سفر به شهر« شوش» و زیارت بارگاه پرآوازه ترین شاعر عصر امام رضا علیه السلام

نویسنده : صدیقه رضوانی نیا

اغلب ما سفر که می رویم آن را خلاصه می‌کنیم به حرکتی بی‌وقفه از مبدأ تا مقصد. این که می‌گوییم «وقفه» منظور سرک کشیدن به گوشه و کنار جغرافیایِ همان مسیری است که ما را روانه مقصدمان می‌کند. مثلا روستاها، شهرها یا دشت‌ها و بلندی‌های مسیر که در شتاب «رسیدن» از قلم‌مان می‌افتد، اما سفر، وقتی سفر می شود که بیشتر ببینی، بیشتر بشناسی و بیشتر بدانی.
بهار است از ریزگردهای خوزستان که بگذریم که این روزها جان مردم این خطه را به لب شان رسانده و البته از گرمای هوا؛ خوزستان سرزمین نخل و نفت و ماهی و خرماست.
استانی که حاصل خیز ترین خاک کشور را دارد با جاذبه های گردشگری خیلی عجیب که البته ناشناخته مانده.
یکی از نقاط دیدنی خوزستان شهر شوش است شهری باتمدنی چند هزار ساله در ساحل رودخانه شاوور.
در شوش علاوه بر کاخ دیدنی آپادانا و آثار دوره هخامنشی، منطقه شکار ممنوع میشداغ در غرب رودخانه کرخه و.. ؛ می توان آثار مذهبی بی نظیری دید که در هیچ کجای ایران و حتی جهان به چشم نمی خورد.
آرامگاه «دعبل خزاعی» که می توان او را مشهورترین و پرآوازه ترین شاعر عصر رضوی نامید، در مرکز شهر شوش واقع است. آرامگاه در شوش قرار گرفته است.
دعبل شاعر معروف شیعه و مداح اهل بیت(ع)،در زمان حکومت عباسیان و هم عصر امام رضا(ع) می زیست. این شاعر معروف عرب، زاده شهر کوفه مشهورترین شهر شیعی عصر ائمه است. در تاریخ آمده است او در محضر امام رضا(ع) شعرش(قصیده معروف به مدارس آیات) را قرائت کرد به نیمه های قصیده بلندش که رسید اشک امام جاری شد امام به ناگاه دو بیت بر اشعار دعبل افزود و اینطور خواند: «و قبر بطوس یالها من مصیبه الحت علی الاحشاء بالزفرات»(و در شهر طوس قبه ای خواهد بود و مصیبت صاحب آن قبر آتش آه و حسرت را بر دل ها می افروزد). «الی الحشر یبعث الله قائماً یفرج عنا الهم والکربات»(آتش این مصیبت ها تا روز قیامت در دل ماست تا روزی که خداوند متعال قائم آل محمد(ص) را ظاهر سازد و ظهورش این هم و غم را زایل سازد).
در این لحظه دعبل از امام پرسید: این قبری که فرمودید در طوس است قبر کیست؟ امام رضا(ع) فرمودند: «ای دعبل این قبر من است».
در طول تاریخ اسلام هیچ شاعری این افتخار نصیبش نشده بود که یکی از ائمه بیت شعری به اشعار او اضافه کنند مگر دعبل خزاعی.
آنگاه دعبل قصیده اش را ادامه داد تا که تمام شد. در پایان قصیده سرایی دعبل؛ امام رضا (ع) پیراهن خویش را به عنوان صله به او بخشیدند.
نقل است: دعبل پس از اینکه از مشهد به طرف قم و از آنجا قصد حرکت به عراق را داشت در حوالی شوش به شهادت رسید و در این شهر کنار امامزاده عبدالله ابن علی علیه السلام دفن شد.
پرآوازه ترین شاعر رضوی میهمان ایرانی ها
درباره دعبل نکاتی در تاریخ نقل شده که می توان گفت بی نظیر است.رفتار امام رضا(ع) با دعبل به خصوص آن ماجرای مشهور که امام پس از شعرخوانی دعبل، پیراهن شان را به او بخشیدند از صفحات درخشان و بی تکرار زندگی این شاعر بزرگ جهان تشیع است و می توان ادعا کرد دعبل با هیچ کدام از شاعران شیعی در طول تاریخ قابل مقایسه نیست و او را می توان شاعر یکه تاز عصر رضوی نامید.
دعبل علاقه و ارادت بی نهایتی به ساحت ائمه به ویژه امام رضا(ع) داشت و این علاقه و دلدادگی اش را در قالب شعر بیان کرد.
چندی پیش با فخر الدین صدیق شریف که در سریال ولایت عشق نقش دعبل را بازی کرده گفت و گو می کردم به من گفت: «من برای ایفای نقش دعبل علاوه بر فیلم نامه و گفتگویی که با مهدی فخیم زاده کارگردان اثر داشتم، به تاریخ اسلام مراجعه کردم تا لایه های پنهان شخصت و منش دعبل رابیشتر بشناسم و آنچه از او در ذهنم نقش بست و ماندگار شد و سعی کردم در ایفای نقشم آن را برجسته کنم عاشقانگی دعبل بود.من حس میکردم او فراتر از شیعه بودن و ارادت دینی و قلبی به امام رضا(ع)، عاشق آن حضرت بوده و این عشق در سراسر زندگی او و در تار و پود اشعارش تنیده شده و زندگی دعبل بدون این عشق به امام رضا(ع) بی معناست».
اما آنچه که درباره دعبل چندان مطرح نشده و مردم ما شناختی از آن ندارند، وجود بارگاه مطهر او در ایران و در خطه خوزستان است.
بارگاه دعبل خزاعی، در کنار قبر عبدالله بن علی یکی از امامزادگان و نوادگان امیر المومنین علیه السلام است که بر اساس برخی مدارک بدست آمده ایشان پدر عبدالعظیم حسنی است .
سال ۶۵ به دستور مقام معظم رهبری که در آن زمان رئیس جمهور بودند،نوسازی بقعه دعبل آغاز شد و سال ۸۰ تکمیل و به بهره برداری رسید. بقعه دعبل به سبک سنتی و مذهبی ساخته شده است.
آرامگاه او با گنبدی مخروطی به سبک معماری هاش شهر شوش و همانند بارگاه دانیال نبی، با آجر هایی به رنگ اخرایی در ساحل رودخانه شاوور؛ با محوطه ای پر از نخل و درخت های کنار و گل های رز و ختمی.
عرب ها ارادت خاصی به دعبل دارند و بخصوص شاعران عرب زبان فراوان به زیارتش می روند و به او توسل می جویند.گرچه بارگاه دعبل خزاعی هر ساله میزبان هزاران گردشگر داخلی و خارجی است و هر ساله اختتامیه جشنواره بین المللی شعر عربی رضوی نیز در این بقعه مبارکه با حضور شاعران عرب زبان شیعه جهان برگزار می شود، اما بارگاه دعبل هنوز در میان ما ایرانی ها ناشناخته مانده است.