اخلمد روستایی در چناران با بیش از هزاران سال قدمت که با توجه به آثار باستانی پیدا شده در این منطقه می‌توان قدمت آن‌ها را به قرن هشتم نسبت داد. یکی از مهمترین نشانه‌های تاریخی که در نزدیکی روستای اخلمد وجود دارد، آثار برج و باروهای قدیمی در کوه‌های نزدیکی روستا هستند که در بخش شرقی و جنوبی این روستا به خوبی نمایان است.
صبح مشهد- علیرغم بافت تاریخی اخلمد، این روستا بسیار زیبا و همچنین بسیار خوش آب و هوا است به طوری که روستای اخلمد یکی از ییلاق‌ها در نزدیکی شهر مشهد به حساب می‌آید و سالانه تعداد بسیاری از افراد ساکن مشهد و ساکن شهرهای اطراف برای گذراندن تعطیلات و برای تفریح به این روستا سفر می‌کنند.
روستای زیبای اخلمد که به عنوان منطقه نمونه گردشگری است و منظر آبشار و طبیعت آن ثبت آثار ملی شده اما متأسفانه در سال‌های اخیر بدون در نظر گرفتن بافت روستایی شاهد حاکم شدن معماری مدرن در این روستا بوده‌ایم تا آنجا که رقابت در ساخت‌وسازهای روستایی موجب شده بافت قدیمی، سنتی و هویت چندین هزار ساله روستای اخلمد شهرستان چناران در معرض آسیب و تهدید جدی قرار گیرد.
در همین خصوص مسئول نمایندگی میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی چناران در گفت و گو با ایسنا گفت: روستای اخلمد به دلیل گردشگر پذیر بودنش سالیانه پذیرای بیش از ۲ تا ۳ میلیون مسافر است.
محمد طاهریان‌مقدم با بیان اینکه بیشتر این مسافران از کشورهای حاشیه خلیج فارس هستند، خاطرنشان کرد: متأسفانه اهالی این روستای تاریخی در بهسازی و بازسازی منازل خود از مصالح و مواد مدرن استفاده می‌کنند.
استفاده از مواد و مصالح غیربومی در بافت تاریخی روستا
وی اظهار کرد: استفاده از مواد و مصالح غیربومی در بافت تاریخی روستا موجب از بین رفتن منظر و اصالت روستا می‌شود، می‌طلبد دهیار و شورای این روستا برای اینکه بافت سنتی و وجهه روستا از بین نرود مردم را به استفاده از مصالح و مواد سنتی ترغیب کنند.
مسئول نمایندگی میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی چناران خاطرنشان کرد: هرچند هنوز بیش از ۶۰ تا ۷۰ درصد روستا دست نخورده باقی مانده ولی چون برخی اهالی در بازسازی و بهسازی خانه‌هایشان از مصالح مدرن استفاده می کنند از جذابیت روستا می‌کاهد و این یک تهدید جدی محسوب می‌شود.
وی با تأکید بر اینکه بافت تاریخی روستا نیازمند مطالعه است که در این خصوص حاضر به همکاری با دهیار و اعضاء شورای روستا هستیم، گفت: هنوز بافت روستاهای بقمچ، گاش، گاه و اندیشش در چناران و روستای اسجیل در گلبهار بافت سنتی خود را حفظ کرده‌اند.
طاهریان‌مقدم با اشاره به اینکه با فرهنگ‌سازی باید جلوی تخریب بافت تاریخی روستا را گرفت، عنوان کرد: حتی خانه‌های چند طبقه‌ای که در روستای رادکان که به شهر ارتقاء یافته ساخته می‌شوند سنخیتی با بافت منطقه ندارد و این ما را رنج می‌دهد.
وی اظهار کرد: دهیار و شورا برای حفظ بافت روستا باید مردم را توجیه کنند، بدون شک ساماندهی و حفظ بافت سنتی روستاهای شهرستان ضروری است.
۱۸ اقامتگاه بوم‌گردی در دو شهرستان چناران و گلبهار
مسئول نمایندگی میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی چناران ادامه داد: با راه اندازی اقامتگاه‌های بوم گردی در برخی روستاها شاهد مهاجرت معکوس هستیم.
وی افزود: اخیراً اقامتگاه بوم گردی در روستای آبگاهی بخش سیدآباد در ۵۰ کیلومتری شهرستان چناران افتتاح و به بهره‌برداری رسیده است.
طاهریان‌مقدم تصریح کرد: هرچند به دلیل طبیعت بسیار زیبای روستای آبگاهی و قرار داشتن در دل کوه‌های هزار مسجد گردشگران و مسافران بسیاری در این مسیر تردد داشتند ولی مکانی برای اقامت نداشتند که در همین راستا برای ماندگاری بیشتر مسافران و طبیعت‌گردان این اقامتگاه بوم گردی احداث شد.
طاهریان‌مقدم بیان کرد: این اقامتگاه با اشتغال‌زایی برای ۳ نفر و اعتبار ۲ میلیارد تومان به بهره‌برداری رسیده است، اکنون تعداد اقامتگاه‌های بوم گردی شهرستان چناران به ۱۱ اقامتگاه افزایش یافت.
وی گفت: با توجه به اینکه سالیانه بالغ‌بر ۱۵ میلیون مسافر و گردشگر از این مسیر تردد دارند، باید با فراهم ساختن زیرساخت‌های مناسب برای ماندگاری مسافران تلاش بیشتری نمود.
مسئول نمایندگی میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی چناران افزود: هرچند در ۵ سال گذشته فقط یک اقامتگاه بوم گردی در شهرستان داشتیم ولی در حال حاضر ۱۱ اقامتگاه بوم گردی در چناران و ۷ اقامتگاه بوم گردی دیگر در شهرستان گلبهار آماده پذیرایی از مسافران و گردشگران هستند.
استفاده سالیانه یک میلیون نفر از اقامتگاه‌های بوم گردی
وی با بیان اینکه به طور میانگین سالیانه بیش از یک میلیون نفر از این اقامتگاه‌های بوم گردی استفاده می‌کنند، تصریح کرد: تلاش می‌شود خانه مسافرها و خانه‌های شخصی روستای گردشگری اخلمد را ساماندهی کنیم، اگر دهیار و شورا و مردم منطقه با جدیت بیشتری موضوع را دنبال کنند می‌توانیم مجوزها را سریع‌تر صادر کنیم.
طاهریان‌مقدم گفت: بالغ‌بر ۵۰ روستا در دو شهرستان چناران و گلبهار قابلیت گردشگری و راه‌اندازی اقامتگاه‌های بوم گردی را دارند، با توجه به اینکه در شمال چناران کوه‌های هزار مسجد و در جنوب رشته کوه‌های بینالود را داریم بافت بسیاری از روستاها دست نخورده باقی مانده است.
ضرورت توجه به آداب و رسوم و تولید صنایع‌دستی
وی اظهار کرد: توجه به بافت‌های معماری و سنتی روستا و همچنین آداب و رسوم و تولید صنایع‌دستی همراه با ارائه محصولات ارگانیک به گردشگران موجب توسعه صنعت گردشگری در روستاهای منطقه شده و گردشگران آسایش و سلامتی را در زندگی روستایی تجربه خواهند کرد.
مسئول نمایندگی میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی چناران گفت: انجام چنین اقداماتی رغبت و ماندگاری گردشگران را در روستاها افزایش داده و درآمد حاصل از عرضه تولیدات و محصولات روستایی به گردشگران افزایش چشمگیری داشته و در اقتصاد روستایی قابل لمس خواهد بود.
وی با بیان اینکه توسعه گردشگری در روستاهای هدف گردشگری می‌تواند به توزیع عادلانه ثروت، ایجاد مشاغل و توسعه پایدار، حفظ منابع طبیعی، ایجاد اشتغال در بخش‌های صنایع دستی منجر شود، افزود: حفظ کالبد و هویت روستایی به خصوص روستاهای هدف گردشگری اهمیت بسیار زیادی دارد که این مهم باید در نحوه ساخت و سازها و با استفاده از مصالح بومی تقویت شود.
طاهریان مقدم عنوان کرد: معماری پلکانی روستاهای چناران می‌تواند نقش بسزایی در جذب گردشگر داشته باشد، روستاهای شمال و جنوب چناران با توجه به قرارگیری در دامنه رشته کوه‌های هزار مسجد و بینالود برخی از روستاهای آن دارای بافت قدیمی و پلکانی است که از جمله این روستاها می‌توان به روستاهای پلکانی بقمچ، گاش، اندیشش، گاه، فریزی و… نام برد.
وی افزود: هرچند شهرستان چناران نقاط بکر و دیدنی زیادی دارد اما متأسفانه آن طور که باید هنوز به گردشگران معرفی نشده است.
