راه‌اندازی مزرعه پرورش کروکودیل در نزدیکی مشهد، ورود ۸۰ سر کروکودیل برای پرورش از مالزی به این مزرعه، انتشار خبر بررسی ابعاد زیست محیطی و فیلمی که باعث دردسر و تناقض گویی مسئولان شد همه و همه گوشه‌ای از اتفاقاتی است که این روزها با شنیدن نام این جانور در ذهن‌مان تداعی می‌شود، اما این همه ماجرا نیست.
نویسنده: معصومه مومنیان
فارس نوشت: یکشنبه ۱۱ مهر سال جاری «ورود ۸۰ سر کروکودیل به مشهد» تیتری بود که همه رسانه‌ها برای انتشارش از یکدیگر سبقت گرفتند و برای همه مردم جذاب بود؛ اما این فقط پایان انتظار ۱۰ ساله خانم مالک و همسرش برای راه‌اندازی تنها مزرعه پرورش کروکودیل در خراسان رضوی نبود.
خبرگزاری فارس خراسان رضوی تنها رسانه‌ای بود که ۴۸ ساعت بعد از این ماجرا، با انتشار مطلبی با عنوان «پرورش و سلاخی کروکودیل برای ارزآوری در مشهد» صراحتا ابعاد زیست محیطی این کسب و کار را مورد بررسی قرار داد؛ مطلبی که خیلی زود در رسانه‌ها و شبکه‌های اجتماعی انعکاس پیدا کرد و شد آغاز یک تراژدی تلخ!
مدیرکل حفاظت محیط زیست خراسان رضوی که روز دوشنبه ۱۲ مهرماه یعنی یک روز پس از رهاسازی کروکودیل‌ها در مزرعه پرورش کروکودیل ملک آباد، هدف از راه‌اندازی این مزرعه را به صراحت «استفاده از پوست ارزشمند این گونه» عنوان کرده بود، پس از انتشار مطلب خبرگزاری فارس و ویدیوی مذکور توسط حامیان محیط زیست، حرف‌های جدیدی مطرح کرد؛ فشار افکار عمومی کار را به جایی رساند که پایگاه اطلاع رسانی اداره کل حفاظت محیط زیست در تاریخ ۱۸ و ۱۹ مهرماه با انتشار دو مطلب از قول آقای مدیرکل تاکید کرد که این اداره هیچ مجوزی برای کشتار کروکودیل‌ها صادر نمی‌کند و هرگونه اقدامی اعم از فروش داخلی یا خارجی، واگذاری، انتقال و کشتار کروکودیل‌های این مزرعه و یا فروش تخم آنها باید با هماهنگی و مجوز اداره کل صورت گیرد که در غیر این‌صورت، بهره‌بردار، تحت پیگرد قانونی قرار خواهد گرفت.
تورج همتی در ادامه این مطلب با چرخشی ۱۸۰ درجه‌ای نسبت به ۶ روز قبل از آن، محور اصلی فعالیت این مزرعه را مباحث آموزشی، گردشگری و تحقیقاتی بیان کرد و گفت: متاسفانه این دلخوری‌ها در پی یک سوء تفاهم رسانه‌ای به وجود آمد و برخی از علاقه‌مندان محیط زیست، توضیحات اینجانب در خصوص ارزش پوست کردوکودیل را این گونه برداشت کردند که اداره کل به دلیل ارزش پوست کروکودیل با کشتار و صادرات پوست و گوشت کروکودیل‌ها دراین مزرعه موافقت کرده ، این در حالی است که پروانه صادر شد پروانه بهره‌برداری است نه مجوز کشتار و صادرات!
تورج همتی با چرخشی ۱۸۰ درجه‌ای نسبت به ۶ روز قبل از آن، محور اصلی فعالیت این مزرعه را مباحث آموزشی، گردشگری و تحقیقاتی بیان کرد و گفت: متاسفانه این دلخوری‌ها در پی یک سوء تفاهم رسانه‌ای به وجود آمد!
همتی در این مصاحبه زنده تلویزیونی با تکرار اظهارات اخیر خود بار دیگر بهره‌برداری از پوست کروکودیل را در این مزرعه تکذیب کرده و با استناد به دستورالعملی ملی و بین المللی در این خصوص، به مردم اطمینان داد هرگز مجوزی برای کشتار و فروش پوست و گوشت کروکودیل صادر نکرده و نخواهد کرد.
تحقیقات بیشتر خبرنگار فارس نشان داد دستورالعملی که مدیرکل محیط زیست به آن استناد می‌کند( و در سایت سازمان محیط زیست موجود است) نکته جالب توجهی دارد؛ در یکی از بندهای این دستورالعمل که به «دستورالعمل تکثیر و پرورش کروکودیل در اسارت» مشهور است روش کشتار کرکودیل‌ها به صراحت عنوان شده، روشی که با ویدیوی حامیان محیط زیست مطابقت دارد.
مزرعه پرورش کروکودیل از اداره کل گردشگری مجوز ندارد
موضوع را از یکی از فعالان محیط زیست و عضو هیئت مدیره شبکه سمن‌های محیط زیستی خراسان رضوی پیگیری کردیم.
علی کشمیری در گفت‌وگو با خبرنگار فارس در مشهد اظهار کرد: پس از انتقادهای فراوانی که به پرورش کروکودیل در مشهد با هدف بهره‌کشی اقتصادی و سلاخی بی‌رحمانه این حیوانات شد، حالا ادعا می‌شود مجوز پرورش کروکودیل با هدف جذب گردشگر صادر شده است در حالی‌که جانمایی این مزرعه این موضوع را کاملا نقض می‌کند.
این فعال محیط زیست ادامه داد: مزرعه پرورش کروکودیل در ۳۵ کیلومتری مشهد قرار دارد جایی که هیچ امکاناتی نیست در حالی‌که باغ وحش مشهد در شهر و در نزدیکی ایستگاه اتوبوس و مترو قرار دارد، گردشگر به راحتی می‌تواند به آنجا برود و هم کروکودیل ببینید و هم صدها حیوان دیگر را تماشا کند و از امکانات آنجا استفاده کند؛ هیچ گردشگری به ۳۵ کیلومتری مشهد نمی‌رود.
وی خاطرنشان کرد: این ادعا را در حالی مطرح می‌کنند که گفته شده سرمایه‌گذار ۸ میلیارد تومان برای این مزرعه کروکودیل هزینه کرده این مبلغ در آن نقطه هیچ توجیهی ندارد و هیچ مجوزی از اداره کل گردشگری و میراث فرهنگی نگرفته‌اند!
کشمیری متذکر شد: محیط زیست گفته که ما مجوز بهره‌برداری داده‌ایم نه پروانه کشتار، مسلما یک مرغداری هم کشتار را در جای دیگری انجام می‌دهد نه در محل پرورش مرغ‌ها؛ دستورالعملی که محیط زیست به آن استناد می‌کند و می‌گوید ما آن را سختگیرانه و مو به مو اجرا کرده‌ایم دستورالعملی است به نام تکثیر و پرورش کروکودیل در اسارت؛ یک دستورالعمل ۱۲ ماده‌ای که در ماده شماره ۴ بند ۱۷ آن نوشته شده کشتار کروکودیل‌ها ضمن رعایت اصول و موازین بهداشتی و تهویه محل باید بدون استفاده از اسلحه و با استفاده از چاقو و قطع نخاع انجام گیرد و این دقیقا همین موضوعی است که ما به آن اعتراض می‌کنیم.
این فعال حقوق حیوانات با بیان اینکه ادعا شده که باغ وحش‌ها مشتری این کروکودیل‌ها هستند به چند دلیل این موضوع کاملا مردود است، اول اینکه هم اکنون ۳۰۰ سر کروکودیل در سه مزرعه نوپک قشم، ملایر در استان همدان و ملک آباد مشهد داریم. مگر گنجایش و ظرفیت باغ وحش‌های ایران چند سر کروکودیل است؟ از طرفی تعداد باغ وحش‌هایی که شرایط نگهداری استاندارد از کروکودیل‌ها را دارند کمتر از پنج باغ وحش در کل ایران است، اینها قرار است به کدام باغ وحش داده شوند؟ در عین حال باغ وحش برای خرید حیوانات می‌توانند مستقل عمل کنند یعنی همان‌طور که گورخر، زرافه و سایر حیوانات را می‌خرند اگر کروکودیل هم نیاز داشته باشند می‌توانند بخرند، این توجیه پذیرفته نیست.
وی خاطرنشان کرد: محیط زیست گفته که هرگونه فروش داخلی یا خارجی کروکودیل‌ها باید با مجوز این اداره صورت گیرد و حیوانات مجهز به میکروچیپ شدند و اگر خلاف آن عمل شود تحت پیگرد قرار خواهند گرفت؛ برای روشن شدن موضوع ابتدا محیط زیست به این سوالات پاسخ دهد که برای توله ببر سرگردانی که در خیابان‌های مشهد پیدا شد چه کردند؟ در همین مشهد بچه خرس در خیابان پیدا شد، در این شهر توله شیر در وسط خیابان پیدا شد؛ در اتوبان تهران به قزوین یک شیر وسط جاده پیدا شد و میکروچیپ هم اتفاقا داشت اما محیط زیست در قبال اینها چه اقدامی کرد؟ وقتی گورخرها در باغ وحشی در شهرستان ملارد به آن وضع کشته شدند، چه اقدامی برای آنها صورت گرفت؟ وقتی در باغ وحش چاه نیمه زابل، خرس سیاه بلوچی که گونه‌ای در حال انقراض است، مرد و تاکسیدرمی شد، محیط زیست چه کرد؟
کشمیری تصریح کرد: به این سوالات هیچ‌وقت پاسخ داده نشده و عملا وقتی حیوانی برای مرکزی خریداری می‌شود و غیر بومی هم هست به این معنی است که جزو دارایی‌های و مایملک آن مجموعه است و هرکاری دلشان بخواهد می‌کنند و از دست محیط زیست هم هیچ کاری برنمی‌آید، همان‌طور که تا الان برنیامده است.
این فعال و پژوهشگر محیط زیست گفت: پرورش حیوانات با قصد استفاده از پوستشان برای تولید کفش، کیف، کمربند و یا پالتو در خیلی از نقاط دنیا و توسط برندهای معروف در حال برچیده شدن است، اصرار بر انجام این روش اشتباه باعث ایجاد بدعت توسط ما می‌شود؛ شاید عده‌ای از افراد پولدار برای فخرفروشی یا نشان دادن ثروت خود هوس کنند پالتوی پوست ببر یا پلنگ بر تن کنند، باید به نیاز آنها هم پاسخ بدهیم؟
وی یادآور شد: یکی دیگر از ادعاهایی که برای توجیه پرورش کروکودیل عنوان شده این است که خون کروکودیل ضد سرطان است؛ اینجا هم یک فریب کاری به چشم می‌خورد. فاکتورهای خونی کروکودیل ضد سرطان است یعنی ژن‌های بیان کننده این فاکتورها تحت مطالعه قرار می‌گیرند و به صورت آزمایشگاهی از این فاکتورها در صنایع دارویی استفاده و از آنها دارو ساخته می‌شود؛ به هیچ وجه خون کروکودیل به صورت مستقیم استفاده نمی‌شود. اگر در این امر به کروکودیل احتیاج شود به صورت محدود و توسط مراکز علمی نگهداری می‌شود و هیچ احتیاجی نیست صدها کروکودیل به صورت صنعتی در مزرعه‌ها نگهداری و سلاخی شوند و این بهانه ای برای سوء استفاده اقتصادی باشد.
کشمیری خاطرنشان کرد:کروکودیل‌های این مزرعه از نوع کروکودیل آب شور هستند که پوست و گوشت ارزشمندی دارند و از مبداء مالزی وارد کشور شدند تا در مرکز پرورش کروکودیل مُلک آباد مشهد نگهداری و تکثیر شوند؛ طول این گونه از کروکودیل‌ها تا ۷ متر می‌رسد و پس از حدود سه سال، پوست آنها قابلیت دباغی (چرم) می‌یابد در حالی‌که پوست گونه پوزه کوتاه ایرانی، جذابیت و قابلیت اقتصادی و صادراتی ندارد.
حتی اگر کشتار کروکودیل‌ها در داخل کشور اتفاق نیفتد و حیوان را بصورت زنده به کشوری دیگر منتقل و در آنجا با آن روش دردناک کشته شود، آیا کارآفرینی و اشتغال به این شکل انسانی است و آیا چنین تولیدی باید حمایت شود؟ تولید، اشتغال، کارآفرینی و ارزآوری به چه قیمت؟ این کار آغاز یک تجارت خونبار در مشهد، شهر منتسب به ضامن آهو، نیست؟
منبع: فارس خراسان رضوی
