دکتر محمد حسین محمددوست
صبح مشهد- جهاد تبیین، واژهای است که در سالهای اخیر در ایران بسیار مورد استفاده قرار گرفته است. مفهوم آن، تلاش برای روشنگری و بیان حقایق و واقعیتها در مقابلِ آنچه که بهعنوانِ تحریف، شبههافکنی و یا پنهانکاری مطرح میشود، است. اما تعریف دقیق و وظایف مشخص در این زمینه، بستگی به دیدگاه و مرجعی دارد که به آن استناد میکنیم. در کل، میتوان وظایف در جهاد تبیین را در چند دسته کلی خلاصه کرد:
۱٫ شناخت دقیق حقایق و واقعیتها:
تحلیل درستِ رویدادها: قبل از هر چیز، باید شناخت دقیقی از موضوعاتی که قصد تبیین آنها را داریم، داشته باشیم. این شناخت شامل تحلیل دقیق رویدادها، بررسی ابعاد مختلف آنها، و شناخت ریشهها و عوامل مؤثر در آنها میشود.
بررسی منابع موثق: باید از منابع موثق و معتبر برای کسب اطلاعات استفاده کرد و از اطلاعات نادرست و شایعات پرهیز نمود. تفکیک اطلاعات صحیح از غلط و شناسایی منابع معتبراز اهمیت بالایی برخوردار است.
شناختِ نقشه دشمن: برای تبیینِ درست، لازم است نقشههای دشمن در عرصههای مختلف سیاسی، فرهنگی و اجتماعی شناخته شود. این شناخت به درکِ بهترِ اهداف و روشهای دشمن کمک میکند.
۲٫ روشنگری و بیان حقایق:
انتقالِ صحیحِ اطلاعات: اطلاعات بهدستآمده را بهطور دقیق، شفاف و قابل فهم برای مخاطبان مختلف انتقال دهیم. باید از زبانی استفاده کنیم که برای مخاطب قابل درک باشد و از پیچیدگیهای غیرضروری پرهیز کنیم.
شفافسازی ابهامات: به رفع ابهامات و شبههافکنیها در مورد موضوعات مختلف بپردازیم. توضیحِ شفافِ حقایق در برابرِ شایعات و اخبار نادرست، از وظایفِ اصلی در جهاد تبیین است.
استفاده از ابزارهای متنوع: از ابزارهای مختلف ارتباطی، مانند رسانههای اجتماعی، رسانههای جمعی، مقالات، سخنرانیها، و … برای انتقالِ پیام استفاده کنیم. انتخابِ ابزار مناسب، با توجه به نوع مخاطب و موضوع، بسیار مهم است.
۳٫ تقویتِ روحیهی امید و مقاومت:
نشان دادنِ نقاط قوت: در کنار بیانِ چالشها، باید به نقاط قوت و دستاوردهای کشور نیز اشاره کنیم و در جهتِ ایجاد امید و انگیزه در جامعه تلاش کنیم.
تقویتِ روحیهی مقاومت: باید روحیهی مقاومت و پایداری در برابرِ فشارها و تحریمها را تقویت کنیم. این کار از طریقِ ارائه راهکارها و نشان دادنِ نمونههای موفقیت در شرایط سخت، امکانپذیر است.
ارتباط موثر با مخاطبان: ایجاد ارتباط موثر با مخاطبان و پاسخگویی به سوالات و ابهامات آنها، به افزایش اعتماد و درک متقابل کمک میکند. شنیدنِ حرف مخاطب و پاسخگویی مؤدبانه و منطقی، بخش مهمی از این فرآیند است.
۴٫ خودسازی و ارتقای سطح آگاهی:
مطالعه و تحقیق مستمر: برای انجامِ جهاد تبیین، نیازمندِ مطالعه و تحقیقِ مستمر در زمینههای مختلف هستیم.
ارتقای سطح آگاهی شخصی: قبل از اینکه بخواهیم دیگران را روشنگری کنیم، باید خودمان از آگاهی و بینش کافی برخوردار باشیم.
اخلاق و رفتار مناسب: در حین انجام جهاد تبیین باید به اصول اخلاقی پایبند باشیم و از هرگونه توهین و تهمت پرهیز کنیم.
در نهایت، جهاد تبیین، یک وظیفه همگانی است و همه افراد جامعه میتوانند در این زمینه نقش خود را ایفا کنند. اهمیت این امر در شرایط پیچیدهی کنونی، بهویژه در فضای رسانهای پر از اطلاعات گوناگون و گاه مغرضانه، دوچندان میشود. مهم است که این کار با در نظر گرفتن اصول اخلاقی و با هدف ارتقاء آگاهی و بصیرت جامعه انجام گیرد.
