رفتار‌شناسی اجتماعی اقتصاد مقاومتی

امسال از سوی رهبر معظم انقلاب «اقتصاد مقاومتی؛ اقدام و عمل» نامگذاری شد. از آنجا که در سال‌های گذشته التزام عملی نداشتن برخی از مدیران میانی به اصول اقتصاد مقاومتی باعث شد که روح این مکتب در حد شعار باقی بماند ،امسال اقدام و عمل در زمینه اقتصاد مقاومتی به آن اضافه شد.
ارزیابی شاخص‌های اقتصاد مقاومتی مبتنی بر اصول ۲۴ گانه سیاست‌های اقتصاد مقاومتی است و در این زمینه باید توجه داشت که برای نیل به اصول آن، باید به صورت مؤثر به این نکته توجه داشت که این مکتب یک مسلک و روش بلند مدت است و نه شوک درمانی و مسکن اقتصادی. از این رو اجرای اصول اقتصاد مقاومتی باید در کنار «رفتار‌شناسی» آن تحقق پذیرد، زیرا بدون ایجاد بسترهای فکری در جامعه نمی‌توان به اهداف مورد نظر رهبر معظم انقلاب دسترسی پیدا کرد.
پس در رفتار‌شناسی اقتصادی و بسترهای فرهنگی اجرای آن، باید اعتماد اجتماعی و مبارزه عملی با فساد در اولین قدم مورد توجه قرارگیرد، چراکه بروز برخی رانت خواری‌ها و سوءاستفاده‌های اقتصادی در بدنه اجرایی، باعث تضعیف اعتماد مردم به نظام سیاسی بخصوص در بخش مدیران میانی شده است.
نکته دیگر اینکه تشویق خانواده‌ها به مصرف تولیدات داخلی، دومین گام در این زمینه است، زیرا اجرای اصول اقتصاد مقاومتی باید در کنار حفظ قدرتمندانه روابط اقتصادی با دیگر کشور‌های جهان، منجر به قطع وابستگی شدید به استکبار بین المللی شود. یعنی فاصله گرفتن از زندگی اشرافی و مصرف گرایی، لازمه قطع وابستگی و تحقق استقلال اقتصادی و به دنبال آن قطع وابستگی اقتصادی و اجتماعی است. درحالی که متأسفانه شفاف سازی در مدیریت انجام نگرفته و به همین دلیل مردم کم کم اعتماد خود را از دولت برگرفته‌اند. ورشکستگی برخی مؤسسه‌های اقتصادی و مالی و همچنین از بین رفتن سرمایه‌های کوچک و متوسط مردم به دلیل نبود نظارت و یا ضعیف بودن آن، از دیگر علل کمرنگ شدن اعتماد اجتماعی است. از این رو تا زمانی که دولت با شفاف سازی، مبارزه با فساد را جدی نگیرد، نمی‌توان به خودکفایی رسید. خودداری از خرید کالاهای خارجی و اتکا به تولید داخلی باید از خانواده‌ها شروع شود، اما وقتی سیل خروشان واردات، چه از مجاری قانونی و چه از راه‌های غیرقانونی و قاچاق، تولیدکنندگان داخلی را به زانو درآورده، بیکاری و استفاده نشدن از ظرفیت کامل صنایع و تولیدات داخلی، افزایش خواهد یافت.
متأسفانه جای خالی اراده و دلسوزی در مدیریت میانی باعث کمرنگ شدن مبارزه با فساد و قاچاق شده است، زیرا وقتی مردم شاهد عبور خودروهای خارجی چند میلیاردی از کنار خود هستند، به هیچ وجه قطع وابستگی‌ها را باور نخواهند کرد. در صورتی که مسؤولان و دولتمردان باید به عنوان الگوهای اصلی جامعه، مقابله با رانتخواری را از خود شروع کرده و اعتماد کمرنگ شده مردم را پررنگ سازند.
ساده زیستی به معنای مصرف نکردن کالا نیست، بلکه وقتی شهر‌ها با تبلیغات انواع تولیدات خارجی محاصره شده، هیچ کس شعار حمایت از تولیدات داخلی را باور نخواهد کرد. بنابراین وقتی خانواده‌ها اصول اقتصاد مقاومتی را از خود شروع کرده و با الهام گرفتن از الگوهای رفتاری درست، این روش را ادامه دهند، خواهند دید تأکید بر اقدام و عمل دور از واقعیت نخواهد بود. اقدام‌های اساسی باید ابتدا از سوی دولت و مدیران اجرایی آغاز شده و تداوم یابد و در مقابل، عمل به روح و مفاهیم اقتصاد مقاومتی باید از سوی مردم آغاز شود. حمایت از تولید داخلی تنها راه قطع وابستگی هاست و هنگامی که این اصل اساسی اقتصاد مقاومتی با مبارزه عملی با فساد و رانت خواری، روحیه مصرف گرایی و اشراف زدگی همراه شود، آن گاه خواهیم دید که رهنمودهای دلسوزانه رهبر انقلاب چه تغییرات شگفت انگیزی در جامعه ایجاد خواهد کرد، زیرا بروز فسادهای مالی باعث بی‌اعتمادی مردم شده و تا زمانی که مردم به طور جدی وارد صحنه نشوند، سیاست‌های ابلاغی اقتصاد مقاومتی پیاده سازی نشده و به نتیجه نمی‌رسد.  کار‌شناسان، مبارزه با فساد و عملیاتی کردن سیاست‌های کلی برنامه ششم توسعه که از سوی رهبری ابلاغ شده را تنها راه عملیاتی اقتصاد مقاومتی می‌دانند. از این رو، تقویت اراده مبارزه با فساد، از مدیران عالی و ارشد کشور شروع شده و تا سطوح پایین ادامه خواهد یافت، آن گاه خواهیم دید با اندک لرزشی، ارکان اقتصادی کشور به لرزه درنخواهد آمد. اقتصاد مستحکم وقتی تحقق می‌یابد که مردم حامی اصلی دولت و سیاست‌های اقتصادی و اجرایی باشند. عشق جامعه به رهبری و پذیرش رهنمودهای ایشان بهترین داروی تقویت در فعالیت‌های بخش دولتی و خصوصی خواهد بود.