اتاق های امن تزریق؛ گام اول کنترل معتادان

آغاز به کار اتاق های امن
و اکنون معاون پیشگیری و درمان اعتیاد سازمان بهزیستی از به بار نشستن تمهیدات صورت گرفته خبر می دهد و اعلام می کند تا سه ماه آینده اتاق های امن تزریق در سه استان پر خطر کشور به طور آموزشی شروع به کار می کنند.محسن روشن پژوه درباره اهداف ایجاد این اتاق ها اظهار کرد: «اتاق امن تزریق» با هدف جلوگیری از مصرف بیش از اندازه مواد مخدر راه اندازی می شود و راهی است برای این که معتاد، مواد آلوده مصرف نکند یا با مصرف بالای مواد مخدر گرفتار «اور دوز» (مصرف بیش از حد) نشود.وی ادامه داد: سازمان بهزیستی پیشنهاد راه اندازی اتاق های امن را دو سال پیش در ستاد مبارزه با مواد مخدر مطرح کرد اما مقاومت هایی در برابر آن شد و با ایجاد آن موافقت نشد. برای بار دوم این موضوع با همکاری و موافقت معاونت رفاه وزارت رفاه مطرح شد و این بار به تصویب رسید و سرانجام چندی پیش در جلسه کمیته درمان ستاد مبارزه با مواد مخدر مقرر شد راه اندازی اتاق های امن تزریق با درنظر گرفتن ملاحظات فرهنگی، اجتماعی، قضایی، حقوقی و انتظامی به صورت آزمایشی اجرا شود.
«اتاق امن» چیست؟
وی با بیان این که اتاق تزریق در حقیقت همان اتاق های مصرف مدیریت شده (DCR ) هستند گفت: در این اتاق ها امکاناتی وجود دارد که مصرف مواد تحت نظارت کارشناسان آموزش دیده انجام می شود. استفاده از این اتاق ها موجب کاهش خطرات ناشی از انتقال بیماری از طریق تزریق غیربهداشتی، جلوگیری از مرگ و میر براثر مصرف بیش از حد مواد و اتصال مصرف کنندگان مواد مخدر در معرض خطر بالا با خدمات درمان اعتیاد و دیگر خدمات اجتماعی می شود.روشن پژوه با تاکید بر ضرورت توجه به برنامه های کاهش آسیب افزود: اعتیاد، صرف نظر از نوع مصرف مواد، عوارض مختلفی از بیماری های عفونی، بیش مصرفی (اور دوز) و مرگ و میر تا رفتار های مخاطره آمیز جنسی دارد. بنابراین ارائه امکانات و خدماتی به معتادان مانند اتاق تزریق، مصرف آن ها را مدیریت خواهد کرد این مسئله به معنای «مصرف مدیریت شده برای کاهش آسیب» است. بر این اساس پذیرفته ایم به معتادی که در برنامه کاهش آسیب قرار گرفته اما آمادگی ورود به درمان را ندارد سرنگ و سوزن بدهیم و به او بگوییم تزریق خود را به صورت بهداشتی انجام بدهد و به او وسایل پیشگیری می دهیم تا رفتار جنسی بهداشتی داشته باشد. حتی به او آموزش و غذا هم می دهیم.
فعلا هرویینی ها
وی افزود: پیش بینی می کنیم الگوی اتاق های مصرف مدیریت شده، فعلا فقط برای معتادان تزریقی که هرویین مصرف می کنند مورد استفاده قرار گیرد و اگر محاسبات ما نشان دهد که شیشه هم زیاد مصرف می شود ممکن است بعد ها شیشه هم به آن، اضافه کنیم که درباره این موضوع بعد ها تصمیم گیری می کنیم.
تجربه های جهانی موفق بوده است
وی با بیان این که برنامه «راه اندازی اتاق های مصرف مدیریت شده» یکی از برنامه هایی است که در دنیا اجرا شده و به نتایج خوب و موفقی رسیده است خاطرنشان کرد: اثربخشی این برنامه در کاهش عوارض از جمله خشونت، ابتلا به ایدز و اوردوز مورد تایید قرار گرفته است. هم اکنون آلمان، سوئیس و بسیاری از کشور های پیشرفته اتاق های تزریق را ایجاد کرده اند.معاون پیشگیری و درمان اعتیاد سازمان بهزیستی از راه اندازی اتاق های امن تزریق در سه استان کرمان، خوزستان و سیستان و بلوچستان به صورت آزمایشی خبر داد و گفت: اگر چه مهلت ما برای راه اندازی اتاق های مصرف مدیریت شده سه ماه است اما این طرح تا دو ماه آینده آغاز خواهد شد.وی افزود: کار های مطالعاتی بین المللی راه اندازی اتاق های مصرف مدیریت شده در این سه استان انجام شده و در حال انجام کار های مطالعاتی منطقه ای آن هستیم. روشن پژوه تاکید کرد: اگر چه احساس می کنیم راه اندازی چنین اتاق هایی لازم است اما به دنبال آن هستیم تا با ایجاد این اتاق ها به صورت آزمایشی و محدود و با مدیریت و نظارت دقیق از میزان نیاز کشور به راه اندازی این اتاق های امن اطمینان حاصل کنیم و بعد از آن درباره میزان گسترش آن ها و تاثیرگذار بودن طرح تصمیم گیری کنیم.
چند الگوی اجرای اتاق های امن
روشن پژوه توضیح داد: در دنیا برای اتاق تزریق یا اتاق مصرف مدیریت شده، چند الگو تعریف شده است. یک الگو ون های سیار بهزیستی هستند که به پاتوق معتادان مراجعه می کنند و در آن ها امکانات بهداشتی وجود دارد ضمن آن که یک پرستار آموزش دیده نیز در آن فعالیت می کند.این خودرو های سیار در یک ساعت مشخص به محل های تجمع معتادان می روند و وسایل تزریق بهداشتی را بین آن ها توزیع می کنند. الگوی دیگر هم وابسته به اتاق مصرف مدیریت شده DCR است و ما اکنون می خواهیم این نوع از اتاق ها را داشته باشیم یعنی یک فضای ثابت که پرستار آموزش دیده در آن جا مستقر است.وی خاطر نشان کرد: در اتاق های تزریق، سرنگ و سوزن و دیگر وسایل لازم برای مصرف مواد رایگان به معتادان داده می شود اما عرضه مواد به معتادان در دستور کار ما نیست و مواد را باید خودشان بیاورند.در حالی که مصرف مواد مخدر توسط معتادان متجاهر که در ملاءعام  مواد مصرف می کنند در قانون جرم شناخته شده است این سوال مطرح است که آیا تزریق مواد توسط معتادان در اتاق امن که به صورت رسمی ایجاد خواهد شد به معنای تجاهر نیست؟ معاون پیشگیری و درمان اعتیاد سازمان بهزیستی درپاسخ به این سوال توضیح داد: براساس تعریفی که در آیین نامه های تدوین شده موجود است در مفهوم تجاهر دو ملاک مدنظر قرار گرفته شده؛ یکی سوء رفتار که باید توسط پزشک و قاضی احراز شود اما در ملاک دیگر با استناد به اسناد بالا دستی، اگر یک نفر تحت پوشش برنامه های علمی و مصوب قرار داشته باشد دیگر متجاهر تلقی نمی شود.به عبارتی اگر به یک معتاد سرنگ و سوزن، بدهیم تا به طور بهداشتی تزریق کند و او به اتاق های مصرف مدیریت شده DCR مراجعه و آن جا تزریق کند دیگر متجاهر نیست اما اگر همین معتاد برای تزریق به مکان هایی مانند زیر پل، پارک یا مکان های دیگر برود، به عنوان متجاهر شناخته می شود.وی ضمن آن که اظهار امیدواری کرد با راه اندازی اتاق های تزریق، پاتوق های معتادان جمع شود،  افزود: البته نمی توان تازمانی که طرح را اجرا نکرده ایم درباره این قضیه اظهار نظر دقیقی داشته باشیم . وی خاطر نشان کرد: سازمان بهزیستی علاوه بر این برنامه های پیشگیری و درمان اعتیاد را در چارچوب سیاست های کلی نظام که توسط رهبر معظم انقلاب ابلاغ شده و مبتنی بر سایر اسناد بالادستی است، پیش خواهد برد و ایجاد اتاق های امن تزریق نیز یکی از برنامه های کاهش آسیب است و بدون تردید معنای این اقدام تایید مصرف مواد نیست بلکه این یک دیدگاه علمی، واقع بینانه و پذیرفته شده مبنی بر این است که اگر عده ای مصرف کننده قادر نباشند به هر دلیلی مصرف مواد را کنار بگذارند به جای مصرف در جا های نامعلوم، تحت نظارت باشند تا به تدریج عوارض اعتیاد کم شود، آسیب کاهش یابد و انگیزه ترک و بهبودی در مصرف کننده ایجاد شود.درباره این موضوع سخنگوی ستاد مبارزه با مواد مخدر نیز به اجرای بند ۵۷ برنامه ششم اشاره کرد و به تسنیم گفت: حرکت به سمت مدیریت مصرف و قطع ارتباط مصرف کنندگان با قاچاقچیان مواد مخدر، یکی از تاکیدات بند ۵۷ سیاست های کلان برنامه ششم است که توسط مقام معظم رهبری ابلاغ شده و در ستاد مبارزه با مواد مخدر به تصویب رسیده است.پرویز افشار ادامه داد: در این طرح که قرار است با نظر کارشناسی کمیته درمان ستاد مبارزه با موادمخدر و به صورت آزمایشی (پایلوت) اجرا شود، مقرر شد طرح با در نظر گرفتن جمیع جهات در استان هایی که به صورت داوطلبانه خواستار اجرای آن شده اند، اجرایی شود که پس از مصوبه ستاد و چکش کاری های نهایی، دستورالعمل اجرایی آن تدوین شد و به زودی این طرح به اجرا درخواهد آمد.وی اضافه کرد: در این طرح که قرار است با هدف کاهش آسیب، مدیریت مصرف و قطع ارتباط مصرف کنندگان مواد مخدر با قاچاقچیان به اجرا درآید، ایجاد اتاق های تزریق امن، تنها به عنوان یک بخش کوچک از طرح پیش بینی شده و در آن سعی خواهد شد تا با هدف جلوگیری از شیوع و افزایش بیماری های معتادان تزریقی فعالیت شود.

منبع: خراسان