* مریم همتی
۳۵ سال از شهادت مصطفی چمران سردار پرافتخار اسلام، فرزند هجرت، جهاد، شهادت و اسوه حرکت و مقاومت می گذرد، بزرگ مردی که نه تنها مردم اهواز، خوزستان و پاوه بلکه امت مسلمان ایران و شیعیان محروم لبنان و حتی ملت های مستضعف و رنج دیده دنیا در شهادتش غرق حسرت و ماتم شدند.
مصطفی چمران در ۱۳۱۱ هجری خورشیدی در تهران دیده به جهان گشود و از هوش و استعداد سرشاری برخوردار بود که مورد توجه همگان قرار گرفت. او تحصیلات خود را در دبیرستان البرز و دارالفنون گذراند و در رشته الکترومکانیک دانشکده فنی دانشگاه تهران پذیرفته شد و در دوره دانشجویی از مبارزان فعال برای ملی شدن صنعت نفت به شمار می رفت.
این مجاهد راه حق در ۱۳۳۲ هجری خورشیدی با بورس تحصیلی به دانشگاه برکلی در ایالت کالیفرنیا آمریکا رفت.شهید چمران یکی از فعال ترین دانش پژوهان در آمریکا بود که برای نخستین بار با همکاری برخی از دوستانش انجمن اسلامی دانشجویان در این کشور را پایه گذاری کرد و همین دلیلی شد تا بورس تحصیلی وی به وسیله رژیم پهلوی قطع شود اما این موضوع نتوانست مانع از ادامه تحصیل او شود و پس از انجام دادن تحقیقات علمی فراوان در جمع معروفترین دانشمندان جهان با ممتازترین درجه علمی موفق شد دکتری الکترونیک و فیزیک پلاسما را کسب کند. در حقیقت دانشجویان مسلمان و مبارزانی که در خارج از مرزهای ایران بودند، تمام تلاش خود برای برقراری ارتباط با نیروهای اسلامی و مردمی داخل کشور به کار می بستند تا بدین وسیله تحقق حکومت اسلامی بر پایه رهنمودهای امام خمینی(ره) را سرعت بخشند و به دلیل شمار زیاد ایرانیان مقیم در آمریکا، یک انجمن اسلامی بسیار قوی به وسیله شهید چمران شکل گرفت. البته در اروپا نیز این فعالیت ها ادامه داشت و افرادی مانند استاد شهید بهشتی هم از فعالان تشکیل انجمن اسلامی بودند. لذا هدف از برپایی اینگونه مرکزهای اسلامی در کشورهای دیگر احیای اسلام و حاکمیت اسلامی و رهایی از وابستگی بود.
وی به فعالیت های سیاسی خویش ادامه داد و مبارزه های خود را با ساماندهی اعتراض ها و بسیج دانشجویان در برابر سازمان ملل در نیویورک، سفارت ایران در شهر واشنگتن و دیگر کنسولگری ها شدت بخشید.
مصطفی چمران با اینکه در خارج از کشور امکانات و موقعیت بسیار خوبی داشت اما نمی توانست که فقر و بدبختی مردم کشورهای اسلامی به خصوص شیعیان لبنان و فلسطین را تحمل کند و همچنین وضعیت نابسامان در ایران و استبداد موجود عاملی شد تا وی تصمیم بگیرد برای جهاد و دفاع از مسلمانان ستمدیده راهی لبنان شود و در آنجا مبارزه های خود را در چند مرحله آغاز کند.
این مدافع وطن با هدف ایجاد پایگاهی مستقل برای تعلیم مبارزان ایرانی به لبنان رفت و در آنجا پس از آشنایی با امام موسی صدر رهبر شیعیان لبنان، سازمانی را با ایمان به خدا و اسلام راستین تشکیل داد که به جریان «حرکه المحرومین» مشهور شد و سپس جناح نظامی آن یعنی سازمان امل را بر پایه اصول و مبانی اسلامی پایه ریزی کرد و رهبری و مدیریت آن را بر عهده گرفت. این جنبش توانست در برابر اشغال گری های رژیم غاصب صهیونیسم سربلند بیرون بیاید و نام و آوازه شهید چمران را برای همیشه در سرزمین فلسطین و لبنان جاودان سازد. تمام این پیروزی ها در خط راستین اسلام انقلابی به دست آمد و امروز قدرت شیعیان لبنان مرهون تلاش های شهید چمران و یارانش است. در لبنان نام و آوازه شهید چمران برای افرادی که حتی او را هرگز ندیده اند، تصویری از دلیرمردی را ترسیم می کند که از درس و دانشگاه خود گذشت و برای دفاع از اسلام و رهنمودهای آن به میدان های جنگ حق علیه باطل رفت.
مصطفی چمران با پیروزی انقلاب اسلامی ایران در ۲۲ بهمن ۱۳۵۷ هجری خورشیدی به همراه یک گروه ۹۲ نفره از لبنان به ایران آمد و با وجودی که تصمیم به ماندن در کشور نداشت، اما با نظر امام خمینی(ره) در وطن ماندگار شد و تمام تجربه های انقلابی و علمی خود را در خدمت انقلاب گذاشت و نخستین گروه پاسداران انقلاب را در سعدآباد آموزش داد.
وی با انتخاب مردم به نخستین مجلس شورای اسلامی راه یافت و تمام تلاش خود را برای اصلاح ساختار گذشته ارتش به کار بست.
این رزمنده شجاع سپاه اسلام در زمان تشکیل دولت موقت به معاونت نخست وزیری منصوب شد و پس از آن در غائله کردستان حضور یافت و با قدرت رهبری و برنامهریزی خود تنها در ۱۵ روز، شهرها، راهها و مواضع راهبردی کردستان را آزاد کرد و این منطقه از خطر حتمی
نجات یافت و مردم آن خطه با شادی و خوشحالی به استقبال این پیروزی رفتند. در آن زمان غرب کشور شاهد نابسامانی های زیادی بود و شهید چمران به همراه گروهی از پاسداران انقلاب که خود در تربیت و آماده سازی آنها شرکت داشت، توانستند با تکیه بر تجربه های انقلابی، ایمان و شجاعت در مدت کوتاهی تمام شهرها و مواضع راهبردی کردستان را به تصرف درآورند و این منطقه را از خطر حتمی تجزیه طلبی نجات دهند. پس از این مرحله به دلیل درخشش و حماسه آفرینی هایش در مبارزه با ضد انقلاب و آزاد سازی شهر پاوه و کردستان،شهید چمران با حکم امام خمینی(ره) به سرپرستی وزارت دفاع انتخاب شد و در ارتش برنامه های بنیادی زیادی طرح ریزی و ساختار ارتش را اصلاح کرد. نمایندگی امام در شورای عالی دفاع و نمایندگی مردم تهران در نخستین دوره مجلس شورای اسلامی از دیگر مسئولیت های مصطفی چمران محسوب می شود.
در این هنگام با شروع جنگ تحمیلی عراق و حمله های بی رحمانه ارتش بعث به مرزهای کشور، شهید چمران نتوانست آرام بماند و با کسب اجازه از امام راحل به میدان جنگ و منطقه جنوب رفت. در آنجا به تربیت و سازماندهی رزمندگانی که به صورت داوطلب به میدان نبرد آمده بودند پرداخت و گروه منسجمی را تشکیل داد. اگر رشادت ها و شجاعت های شهیدانی همچون چمران و تمامی شهدایی که برای دفاع از یکپارچگی سرزمینی و برقراری حکومت اسلامی تلاش کردند نبود شاید امروز هیچ نشانی از اسلام واقعی دیده نمی شد و مسلمانان همچنان زیر سیطره حاکمان و استعمار متجاوزان قرار داشتند. شهیدان با عقیده ای خاص و با بهره گیری از ولایت فقیه در راه اعتلای اسلام از جان خود مایه گذاشتند و به میدان های جهاد شتافتند و برای رضای خدا و سربلندی وطن جنگیدند تا اکنون کشور به استقلال ملی و
ثبات برسد. چمران عقیده ای پاک و خالصانه به اسلام داشت. وی نمونه کاملی از ایثار، شجاعت و فروتنی به شمار می رفت که تمام کارهایی که انجام می داد برای رضای خدا بود. سخنان این بزرگوار نکته های عرفانی فراوانی داشت و در سختی ها و ناملایماتی که برایش به وجود می آمد زیبایی ها را همیشه می دید. سرانجام مصطفی چمران این دانشمند و آزاده روشنفکر پس از سال ها تلاش در راه اعتلای وطن و حمایت از مردم مسلمان منطقه در ۳۱ خرداد ۱۳۶۰ هجری خورشیدی در منطقه دهلاویه در اثر اصابت ترکش خمپاره دشمن به شهادت رسید.
*کارشناس تاریخ
