میلاد یزدان پور تحلیلگر بازارهای مالی
صبح مشهد- بازارهای مالی ایران در بهمن ماه سال جاری شاهد تلاطم قابل توجهی بودند. همزمان، بازار ارز و طلا با جهش‌های ناگهانی قیمت‌ها، نبض سرمایه‌گذاران را تندتر کردند. در این میان، افزایش انتظارات تورمی باعث شد تا بار دیگر، بازار مسکن به کانون توجه تبدیل شود و رکورد تورم سالانه اجاره‌بها نیز شکسته شود. این تحولات، سرمایه‌گذاران را در وضعیتی از ابهام و سردرگمی فرو برده است؛ وضعیتی که نیازمند بررسی دقیق و تحلیل هوشمندانه است.
بازارها نشان داده‌اند که پول، موجودی ترسو است و همواره با احتیاط گام برمی‌دارد. در چنین شرایطی، نقدینگی به سمت بازارهای امن‌تر سرازیر می‌شود. نگاهی به جریان نقدینگی به صندوق‌های طلا در دو هفته اخیر، این موضوع را به خوبی نشان می‌دهد. با افزایش ریسک‌های سیاسی و نااطمینانی‌ها در سال ۱۴۰۳، مانند حادثه ناگوار شهادت رئیس‌جمهور و همراهان ایشان، نقدینگی به طور طبیعی به سمت ارز و طلا حرکت می‌کند تا ارزش خود را در برابر تورم و کاهش ارزش پول حفظ کند.
جاماندگی بورس: سهامی که ارزان، اما بی‌مشتری است
با تشدید ریسک‌های سیاسی، تمایل به سرمایه‌گذاری در بازار سهام کاهش یافته و بازدهی شاخص بورس در این ماه منفی شده است. بررسی نسبت‌های مختلف آماری نشان می‌دهد که در کلیت بازار سهام و در بسیاری از صنایع، سهام در قیمت‌هایی بسیار پایین‌تر از ارزش ذاتی خود قیمت‌گذاری شده‌اند. با این حال، در شرایط کنونی، اقبال چندانی به معاملات سهام وجود ندارد و نماگرهای سهامی دچار جاماندگی عجیبی نسبت به تورم عمومی جامعه، نرخ ارز و بازارهای موازی شده‌اند. به نظر می‌رسد که ابهام در فضای سیاسی کشور به حدی بالا است که سرمایه‌گذاران را از اتخاذ تصمیم‌های بلندمدت باز می‌دارد. با این حال، در صورت پدیدار شدن محرک‌های جدید، بازار این پتانسیل را دارد که برای فتح مرز روانی و مهم ۳ میلیون واحدی خیز بردارد.
راهکارهای خروج از ابهام: شفافیت، کلید جذب سرمایه
یکی از راه‌های موثر برای هدایت سرمایه و نقدینگی به سمت بازار سهام و تولید، روشن شدن آینده اقتصاد است. تا زمانی که افق سرمایه‌گذاری شفاف نباشد و سیاست مشخصی برای این موضوع اتخاذ نشود، نمی‌توان انتظار عملکرد متفاوتی از بازار سهام داشت. ابهام در سیاست‌های اقتصادی و چشم‌انداز مبهم آینده، سرمایه‌گذاران را از ورود به این بازار باز می‌دارد و باعث می‌شود تا پول‌های سرگردان، به دنبال پناهگاهی امن‌تر باشند.
تاثیر گمانه‌زنی‌های سیاسی: وقتی بازارها با اخبار نوسان می‌کنند
با افزایش موج واردات خودرو، این بازار برخلاف سال‌های گذشته، از نوسانات نرخ ارز پیروی نکرد. سرعت اثرپذیری بازارها از گمانه‌زنی‌های سیاسی در هفته نخست اسفند به قدری زیاد بود که پس از سفر سرگئی لاوروف، وزیر خارجه روسیه به تهران، دلار و طلا سه روز پیاپی در مسیر کاهشی حرکت کردند و بورس نیز به طور ناگهانی به مدار صعودی بازگشت. اگرچه در اواخر هفته و همزمان با تکذیب این سناریو از سوی مقامات ایرانی، اسکناس آمریکایی دوباره اوج گرفت، اما این رفت و برگشت‌های پی در پی قیمت‌ها حاوی یک پیام مهم است: چشم‌انداز بازارهای دارایی به طور مشخص به وضعیت سیاسی کشور گره خورده است.
در هفته نخست اسفندماه، به دنبال اوجگیری مباحث مرتبط با حضور میانجی‌گرها در پایتخت، استراتژی معامله‌گران نیز با تغییرات زیادی همراه شد. بورس درحالی با رشد ۴ درصدی به رونق رسید که رکود ۶ هفته‌ای بر این بازار حاکم بود. از سوی دیگر، دلار آزاد و سکه طلا نیز نتوانستند کارنامه مثبتی به دست بازیگران خود دهند.
پول سرگردان در دوراهی: بورس یا بازارهای موازی؟
اکنون باید دید با توجه به وضعیت متغیرهای اثرگذار بر بازارها و نزدیک شدن به زمان استیضاح وزیر اقتصاد، پول سرگردان وارد چه بازارهایی خواهد شد؟ آیا جریان پول، مسیر خروج از بورس را در پیش می‌گیرد و راهی بازارهای موازی می‌شود یا عکس این سناریو تحقق می‌یابد؟ تا کنون، طلا توانسته است بازدهی برتری در سال جاری داشته باشد و در برهه کنونی، بازار سرمایه ارزشمندترین بازار در میان بازارهای مالی کشور است.
لزوم شفافیت برای رونق سرمایه‌گذاری
تا زمانی که چشم‌انداز مطلوب بازار روشن و شفاف نشود و نتیجه مذاکرات بین‌المللی یا تحولات منطقه‌ای مشخص نشود، نمی‌توان انتظار متفاوتی از بازار سرمایه در آینده داشت. شفافیت در سیاست‌های اقتصادی، ایجاد ثبات در قوانین و مقررات، و رفع ابهامات سیاسی، می‌تواند اعتماد سرمایه‌گذاران را جلب کرده و رونق را به بازار سرمایه بازگرداند. در غیر این صورت، پول ترسو همچنان به دنبال پناهگاهی امن‌تر خواهد بود و فرصت‌های سرمایه‌گذاری در بازار سهام، مغفول باقی خواهند ماند.
