گفت‌وگو با محسن قصابیان، بازیگر مشهدی نقش شهید ستاری در فیلم «منصور»

محسن قصابیان، بازیگر نقش شهید ستاری در فیلم «منصور»یکی از فیلم‌های سی‌ونهمین جشنواره فیلم فجر «منصور» ساخته سیاوش سرمدی بود. این فیلم یک اثر بیوگرافیک درباره تیمسار منصور ستاری، فرمانده نیروی هوایی ارتش، به شمار می‌رود که محسن قصابیان، هنرمند خراسانی که در چند شاخه هنری فعالیت می‌کند، نقش اصلی آن را بر عهده داشته و به خوبی از پس آن برآمده است. گفت‌وگویی با او داشته‌ایم که در ادامه می‌خوانید.

مصاحبه: محمد عنبرسوز

صبح مشهد– پنجمین روز از جشنواره فیلم فجر مشهد به نمایش دو فیلم اختصاص داشت که یکی از آن‌ها «منصور» ساخته سیاوش سرمدی بود. این فیلم یک اثر بیوگرافیک درباره تیمسار منصور ستاری، فرمانده نیروی هوایی ارتش، به شمار می‌رود که محسن قصابیان، هنرمند خراسانی که در چند شاخه هنری فعالیت می‌کند، نقش اصلی آن را بر عهده داشته و به خوبی از پس آن برآمده است. قصابیان در این فیلم، با اجرای متفاوت خود، شمایل آرام و باوقاری از یک قهرمان ملی ارائه کرده است. گفت‌وگویی با او داشته‌ایم که در ادامه از نظر می‌گذرانید.

احتمالا این روز‌ها بسیاری از علاقه‌مندان سینما اسم شما را در اینترنت جست‌وجو می‌کنند. محسن قصابیان از کجا شروع کرده و چطور به این نقطه رسیده است؟

من متولد شهرستان قوچان هستم. هفت، هشت ساله بودم که سیل به این شهر آسیب رساند و ما به مشهد آمدیم. تا زمان دریافت دیپلم در مشهد زندگی کردم و سپس برای تحصیل به تهران آمدم تا فعالیت هنری خود را، به طور جدی، شروع کنم. در دانشگاه بازیگری خواندم و به مرور تمایل به نوشتن، کارگردانی و دیگر فعالیت‌های مرتبط با هنر نمایش در من شکل گرفت. در طول این سال‌ها در چهار عرصه تلویزیون، رادیو، سینما و تئاتر کار کرده‌ام. اولین فیلمم «تونل» مربوط به سال ۱۳۷۰ است. قبل از آن هم یک فیلم سینمایی ناتمام داشتم که به سرانجام نرسید. بعد از آن نیز تجربه‌های متعددی همچون سریال، تله فیلم، کارگردانی و بازیگری تئاتر، طراحی صحنه، داوری، تدریس، برنامه تلویزیونی و… را از سر گذرانده‌ام. فیلم سینمایی «نیوکاسل» را نیز کارگردانی کردم که دو سال قبل اکران شد.

چطور به «منصور» پیوستید؟
من کم بازیگری می‌کنم و استحضار دارید که در تمام این سال‌های اخیر به ندرت جلوی دوربین رفته‌ام. بیشتر مسیر خودم را دنبال می‌کنم. سال گذشته، زمانی که آقای مرادی (مسئول انتخاب و هدایت بازیگران در پروژه «منصور») فیلم‌نامه را برایم فرستاد، آن را مطالعه کردم و به نظرم متن متفاوتی رسید؛ فیلم‌نامه‌ای که شعار ندارد و سادگی و صداقت ویژگی مهم آن است. صادقانه بگویم، وسوسه شدم و بعد از آن، وقتی که با کارگردان صحبت کردم، به نگاه او علاقه‌مند شدم. تهیه‌کننده کار هم از دوستان قدیمی من بود و مجموع این عوامل باعث شد به پروژه اضافه شوم.

شخصیت تیمسار ستاری را چطور درک کردید؟
بخشی از کار را، قبل از ورود من، آقای سرمدی انجام داده بودند که در فیلم‌نامه منعکس شده بود. فیلم‌نامه کمک زیادی به من کرد؛ هرچند بخش‌هایی از آن پرداخته ذهن کارگردان است و این‌گونه نیست که تمامش مبتنی بر مستندات واقعی باشد. آقای سرمدی منابع مختلفی را معرفی کرد و فیلم‌هایی را درباره تیمسار ستاری به من داد. به طور کلی، هر چیزی که درباره این شخصیت موجود بود را دیدم و تلاش کردم تا با عبور دادن این داده‌ها از صافی بازیگری، به شکل‌گیری فیلم کمک کنم.

نحوه راه رفتن، نگاه کردن و حرف زدن شما در این نقش خیلی خوب از آب درآمده. این لحن بازیگری از ویدئو‌ها و منابع به دست آمده است؟
ما وقتی در حیطه فیلم قرار می‌گیریم، باید جذابیت‌ها هم تا حد امکان بیشتر شوند تا مخاطب بتواند با شخصیت همراهی و هم‌ذات‌پنداری کند. در فیلم، ما با منطق فیلم‌نامه پیش می‌رویم که قهرمان را به شکلی جذاب به مخاطب معرفی می‌کند. به نظر من، جذابیت شخصیت تیمسار ستاری به آرامش و وقار اوست.

این آرامش خیلی در فیلم کار می‌کند؛ اما آیا دلتان نمی‌خواست یکی دو بار فریادی بزنید یا چیزی بروز دهید که بازی‌تان بیشتر دیده شود؟
بازیگری به فریاد زدن نیست. در سکانس برخورد تیمسار ستاری با مأمور دادگستری من چقدر فریاد می‎زدم که تأثیری در حد این آرامش داشته باشد؟ من فکر می‌کنم زمانی که شخصیت شهید ستاری می‌تواند با آرامش مجموعه خود را احیا کند، این تأثیر بیشتری دارد. مهم‌تر آنکه واکنش‌هایی که از تیمسار ستاری (بعد از آرامشش در همین سکانس) می‌بینید، فشاری که روی او بوده را برای مخاطب به تصویر می‌کشد. آنجاست که بیننده تازه التهاب درونی شخصیت را درک می‌کند.

در همین سکانس، مخاطب تحت‌تأثیر قرار می‌گیرد. علت اصلی این میزان از اثرگذاری چیست؟
مجموعه زحمت همه عوامل که نمود آن از طریق بازیگر روی پرده دیده می‌شود. ما نیاز به قهرمان داریم تا جوان‌هایمان ببینند، جامعه‌مان سازنده‌تر شود و امید به آینده گسترش یابد. جامعه به این‌ها نیاز دارد. تماشاگر هم این موضوع را می‌فهمد و از آن استقبال می‌کند.

برخلاف انتظار خیلی از منتقدان، نام شما در فهرست نامزد‌های جشنواره نبود. نظر خودتان چیست؟
به نظر من جشنواره محفلی است برای تشویق اهالی سینما به ادامه مسیر. همه نامزد‌ها از خوب‌های سینمای ایران هستند. مهم ادامه مسیر است و من بیشتر از اینکه به جایزه فکر کنم، به عنوان عضوی از خانواده سینما، به آینده سینمای ایران فکر می‌کنم. به همه کسانی که شاید، به واسطه شرایط ایجاد شده و بیماری کرونا، نتوانند مسیرشان را ادامه دهند. من بیشتر نگران رونق سینما هستم تا زندگی هنرمندان سینما بهتر شود. مهم نیست قصابیان جایزه بگیرد یا نه، مهم این است که سینما راه خودش را ادامه دهد. امیدوارم، با از بین رفتن کرونا، سینما‌ها دوباره پر شوند و مردم دوباره به سینما رفتن و تئاتر دیدن عادت کنند. این از هر چیزی مهم‌تر است.

منبع: شهرآرا