تبعیض بین فرزندان اشتباه دو سر باخت والدین

پربازدید شدن ۲ عکس جالب در شبکه‌های‌اجتماعی از فرق‌گذاشتن بین بچه‌ها، بهانه‌ای برای یک تلنگر جدی به پدرومادرها شد

نویسنده: سمانه تعلیم‌دهنده| ‌ کارشناس‌ارشد مشاوره توان‌بخشی

«شما اون رو بیشتر از من دوست دارید»؛ این جمله را بسیاری از والدین که بیش از یک فرزند دارند، بارها از زبان فرزندان‌شان شنیده‌اند. در حالی‌که والدین ابراز می‌کنند برای ما، همه فرزندان یکی هستند و هیچ تفاوتی ندارند اما واقعیت این است که در بسیاری موارد، بعضی فرزندان نسبت به بقیه از جایگاه بالاتری برای والدین برخوردارند و همین موضوع زمینه حسادت و رقابت را به جای محبت و صمیمیت میان فرزندان به‌وجود می‌آورد. به‌تازگی هم دو عکس متفاوت و جالب در شبکه‌های‌اجتماعی پربازدید شده است؛ در یکی از عکس ها دو ظرف حاوی انار دیده می شود که یکی دانه شده و دیگری دانه نشده و کاربری درباره آن نوشته است: « الان مامان صدامون زد گفت بیاین انار بخورین؛ سمت راستی رو برا من گذاشت، سمت چپی رو برا داداشم!» و در عکس دیگر هم نور چراغ فقط برای فرزند آخر روشنایی به ارمغان آورده است. اما چرا والدین نباید در دام تبعیض و فرق‌گذاشتن بین فرزندان بیفتند؟ آیا آسیب‌های این اشتباه، قابل اغماض است؟
کاشتن بذر حسادت، انتقام، اختلاف، رقابت و …

به یاد داشته باشیم زمانی که بچه‌ها احساس کنند سهم کمتری از غذا، شیرینی، لباس و … به آن‌ها می‌رسد، ناراحت می شوند، قهر و گریه می کنند و چون احساس مظلوم بودن و محروم بودن می‌کنند، در صدد انتقام برخواهند آمد . تبعیض کاشتن بذر اختلاف ، حسادت، انتقام و ایجاد رقابت در میان فرزندان یک خانواده است.

اشتباه دو سر باخت بعضی والدین
تبعیض باعث می شود که روان فرزند محروم از توجه، فشرده، آزرده و ناراحت شود و آن فرزند عزیز کرده، متکی به غیر، ضعیف النفس، زودرنج و لوس تربیت شود. در نتیجه این اشتباه، دو سر باخت است و برای هر دو فرزند، آسیب‌های روان شناسانه در پی خواهد داشت. فهرست آسیب‌های تبعیض گذاشتن بین فرزندان فقط به نکات ذکر شده محدود نمی‌شود. خشم، ناکامی، احساس سرخوردگی، طردشدگی، حقارت و اعتمادبه‌نفس کم به ترتیب از تاثیرات روانی تبعیض برای فرزند غیرمحبوب به شمار می‌رود، حال آن که توجه بیش از حد به یک فرزند موجب شکل‌گیری رفتارهای کمال‌گرایانه‌ و خودشیفته می‌شود. این دسته از فرزندان همواره دوست دارند در جامعه مورد توجه قرار گیرند اما زمانی که وارد جامعه می‌شوند همانند خانواده در آن جا محبوبیت ندارند. در این زمان است که مانند کودک نامحبوب دچار سرخوردگی می‌شوند و آسیب‌های اصلی را حس می‌کنند. همین رفتارها باعث می‌شود این فرزندان حتی در بزرگ سالی هم با یکدیگر روابط خواهرانه و برادرانه‌ای نداشته باشند.

قربانی‌کردن سعادت و خوشبختی
به عنوان پدر و مادر نباید فراموش کنیم تبعیض عملی زننده و دردآور است که در چنین شرایطی فرد احساس می‌کند بدون در نظر گرفتن هیچ معیار و ملاکی از محبت دیگران محروم مانده است. تحقیقات بسیاری بیانگر آن است که برخی فراریان از محیط خانه جزو کسانی بوده‌اند که دچار رفتارهای تبعیض‌گونه شده اند بنابراین به جای این که برای موفقیت تلاش کنند تا به آن دست یابند، سعادت و خوشبختی خود را قربانی می کنند.

هرگز این شرایط را به وجود نیاورید
اکنون که با آسیب‌های باورنکردنی و پُرشمار این تبعیض‌ها آشنا شدید که گاهی به اشتباه کم‌اهمیت جلوه می‌کنند، هرگز به فرزندان اجازه ندهید و شرایطی را به‌وجود نیاورید که تصور کنند شما فکر می‌کنید یکی از آن ها باهوش‌تر، بامزه‌تر، توانمندتر و از دیگری بهتر است. البته این مطلب به آن معنا نیست که وانمود کنید همه آن‌ها به طور مساوی خوب هستند چون این کار هم غیر واقعی و دروغین است اما نیازی هم نیست در باره هر توانایی آن‌ها را مقایسه کنید بلکه ضروری است استعدادها و توانایی‌های هر کدام را به خوبی بشناسید. به طور مثال به‌جای گفتن «تو از خواهر و برادرت در زمینه خاصی برتر هستی» از جمله «تو در این زمینه استعداد یا توانایی خوبی داری» بهره ببرید. به این صورت، هر یک از فرزندان احساس می‌کنند توانایی ویژه‌ای دارند که از سوی والدین دیده شده و مورد توجه قرار گرفته‌اند. توجه داشته باشید اعتماد به‌نفس فرزندان و احساس آن‌ها درباره نقش‌شان در خانواده به‌شدت به این موضوع وابسته است که بدانند در خانواده نقش موثری ایفا می‌کنند.