خسارت‌های روانی جبران‌ناپذیر هم‌باشی سیاه/ ازدواج سفید!

به بهانه ابراز نگرانی معاون سامان دهی امور جوانان از سرنوشت فرزندان حاصل از این نوع رابطه از عوارض آن گفتیم.

نویسنده : بنفشه دولت‌آبادی | روان درمانگر و مشاور خانواده

صبح مشهد– باورش سخت است اما بعضی دختر و پسرهای دم‌بخت روی مهم‌ترین ویژگی یک زندگی مشترک موفق که تعهد داشتن دو طرف است، خط می‌کشند و خودشان را در دام هم باشی سیاه که با عنوان ازدواج سفید بزک شده ، می‌اندازند. به تازگی معاون سامان دهی امور جوانان با ابراز نگرانی از سرنوشتِ فرزندان حاصل از این نوع رابطه گفته: «علت ازدواج سفید، مسائل فرهنگی و اخلاقی است. کسی که ازدواج سفید می‌کند، گرفتاری مالی ندارد یعنی هر دو طرف درآمد دارند و می‌گویند ما حاضر نیستیم درآمد یا دارایی‌های‌مان را به طور رسمی با کسی تقسیم کنیم و این یک تغییر نگرش فرهنگی در کشور ماست. این اتفاق یک آسیب بسیار جدی است… یکی از آسیب‌هایی که وجود دارد، سرنوشت فرزندان ناشی از این نوع روابط است که ناخودآگاه هم ممکن است به وجود بیاید. این کودکان چه سرنوشتی خواهند داشت؟ آن‌ها بالاخره قرار است در آینده در مدرسه ثبت‌نام شوند و شناسنامه می‌خواهند، در حالی که ثبت رسمی نشده‌اند.» (منبع خبر: ایلنا). در این بین باید دانست که این نوع هم‌باشی که به واقع سیاه است، عوارض و پیامدهایی را در پی دارد که در ادامه به آن‌ها اشاره خواهد شد.

تهدیدی خطرناک برای از بین‌بردن کانون خانواده
در سال‌های اخیر، شاهد سبک‌جدیدی از زندگی به خصوص در کلان شهرها هستیم که در آن دختر و پسری که با هم تفاهم اولیه را دارند و نمی‌خواهند به هم تعهدی داشته باشند، بدون اطلاع خانواده‌ها زیر یک سقف می روند و این زوجیت را شرعی و قانونی ثبت نمی‌کنند. باید گفت که این شیوه از زندگی با عرف، شرع، سنت و سبک زندگی جامعه ایرانی در همه این سال‌ها و حتی قرن‌های گذشته همخوانی ندارد و این هم‌باشی سیاه تهدیدی انکارناپذیر و خطرناک برای از بین بردن کانون خانواده‌هاست. این پدیده بی‌شک یک نوع شوک فرهنگی است که نقش نامطلوبی برای آینده جامعه دارد و کانون گرم خانواده را تهدید می‌کند. اصلی‌ترین آسیب‌های این پدیده شوم عبارتند از:

ابتلا به افسردگی و فشار عصبی بالا
سلامت روان در این گونه دختر و پسرها که پا به هم‌باشی سیاه می‌گذارند در معرض خطر زیادی قرار می‌گیرد. این افراد به دلیل پایین بودن سطح رضایت‌شان از چنین زندگی، معمولاً دچار افسردگی می‌شوند و همچنین به واسطه نگرانی برای از دست دادن رابطه، فشار عصبی زیادی را هر روز تجربه می‌کنند. همچنین پرخاشگری، خشم، رفتارهایی از قبیل بیش از یک شریک جنسی داشتن، خشونت‌های کلامی، رفتاری و فیزیکی در این نوع ازدواج‌ها بسیار شایع است که بی‌شک می توان به خام بودن و آگاهی نداشتن دختر و پسرها از عوارض این نوع سبک زندگی اشاره کرد.

تولد فرزندانی با آینده‌ای نامشخص
نداشتن تعهد و التزام دو طرف به عرف و قاعده که خود در برخی موارد به تولد فرزندان نامشروع و بدون حمایت منجر می‌شود، از عوارض دیگر چنین روابطی است. در هم‌باشی سیاه به دلیل این که هیچ کجا سندی مبنی بر زن و شوهری ثبت نشده است، دختر و پسر خیلی راحت رابطه خود را به پایان می‌رسانند و اگر پای بچه‌ای هم در میان باشد، هیچ‌کدام تعهدی به او نخواهند داشت.

از بین رفتن نهاد خانواده
از جمله آسیب‌های جدی که هم‌باشی سیاه‌می‌تواند بر جوامع به خصوص جامعه ایرانی وارد آورد، از بین رفتن نهاد خانواده است. خانواده‌ای که بر پایه ازدواج رسمی و دینی ایجاد می‌شود، محل آرامش، ثبات و احترام زن، شوهر و فرزندان است. با هم‌باشی سیاه، زندگی ناایمن و بی ثباتی که هر لحظه امکان فرو ریختن آن وجود دارد جای خانواده را می‌گیرد و این سرآغاز بروز مشکلات اجتماعی و فرهنگی است. سقط جنین، افزایش تنوع طلبی، خیانت کردن‌ها و بی بند و باری‌های جنسی به دلیل نداشتن تعهد می‌تواند مهم‌ترین مشکلات اجتماعی هم‌باشی سیاه باشد.

احتمال بسیار زیاد تجربه شکست عاطفی
معمولاً زوج‌هایی که هم زیستی و هم‌باشی سیاه‌را انتخاب می‌کنند، بر این باور هستند که بعد از تجربه یک زندگی مشترک آزمایشی می‌توانند به ازدواج رسمی برسند، غافل از این‌که بیشتر افراد به خصوص پسرها، برای ازدواج دایم وارد این نوع رابطه نمی‌شوند و احتمال جدایی و شکست عاطفی در این گونه رابطه‌ها بسیار بالاست.

خسارت‌های جبران ناپذیر برای دخترها
واضح به نظر می‌رسد که فروپاشی هم‌باشی سیاه به دختران آسیب بیشتری را از نظر عاطفی وارد می‌کند. افسردگی‌های عمیق، وابستگی‌های عاطفی، خدشه‌دار شدن اعتماد به نفس و برچسب ارتباط ناسالم در یک جامعه پایبند به سنت‌ها، دختران را مستعد ورود به ارتباط‌های ناسالم بعدی یا سوء مصرف مواد و دارو برای فرار از افکار سرزنش آمیز و آزاردهنده می‌کند. تصور نادرست هم‌باشی سیاه برای دختران شاید این باشد که بتواند برای مدت زمانی کوتاه، گذران زندگی را زیر چتر حمایت‌های مالی و عاطفی یک مرد راحت‌تر کند اما غافل از این که خسارت‌های روانی جبران ناپذیر و سنگینی را به بار می‌آورد. از دست دادن شانس یک زندگی معمولی از جمله مشکلاتی است که برای این‌گونه دختران اتفاق می‌افتد و روزها و ماه‌ها می‌گذرد که تاثیرات دایم و جبران‌ناپذیر را بتوان حل کرد و شاید هم حل شدنی نباشد.

نبود حمایت‌قانونی در مواردی مانند خشونت‌خانگی
یکی از اصول ابتدایی زندگی در هر جامعه‌ای توجه به قوانین و مقررات حاکم بر آن اجتماع است. قانون هر جامعه‌ای پشتیبان مواردی است که وجاهت قانونی دارند و در قبال افرادی که تن به ناهنجاری‌هایی می‌دهند که در قانون تعریف نشده، مسئولیتی ندارد. بنابراین اگر فردی خسارت‌هایی از این راه متحمل شود، نمی‌تواند یا نمی خواهداز طریق قانونی پیگیر حل مشکلش باشد. در مسئله هم‌باشی سیاه، اگر دختر هدف خشونت خانگی قرار بگیرد، نمی تواند به جایی شکایت کند و اگر پسر هم با مشکلاتی در این زندگی مواجه شود که نیاز به پیگیری قانونی داشته باشد، باز هم دستش بسته خواهد بود و این مورد هم، یکی دیگر از آسیب ها و عوارض هم‌باشی سیاه است.