دکتر حسین فلاح
صبح مشهد- درس‌های غدیر یکی از موضوعات مهم در تاریخ اسلام و تشیع به شمار می‌آید. آموزش این درس‌ها در مدارس می‌تواند به ترویج فرهنگ اسلامی و آشنایی دانش‌آموزان با اصول مهم دینی کمک کند.
درباره واقعه تاریخی «غدیرخم» تا به امروز مطالب و موضوعات گوناگون و متعددی نقل شده و از زوایای متفاوت به ابعاد این واقعه عظیم پرداخته شده اما به نظر می‌رسد با توجه به در برگیری و اهمیت موضوع این واقعه هنوز هم می‌توان پیام‌ها، درس‌ها و آموزه‌های آن را بررسی و واکاوی کرد و تمام پیام‌ها را در جای جای زندگی روزمره به کار گرفت.
آنچه از داستان غدیر برای ما اهمیت دارد، آموزه‌های غدیر است و اینکه چه درسی بگیریم تا بتوانیم در زندگی به کار بریم و چگونه این درس‌ها و آموزه‌ها را به نسل‌های بعدی انتقال دهیم.لازم است کتب درسی اصلاح شود و مضامینی چون غدیر در آن جای گیرد و به عمق آن بپردازد تا آموزش اصول حقیقی وقایعی چون غدیر از کودکی آغاز شود.
مهم ترین مسئله در واقعه غدیرو یکی از این آموزه‌های اصلی واقعه «غدیر خم» که باید به آن توجه کرد، مسئله وحدت است که همواره در روایات ما و قرآن به آن تاکید شده است.
امام خمینی(ره) در نظام جمهوری اسلامی ایران در بدو پیروزی انقلاب بزرگترین مسئله را برای ملت وحدت بیان کرده و بر آن تاکید داشتند. در طول تاریخ به حکومت ائمه معصوم(ع) نیز که می‌نگریم، می‌بینیم هر کجا که مردم وحدت داشتند و از امام تبعیت داشتند و در آن راهی که امامشان ترسیم کرد، حرکت کردند؛ آن جامعه به جامعه موفقی تبدیل شده است.
اگر ما ادعای پیروی از راه امیرالمومنین و واقعه غدیر را داریم باید بدانیم این معصومین خود فرمودند: کسانی که می‌خواهند از ما تبعیت کنند و کسانی که ادعای تبعیت از ما را دارند به عمل ما عمل کنند. وقتی می‌گوییم تابع اهل بیت عصمت و طهارت هستیم این تنها به شعار نیست؛ بلکه ما باید این مضامین را در عمل با وحدت و تبعیت از امام و رهبری و دستگیری از دیگران انجام دهیم.
یکی دیگر از آموزه‌های مهم «غدیرخم»باید ببینیم منش امیرالمومنین(ع) در کمک به دیگران چه بود؟ باید به این گونه مسائل توجه داشته باشیم و این نکات را رعایت کنیم تا پیام‌هایی که از غدیر بیان شده را در جامعه اجرا کنیم. مهم ترین مسئله در این زمینه، فرهنگ سازی و آموزش است؛ به این معنا که ما باید از کودکی به فرزندانمان این نکات ارزشمند را یاد دهیم و والدین نسبت به این موضوع نباید بی تفاوت باشند.
خداوند تبارک و تعالی در قرآن می‌فرماید: خودتان، فرزندانتان و اهلتان را از آتش جهنم نجات دهید و برای نجات اهل خود از آتش جهنم آن‌ها را به سوی خوبی‌ها دعوت و از بدی‌ها نهی کنید. امیرالمومنین(ع) به امام حسن مجتبی(ع) فرمودند: تاریخ را مطالعه کن و به این موضع بسیار تاکید داشتند.
از آنجا که یکی از راه‌ها آموزش در خانواده‌ها و محیط مدارس است، چرا که معلمین تاثیر بسزایی بر روی دانش‌آموزان دارند. در مراکز و موسسات آموزشی می‌توان این درس و آموزه مهم «غدیر خم» را با بیانی ساده، روان و با تشابه‌سازی و اقدامات ابتکاری برای دانش‌آموز نقل کرد تا با واقعه غدیر بیشتر و بهتر از گذشته آشنا شود. برای این منظور می‌توان با طرح یک موضوع گروهی در کلاس از دانش‌آموزان خواست با مشارکت همدیگر موضوع را حل و فصل کنند و همه در یک موضوع واحد مشارکت داشته باشند، در این مشارکت همواره باید مطیع سرگروه کلاس خود باشند،
یعنی هر مسیری که سرگروه پیشنهاد کرد با هم حرکت کنند و هر جا که سرگروهبا این تکنیک از یک سو در راستای تقویت احساس مسؤولیت گروهی دانش‌آموز گام‌های موثری برداشته شده است و از طرف دیگر تاکید می‌شود برای رسیدن به پایان مسیر تمام اعضای یک گروه باید پیرو سرگروه خود باشند، در غیر این صورت نمی‌توانند به پایان مسیر و نتیجه مطلوب برسند. توقف کرد، همه با هم توقف کنند. با این تکنیک زمینه حضور و همراهی را با خودسازی و زمینه‌سازی برای دانش‌آموز فراهم می‌کنیم.
کتب درسی ما باید اصلاح شود و به سمت این گونه مسائل رفته و به عمق آن بپردازد تا آموزش اصول حقیقی غدیر از کودکی آغاز شود. آموزش در خانه، محیط مدرسه و دانشگاه‌ها بسیار مهم است؛ البته لازم است در کنار آن نباید از تاثیر مبلغین و نخبگان و سخن‌وران غافل شد و باید تمام تلاش خود را انجام دهیم تا این مضامین در متن و بطن جامعه پیاده‌سازی و جاری کنیم.
فراموش نکنیم، واقعه عظیم غدیر خم، سراسر درس، آموزه و تجربه است که می‌توان هر کدام را به زیبایی در لابه‌لای مباحث آموزشی و تحصیلی قرار داد تا نسل‌های بعدی و فرزندانمان به بهترین شکل ممکن بتوانند این آموزه‌ها را در زندگی خود جاری و ساری کنند.
در ادامه به برخی از نکات و درس‌هایی که می‌توان در این زمینه آموزش داد، اشاره می‌شود:
۱٫ تاریخ غدیر:
– آشنایی با واقعه غدیر خم و زمان و مکان آن.
– بررسی شخصیت پیامبر اسلام (ص) و نقش ایشان در این واقعه.
۲٫ معنا و مفهوم ولایت:
– تبیین مفهوم ولایت و اهمیت آن در اسلام.
– بررسی آیات و احادیث مرتبط با ولایت و سرپرستی.
۳٫ شخصیت امام علی (ع):
– آشنایی با ویژگی‌ها و فضایل امام علی (ع) به عنوان اولین ولی و جانشین پیامبر (ص).
– بررسی نقش امام علی (ع) در تاریخ اسلام و تأثیر ایشان بر جامعه اسلامی.
۴٫ پیام‌های غدیر:
– تحلیل پیام‌های معنوی، سیاسی و اجتماعی واقعه غدیر.
– بررسی چگونگی تداوم آموزه‌های غدیر در تاریخ و فرهنگ اسلامی.
۵٫ برگزاری مراسم و جشن‌ها:
– آشنایی با آداب و رسوم مرتبط با عید غدیر.
– برگزاری مراسم جشن غدیر در مدارس و ترویج محیطی شاداب و معنوی.
۶٫ گفت‌وگو و بحث:
– برگزاری جلسات گفت‌وگو و بحث در مورد اهمیت غدیر و ولایت.
– تشویق دانش‌آموزان به بیان نظرات و پرسش‌های خود درباره این موضوع.
۷٫ فعالیت‌های عملی:
– انجام پروژه‌های گروهی با موضوع غدیر، مانند نوشتن مقاله یا تهیه نمایشنامه.
– ایجاد کارگاه‌های هنری برای طراحی پوستر یا نوشتن شعر و نثر در مورد غدیر.
آموزش درس‌های غدیر در مدارس می‌تواند به شکل‌های مختلفی انجام شود و با بهره‌گیری از روش‌های جذاب و خلاقانه، دانش‌آموزان را به درک عمیق‌تری از این واقعه مهم و ارزش‌های آن رهنمون کند.
