کلان‌شهری که هر ثانیه به بیش از ۱۲ هزار و ۵۰۰ لیتر آب نیاز دارد، تا آب شربش جیره‌بندی نشود روی مرز بحران حرکت می‌کند،شاید بتوان وضعیت کنونی شهر مشهد را نارنجی به لحاظ «بحران آبی» توصیف کرد.
روزنامه خراسان نوشت، خشکسالی و کاهش ۷۰ درصدی بارش‌ها، خشک شدن سد دوستی و افت شدید منابع زیرزمینی و فرونشست‌هایی که امنیت را هدف گرفته است، مقصرش کیست؟ در این نوشتار مجال پاسخ به این سوال را نداریم اما دشتی که ۶۰ سال پیش ممنوعه اعلام‌شده چرا مدام برایش نیاز جدید و تخصیص جدید تعریف شد؟
بگذریم تابستان پیش رو بسیار سخت خواهد بود این توصیفی است که مدیرعامل آبفای مشهد از وضعیت تأمین آب شرب مشهد در روزهای اوج مصرف دارد. اسماعیلیان می‌گوید: هم اکنون مصارف آب مشهد ۱۲۵۰۰ لیتر بر ثانیه است و کل توان ما فعلاً ۸ هزار لیتر بر ثانیه است یعنی بیش از ۴ هزار لیتر بر ثانیه کسری داریم و برای عبور از بحران و تنش آبی مشهد در تابستان پیش رو باید این ۴ هزار لیتر تأمین شود.
مدیرعامل آبفا قبول دارد که در سال‌های گذشته مصارف به‌درستی مدیریت نشده است اما اشاره‌ای به عوامل خارجی هم می‌کند و می‌گوید: امسال با کاهش ۷۰ درصدی بارش‌ها روبه رو بودیم. سال‌ها سد دوستی بخش عمده مصارف آب مشهد را تأمین می‌کرد اما الان قادر به این کار نیست و شرایط ویژه‌ای حاکم است، ناچار هستیم آب را از طرق دیگری تأمین کنیم زیرا نه بارشی وجود دارد و نه منابع آب سطحی.
۱۰ سال گذشته ۷۰ میلیون کمتر از سهمیه آب از چاه‌ها برداشتیم
اسماعیلیان با اذعان بر این که وضعیت دشت مشهد بحرانی است خبر از مجوز برای حفر چاه در شهر مشهد می‌دهد و می‌گوید: تخصیص آبفای مشهد از منابع زیرزمینی ۲۲۰ میلیون مترمکعب در سال است. ۱۰ سال گذشته آبفا به‌طور متوسط ۱۵۰ میلیون مترمکعب در سال آب از چاه‌ها استحصال کرده است و امروز که سد دوستی قادر نیست سهم خود را در تأمین آب مشهد بیاورد ناچار هستیم از ظرفیت منابع زیرزمینی و بر اساس سهمیه تخصیصی آبفای مشهد استفاده کنیم.
مجوز برای ۷۰ حلقه چاه
مدیرعامل آبفا درباره مجوزهای حفر چاه می‌گوید: مجوزهایی که به آبفا داده‌شده جمعاً ۷۰ حلقه چاه است که ۴۰ حلقه از این چاه‌ها از سال گذشته بوده و بخشی از آن‌ها در سطح شهر مشهد و بخشی هم بیرون شهر مشهد حفرشده و می‌شوند و دبی این چاه‌ها حدود ۸۰۰ لیتر بر ثانیه است. مجوزی که امسال به آبفای مشهد داده‌شده حفر ۳۰ حلقه چاه در سطح شهر مشهد است که این چاه‌ها در پارک‌ها و فضاهای سبز مدارس و فضاهای شهری حفر خواهند شد که برآورد می‌شود دبی این ۳۰ حلقه چاه نیز ۷۵۰ لیتر بر ثانیه خواهد بود.
بیشتر چاه‌ها در شمال شرق مشهد است
اسماعیلیان تأکید می‌کند: محل حفر این چاه‌ها با مطالعات آب منطقه‌ای و ظرفیت موجود منابع زیرزمینی تعیین‌شده است مثلاً در دانشگاه فردوسی هم مجوز حفر چاه داده‌شده یا در منطقه سجاد و دیگر محله ها با توجه به مطالعات و حرایم تعیین‌شده چاه حفر خواهد شد اما باید توجه داشت این چاه‌ها تنها برای شرایط اضطراری وارد مدار می‌شوند و بیشتر این ۳۰ چاه در منطقه شمال شرق مشهد حفر می‌شوند.
چرا مصارف کشاورزی مدیریت نمی‌شود؟
مدیرعامل آبفا اما گلایه‌ای هم دارد و می‌گوید: امسال برای استان و مشهد بحران آب وجود دارد اما تمام توجه‌ها به سمت آب شرب است، ۱۰ سال است که آبفا کمتر از سهمیه تخصیصی خود آب از منابع زیرزمینی برداشت کرده است و امسال که شرایط بحرانی و سخت به وجود آمده بازهم توجه‌ها به برداشت آب شرب است اما کسی به بخش کشاورزی کاری ندارد. ما قبول داریم که امنیت غذایی تعارف‌بردار نیست اما چرا امروز که در وضعیت بحرانی هستیم توجه به مدیریت مصارف آب در بخش کشاورزی نمی‌شود؟ چرا سخت‌گیری‌هایی که در بخش شرب است در بخش کشاورزی وجود ندارد یا کم‌رنگ است؟ به‌هرحال امنیت آب شرب مردم کمتر از امنیت غذایی نیست و باید مصارف بخش کشاورزی هم مدیریت شود.
از نیاز ۲۴۰۰ میلیارد تا هزار میلیارد مصوبه هیئت دولت
مدیرعامل آبفای مشهد درباره منابع مالی موردنیاز برای گذر از بحران آب تابستان امسال می‌گوید: برای گذر از بحران و شرایط تنش آبی تابستان امسال حداقل ۲۴۰۰ میلیارد تومان منابع نیاز داریم. هرچند در قوانین بودجه توجه چندانی نشده است اما خوشبختانه در بخش منابع تنش آبی به وضعیت بحرانی آب مشهد توجه می‌شود.
اسماعیلیان می‌افزاید: با پیگیری‌های انجام‌شده که گزارش‌های روزنامه خراسان در آن بی‌تأثیر نبوده، هیئت دولت در آخرین روزهای سال گذشته برای بحران آب مشهد هزار میلیارد تومان منابع مصوب کرد که ۵۰۰ میلیارد تومان آن مربوط به ۱۴۰۱ و ۵۰۰ میلیارد دیگر مربوط به ۱۴۰۲ است. از این منابع تاکنون ۲۷۰ میلیارد تومان تخصیص داده‌شده است که می‌توانیم برای اجرای طرح نبی اکرم (ص) و تجمیع و حفر چاه‌ها استفاده کنیم.
منبع: روزنامه خراسان
