مشکوکم ، مشکوکم به تو ! / اگر هنوز شک داری از زندگیم برو بیرون !

شک را شاید در همین گام اول بتوان به شک بی‌دلیل و شک بر اساس بی‌اعتمادی، دروغ و دورویی تقسیم بندی کرد. به عبارتی وقتی فردی از همسرش بارها دروغ می‌شنود و پنهان‌کاری می‌بیند ایجاد شک را نمی‌توان دور از انتظار و رفتاری غیر معمول دانست؛ اما در جایی که شخصی به دلیل وجود ترس‌ها و بدبینی بیمارگونه در اثر کمبودها و حسادت (که از یک نقطه‌ای در طول زندگی و رشدش به آن مبتلا شده)دچار شک می‌شود، قطعا موضوع ربطی به طرف مقابل ندارد و زندگی با چنین افرادی را به زندگی در جهنم تشبیه می‌کنیم.
به گزارش گروه اجتماعی صبح مشهد، آن‌ها هیچ‌گاه به اعتماد نمی‌رسند و همواره درصدد گرفتن مچ طرف مقابل و اثبات خیانتی هستند که همواره تصور می‌کنند در جریان است. در این مجال می‌خواهیم به علل شک نگاهی دقیق‌تر داشته باشیم؛ از شک‌های بیمارگونه تا شک‌هایی که شاید کاملا برحق و طبیعی باشند.
شک و سوءظن در مقام بیماری
اختلالی که نام آن‌را زیاد شنیده‌ایم پارانوئید فردی است که حکایت از شک و سوءظنی شدید و گسترش یافته دارد. این اختلال در آقایان بیشتر به چشم می‌خورد و شایع‌تر است. پارانویا یک اصطلاح روان‌شناختی -روان‌پزشکی است که دراصل به نوعی آشفتگی فکری یا هذیان دلالت دارد و شامل بدبینی، حسادت، خودبزرگ‌بینی یا گزند و آسیب است.

علائم: بدون دلیل کافی،گمان می‌کند دارند او را استثمار می‌کنند، به او ضررمی‌زنند یا سرش کلاه می‌گذارند.

بدون دلیل کافی، وفاداری یا قابل اعتماد بودند و اطرافیان خود را زیر سوال می‌برد،به‌صورتی که این شک دائم ذهن او را مشغول می‌کند.

در پس اظهار نظرهای بی‌غرض یا اتفاقات بی‌خطرو حتی اتفاقات خوب،مفاهیم تحقیر‌کننده یا تهدید کننده پیدا می‌کند.

همیشه دلخور و ناخشنود است وکینه می‌ورزد. یعنی اگرکسی به او توهین، بی‌اعتنایی یا بی‌احترامی کرده باشد، هیچ‌ وقت او را نمی‌بخشد.

با کوچک‌ترین اتفاق و صحبتی احساس می‌کند به شخصیت و اعتبارش لطمه واردشده است (درحالی‌که دیگران اصولا چنین برداشتی ازآن اتفاق ندارند) و فورا واکنشی خشمگینانه نشان می‌دهد یا به مقابله می‌پردازد.

مکررا وبدون هیچ دلیلی به وفاداری همسرخود شک می‌کند.

این موارد، نشانه‌ها و علائمی است که فرد پارانویا دارد. واقعیتی که درباره آن می‌توان گفت این است که بهبود و درمان این افراد بسیار دشوار است و به دوره‌ای طولانی در صورت همکاری نیاز دارد؛ به‌ویژه درمورد اختلال شخصیت پارانوئید به‌واسطه عجین شدن این علائم با شخصیت، عملا فرآیند درمان دشوار و می‌توان گفت احتمال بهبودی کامل بسیار ضعیف است. ازدواج با چنین افرادی شرایطی دشوار برای شما فراهم خواهد کرد، آن‌ها هیچ‌گاه به اعتماد نخواهند رسید.

شک به‌ واسطه شک به خود
افرادی که دروغ می‌گویند، روراست و صادق نیستند و به نوعی کارشان زیرآبی رفتن است، دنیا را با همین وضعیت ادراک می‌کنند؛ چون با دروغ و نیرنگ زندگی می‌کنند نگران این هستند که طرف مقابل نیز به آن‌ها نیرنگ بزند و دروغ بگوید. بنابراین با شک زندگی می‌کنند و به شدت مراقبت می‌کنند کسی دورشان نزند و با عینک سیاه بدبینی به همه می‌نگرند، اما شدت این شک و رفتارهای منشعب از آن به اندازه فرد مبتلا به پارانوئید نیست.

عدم اطمینان از جایگاه خود در زندگی
این مورد به‌واسطه وجود احساس عدم تعلق و مالکیت در برخی از افراد به وجود می‌آید و حاصلش این است که از ترس از دست دادن زندگی مشترک خود و این‌که کسی دیگر جای آن‌ها را بگیرد گوش به زنگ هستند، خیلی از موارد را کنترل می‌کنند، مراقب رفت‌و‌آمد همسرشان، مکالمه‌هایش، طریقه پوشش و بسیاری دیگر از موارد هستند.

آن‌ها معمولا نمی‌پذیرند که به‌واسطه ترس‌ها و عدم باور به خودشان طرف مقابل را کنترل می‌کنند و از رفتارهایش ایراد می‌گیرند. بلکه معمولا مواردی را مطرح می‌کنند که طرف مقابل (که معمولا همسرشان هست) را متهم به بی‌وفایی، شیطنت‌های خاص یا زمینه‌سازی برای خیانت می‌کنند. این افراد برای کاور کردن موضوع و تبرئه خود مواردی معمولی را بزرگ‌نمایی می‌کنند مثلا روی پوشش، طریقه صحبت، میزان آراستگی یا آرایش، ادکلن زدن، رنگ لباس و بسیاری دیگر از موارد این‌چنینی دست می‌گذارند و هنگامی که با مقاومت روبه‌رو می‌شوند با ناراحتی و خشم همسرشان را متهم به بی‌وفایی و کج‌روی می‌کنند. در شکل متعادل‌تر استدلال‌شان این است که من به تو شک ندارم، جامعه مشکل دارد و تو باید بیشتر رعایت کنی. این افراد آنچه به‌عنوان رعایت طلب می‌کنند مواردی عجیب و غیر معمول بوده و نشان از دیدگاه خاص و ترس‌های آن‌ها دارد.

چنین افرادی با مراجعه به روان‌کاوان و روان‌شناسان زبده به سوی بهبودی می‌روند که البته به‌ویژه در اوایل درمان، حضور همسرشان وهمکاری او نیز بسیار حائز اهمیت است و به تسریع در امر بهبود کمک می‌کند.

شک به‌واسطه عدم اطمینان به جذابیت خود
این مورد که در خانم‌ها بیشتر دیده می‌شودبه‌واسطه عدم وجود تصویر مناسب جسمی نسبت به چهره،اندام یا هردوی آن‌هاست. این افراد خود را زشت نمی‌پندارند و معمولا ضعف‌های خود را نیز به زبان نمی‌آورند، بلکه دلایل جامعه‌پسند ارائه می‌دهند، اما در اصل نگران این موضوع هستند که ممکن است همسرشان جذب کسی شود که ازآن ها زیباتر و جذاب‌تر است و این موضوع باعث خیانت و دوری همسرشان شود.

این در حالی است که عموما همسران این افراد چنین نظری ندارند و همسرشان را زیبا،جذاب و حتی دوست داشتنی توصیف می‌کنند. آن ها به‌واسطه وجود باوری عمیق، قیاس‌های زیاد با دیگران و حسادت، خشم ایجاد شده از خود را به همسر منعکس می‌کنند و او را مقصر قلمداد کرده، رفتارهایش را زیر سوال برده و دنبال این هستند که خیال‌شان از وفاداری همسر راحت شود.

شک به‌واسطه فضاهای مجازی
شکی که امروزه بین زوج‌ها رواج دارد و گاهی با دلخوری‌های سطحی و گاهی با نگرانی‌های شدید بیان می‌شود، موضوع فضای مجازی و موبایل است. حضور خانم‌ها و آقایان در گروه‌ها، سوپرگروه‌ها، کانال‌های تلگرام و اینستاگرام و مواردی از این دست، زمینه‌ ایجاد چنین شکی است.

گذاشتن عکس در این فضاها، صحبت با دیگران، عکس‌العمل‌ها و گاهی مزاحمت‌ها و دنبال کردن‌ها باعث نگرانی و شک و شبهه‌هایی می‌شود که آسودگی خیال همسران را کم می‌کند. قرار دادن قفل و رمز روی گوشی و لپ‌تاپ هم باعث افزایش فضای شک‌برانگیز بین همسران می‌شود.

در این مواقع گاهی با مواردی روبه‌رو می‌شوم که نمی‌توانم به کسی که شک کرده حقی ندهم و احساس او را درک نکنم. به‌عنوان مثال خانمی در مشاوره با من مطرح کرد همسرش گوشی‌اش را لحظه‌ای از خود دور نمی‌کند و رمز آن را تغییر داده و حتی زمان‌هایی که کنارش می‌نشیند گوشی را طوری می‌گیرد که صفحه‌اش دیده نشود.آقایی هم از پیدا کردن اتفاقی گوشی دیگری (که همسرش داشته)صحبت می‌کرد و اذعان ‌داشت بعد از این ماجرا اعتمادش به همسرش خیلی کم شده است. مورد دیگری هم داشتم که فرد گوشی‌اش را با خود به سرویس بهداشتی هم می‌برد. این رفتارها قطعا همسر این افراد را حساس و زمینه شک را ایجاد می‌کند.

گاهی اوقات ما با برخی از بازیگوشی‌های خود به رابطه‌ای مهم و بزرگ در زندگی خویش لطمه‌های جبران‌ناپذیری وارد می‌کنیم. کمی اندیشه کنیم در ازای آنچه به‌دست می‌آوریم چه چیزهایی را از دست می‌دهیم. برای دریافت مقداری هیجان دست به پنهان‌کاری و دروغ می‌زنیم و طرف مقابل را از اعتمادی که به ما داشت دور می‌کنیم. درواقع به ارتباطی مهم و به خانواده‌ای که تشکیل دادیم و در مقابل آن مسئولیم پشت می‌کنیم و زمینه‌ را برای دلخوری، جرو بحث، دور شدن از یکدیگر، طلاق عاطفی و بالاخره جدایی قانونی ایجاد می کنیم.

تغییر رفتار به‌ویژه زمانی که یک باره اتفاق می‌افتد، تغییر در ساعات رفت‌وآمد، تلفن‌های مشکوک و تغییر حالات و رفتار نسبت به همسر خیلی زود باعث مشغولیت فکری همسران می‌شود و در صورت ادامه، زمینه شک مهیا خواهد شد.

هیچ اقدامی نکنید
هنگامی که ذهن‌تان مشغول رفتارهای همسرتان شده و به او شک کرده‌اید با اقدام‌های شتابزده و هیجانی مقدمه تخریب رابطه را فراهم می‌کنید، بنابراین ابتدا سعی کنید مشغولیت ذهنی خود را دقیق‌تر بررسی کنید و اگر هیچ ادله و استدلالی برای اثبات آن به خود ندارید،اقدامی انجام ندهید. موضوع را با همسر و دیگران به‌ویژه خانواده‌ها و دوستان نزدیک خود در میان نگذارید، یادتان باشد برخی از مسیرها اگر از بین بروند، ساخت مجددشان غیرممکن یا بسیار دشوار و زمان‌بر است.

اگر موضوع کاملا مشهود است
اگر تغییر رفتاری مانند تلفن‌های غیرمعمول و صحبت‌های مشکوک و پنهان کردن موبایل وجود دارد، می‌توانید بدون ایجاد حالت بازجویی علت آن‌ را جویا شوید و اگر پاسخ مناسب و منطقی دریافت نکردید در زمان دیگری زمینه‌ای برای یک مذاکره جدی و نه بحث و جدل با همسر خود ایجاد کنید.

هنگام صحبت از اصول مذاکره بهره ببرید، به زمان، مکان و مدت صحبت توجه کنید و از ضمیر من بیشتر استفاده کنید تا ضمیر تو؛ از خودتان، احساس‌تان و نیازتان صحبت کنید، نه از او و کاری که نباید انجام می‌داده و انجام داده است، یادتان باشد مسیر دوم کمکی به شما نمی‌کند و مسیر صحبت را تغییر می‌دهد.