طرح بهسرا برای اولین بار در کشور به ابتکار معاونت اجتماعی بهزیستی خراسان رضوی و با همکاری دادگستری خراسان رضوی اجرا می‌شود.
صبح مشهد- طرح بهسرا اولین شیرخوارگاه بدون فرزند در ایران، تحولی نوین در حوزه تکریم، واگذاری و ساماندهی کودکان بی‌سرپرست و بدسرپرست با حضورسیدعلی کاظمی، معاون وزیر دادگستری و دبیر مرجع ملی حقوق کودک، مهری سادات موسوی، سرپرست معاونت امور فرهنگی و اجتماعی سازمان بهزیستی کشور،سیدامیر مرتضوی،معاون اجتماعی و پیشگیری از وقوع جرم دادگستری خراسان رضوی ، دکتر مسعود فیروزی، مدیرکل بهزیستی خراسان رضوی، فرج الله شوشتری، مدیرکل ستاد اجرایی فرمان امام(ره)خراسان رضوی، نیره عابدین زاده، معاون دادستان و سرپرست دادسرای عمومی و انقلاب ناحیه ۵ و سرپرست مجتمع شوق زندگی مشهد ،شیوا خوش نسب مدیرکل امور بانوان و خانواده استانداری خراسان رضوی و جمعی از مدیران و مسئولان استانی و خانواده‌های فرزندپذیر در سالن همایش های موسسه خیریه توانبخشی دختران بی‌سرپرست و کم‌توان ذهنی فتح المبین(همدم) مشهد، افتتاح گردید.
مدیرکل بهزیستی خراسان رضوی در این افتتاحیه، گفت: از سال ۱۴۰۰ که طرح فرزندپذیری میهمان در استان خراسان رضوی تدوین گردید و برای اولین‌بار در کشور اجرایی شد، همواره هدفی خاص را دنبال می‌کردیم که در نهایت به مرحله ایجاد بهسرا یعنی شیرخوارگاه بدون فرزند رسیدیم.
دکتر مسعود فیروزی با بیان اینکه قرار است مدل شیرخوارگاه به بهسرا تغییر کاربری دهد، گفت: تاکنون، شیرخوارگاه محل نگهداری کودکان صفر تا سه‌سال بدسرپرست و بی‌سرپرست بوده است. بهسرا یعنی شیرخوارگاهی که کودک آنجا ماندگار نمی‌شود. در بهسرا، خانواده‌گرایی جایگزین مرکزگرایی می‌شود و هدف بهره‌مندی کودکان از آغوش خانواده و بازپیوند کودک با خانواده است.
وی افزود: بعد از پذیرش کودک در بهسرا، کمیته بازپیوند تشکیل می‌شود که اعضای آن را مددکار، تیم بهزیستی و تیم دایره سرپرستی دادگستری تشکیل می‌دهند. این گروه از طریق تعامل و ارتباط تنگاتنگ با یکدیگر شرایط کودک را ارزیابی می‌کنند. در فرآیند ارزیابی وضعیت جسمانی کودک از طریق انجام آزمایش‌های پزشکی و شرایط خانوادگی توسط واحد مددکاری و متخصصین مورد بررسی قرار می‌گیرد. بعد از انجام ارزیابی‌ها سریعا درخصوص بازپیوند کودک با خانواده، اقدامات لازم انجام می‌گیرد و حکم نهایی درخصوص بازپیوند کودک با خانواده‌ها صادر می‌شود. بدین‌صورت کودک تحویل خانواده داده شده و در شیرخوارگاه نمی‌ماند.
مدیرکل بهزیستی خراسان رضوی ضمن تاکید بر اینکه در بهسرا کودک برای مدت موقت( حداکثر ۲۱ روز) نگهداری می‌شود و اینگونه است که می‌گوییم بهسرا شیرخوارگاه بدون فرزند است، گفت: از زمان پذیرش کودک در بهسرا، تمامی مراحل ارزیابی و صدور حکم بازپیوند کودک با خانواده حداکثر ۲۱ روز زمان میبرد و رویه واگذاری کودک به خانواده‌ها بسیار تسریع شده است. اینگونه است که شیرخوارگاه دیگر مرکز نگهداری نیست و به مرکز قرنطینه موقت تغییر کاربری می‌دهد که بعد از پذیرش کودک و ارزیابی وضعیت او طی نهایتا ۲۱ روز بازپیوند به خانواده انجام می‌گیرد.
وی درخصوص مدل‌های بازپیوند کودک با خانواده‌ها، گفت: بعد از انجام ارزیابی شرایط جسمانی و خانوادگی، به‌جای نگهداری کودک در مراکز، کودک به سه روش از آغوش خانواده بهره‌مند می‌شود. در حالت اول، بازپیوند با خانواده زیستی انجام می‌گیرد. درصورتی که خانواده شرایط نگهداری کودک را نداشته باشند، وضعیت اقوام و فامیل درجه یک و درجه دو که متقاضی نگهداری کودک هستند، بررسی می‌شود و در صورت تایید دادستان بازپیوند به این خانواده‌ها به‌صورت موقت تا زمان بهبود شرایط در خانواده زیستی کودک انجام می‌گیرد. در طول مدت نگهداری کودک، نظارت‌های متعدد وجود دارد و خانواده از حمایت‌های مددکاری و درصورت واجد شرایط بودن از کمک هزینه نگهداری کودک بهره‌مند می‌شوند.
فیروزی با بیان اینکه انتقال فرزندان به خانواده‌های جایگزین یکی دیگر از مدل‌های بازپیوند کودک با خانواده می‌باشد، گفت: یکی از روش‌هایی که کودک می‌تواند از آغوش خانواده بهره‌مند شود، مدل فرزند خواندگی است. در این حالت، کودکان مجهول الهویه یا فرزندانی که والدین یا سرپرست آنها سلب حضانت شده‌اند به خانواده‌های متقاضی فرزندخوانده واگذار می‌شوند.
وی با اشاره به اینکه سومین نوع بازپیوند کودک با خانواده، مدل فرزندپذیری میهمان است، گفت: کودکان بدسرپرستی که خانواده موقتا صلاحیت و شرایط نگهداری از آنها را ندارد و درعین‌حال امکان سلب حضانت از خانواده نیز وجود ندارد، از طرفی اقوام یا بستگانی ندارند که سرپرستی را عهده‌دار شوند، به‌جای اینکه کودک تا زمان بهبود وضعیت در خانواده زیستی در مراکز بهزیستی بماند،
به‌صورت موقتی به خانواده‌های متقاضی میزبان واگذار می‌گردد. این پروسه مشابه رویه فرزندخواندگی است. با این تفاوت که کودک برای مدت زمان موقتی میهمانِ خانواده متقاضی است و با آنها زندگی می‌کند. بعد از بهبود شرایط در خانواده زیستی با دستور مقام قضایی، کودک مجددا به خانواده‌ی خود بازمی‌گردد.
مدیرکل بهزیستی خراسان رضوی افزود: با عنایت به عدم امکان واگذاری اکثر کودکان به‌صورت فرزندخوانده به دلیل عدم امکان سلب حضانت، فرآیند واگذاری فرزندان به خانواده‌های میزبان از ابتدای اسفند ماه ١۴٠٠ با همکاری قوه قضائیه مجتمع شوق زندگی با مدیریت سرکار خانم عابدین زاده و مجتمع قضایی شهید مطهری با مدیریت حجت الاسلام ابراهیمی آغاز گردید.
وی افزود: خانواده میزبان، خانواده‌ای است که متقاضی تحویل فرزند به‌صورت موقت بوده و مسئولیت نگهداری، مراقبت و تربیت فرزندان را تا زمان فراهم شدن شرایط بازپیوند به خانواده زیستی یا جامعه را پذیرا می‌باشد. صلاحیت این خانواده‌ها مانند خانواده‌های متقاضی فرزندخواندگی به‌لحاظ جسمی، روان، اجتماعی، عدم سوء مصرف مواد، عدم سوءپیشینه کیفری و … مورد ارزیابی‌های دقیق روانشناختی و مددکاری توسط متخصصین مجرب و دوره دیده خاص فرزندخواندگی قرار می‌گیرد.
فیروزی با بیان اینکه اجرای مدل فرزندپذیری میهمان از ابتدای اسفند ١۴٠٠ تا کنون باعث کاهش چشمگیر ماندگاری فرزندان در شیرخوارگاه شده است، گفت: در یک سال اخیر آمار فرزندان مقیم شیرخوارگاه زیر ۴٠ کودک بوده است. این درحالی است که تا قبل از اجرای این طرح تعداد کودکان در شیرخوارگاه گاها به ۶۰۰ کودک و بیشتر نیز رسیده است.
