
امیری با اشاره به اینکه بنا داریم دو ساختمان پژوهشکده و بیداری اسلامی را تا پایان سال جاری به اتمام برسانیم، می‌گوید: در تلاش هستیم کار به جایی برسد که امکان بازدید از فضای باغ موزه برای میهمانان خارجی مهیا باشد.
وی برآورد احداث دو ساختمان یاد شده را ۱۵ تا ۲۰ میلیارد تومان می‌داند و بیان می‌کند: البته هنوز اعتباری به دستمان نرسیده است.
جانشین مدیر کل بنیاد حفظ آثار و نشر ارزش‌های دفاع مقدس خراسان رضوی به فراخوان منتشر شده پیرامون طرح‌های یادبود دفاع مقدس اشاره کرده و اظهار می‌کند: با توجه به اینکه بحث طراحی ساختمان‌ها تمام شده، موضوع طراحی فضای بیرونی مطرح است که هم‌اکنون این موضوع نیز در دست پیگیری است تا برای چینش تسلیحات متناسب با فضای داخل ساختمان طرح محتوایی قوی ارائه گردد و برای این منظور گروه فکری رزمنده و فعال می‌خواهد.
امیری با اشاره به اینکه دو ساختمان در زیربنایی به مساحت ۶ هزار مترمربع قرار است بنا شود، خاطرنشان می‌کند: اگر بودجه لازم در زمان مقتضی اختصاص یابد، تمام تلاشمان را می‌کنیم تا در موعد مقرر پروژه تحویل گردد.
کلید تشکیل شورای سیاست‌گذاری در قفل پروژه‌های بر زمین مانده
عصر روز گذشته در جلسه هیأت دولت موضوع مشهد ۲۰۱۷ بار دیگر مطرح شد و بر اینکه میزبانی مشهد فرصت مغتنمی برای بهینه‌سازی و ارتقای ظرفیت‌های شهری و زیرساخت‌های میزبانی است، تاکید گردید.
رییس دولت یازدهم نیز در این جلسه با اشاره به اینکه این انتخاب باید محرکی برای خدمت بیشتر به این شهر مهم باشد، دستوراتی برای معرفی هر چه بیشتر مشهد به جهان اسلام صادر کرد و درحالی که کمتر از ۵ ماه به شروع رویداد «مشهد ۲۰۱۷» باقی نمانده است، شورای سیاست‌گذاری رویداد «مشهد، پایتخت فرهنگ اسلامی» را تصویب نمود.
گرچه این شورا رویکرد فرهنگی نسبت به تعیین سیاست‌ها و تدوین برنامه‌های فرهنگی و اجتماعی خواهد داشت، اما امیدواریم از دل چنین جلسات و مصوباتی، دستور اختصاص بودجه‌ها و اعتباراتی بیرون آید که به روند پیشبرد امور و عملیاتی کردن تصمیمات در پروژه‌های بر زمین مانده یا در دست احداث در مشهد و از آن جمله احداث پروژه مرکز فرهنگی و باغ موزه دفاع مقدس خراسان رضوی یاری رساند.
هر چه باشد مشهد تا چند ماه دیگر به عنوان «پایتخت فرهنگ اسلامی» ملقب خواهد شد و مهیای میهمانانی از سراسر جهان اسلام است. باید این میزبانی به گونه‌ای باشد که در شآن مشهد الرضا(ع) است و خاطرات شیرین و تجربیاتی موفق را در ذهن مردم، مسئولان و میهمانان برجای گذارد.
