تولید بدون کارخانه، توانمندی مهندسی- بازرگانی برای تولید برون‌سپاری شده با استفاده از ظرفیت واحدهای تولیدی موجود کشور توسط اشخاص حقوقی که نسبت به طراحی محصول، بازاریابی و عرضه محصولات با نشان تجاری(برند) خاص اقدام می‌کنند، تعریف شده است.
صبح مشهد– طی چند روز گذشته اعلام شد که دستورالعمل صدور گواهی فعالیت «تولید بدون کارخانه» به‌منظور بهره‌برداری بهینه از ظرفیت‌های خالی واحدهای تولیدی موجود در کشور و افزایشِ بهره‌وری سرمایه، توسط علیرضا رزم حسینی، وزیر صنعت، معدن و تجارت ابلاغ شد.
مبتکر این طرح، محمد حسین روشنک، فعال اقتصادی شناخته شده ای است که ریاست کمیسیون تجارت اتاق بازرگانی خراسان رضوی را نیز بر عهده دارد. وی در یک گفتگوی خبری که ۲ ساعت به طول انجامید در توضیح کارکرد طرحش گفت: صاحب برند میتواند با صاحب کارخانه قرارداد “تولید بدون کارخانه” را منعقد کند تا آن کارخانه با تولید کالای مشخص بر اساس استاندارد و ویژگیهای مورد نظر صاحب برند البته با استفاده از سرمایه و مواد اولیه کارخانه‌دار، کارمزد خود را دریافت نماید.
رئیس کانون کارآفرینان خراسان رضوی درباره روند سختی که برای ثبت شدن و اجرایی شدن این ایده گفت: مدت زمان بسیار زیادی طول کشید تا من توانستم اثبات کنم که «تولید بدون کارخانه» مضر نیست! در سال های اولی که مطرح کردم عده‌ای فکر می‌کردند که این طرح بر علیه صنعت مطرح شده است، حتی تشکلی مثل خانه صنعت و معدن در مقابل آن ایستاد و صاحبان قلم های طلایی آن را تهدید فرض کردند!
محمدحسین روشنک افزود: در مقابل دولتی ها ما به سختی توانستیم ثابت کنیم که «تولید بدون کارخانه» با بیمه، مالیات و سایر حقوق دولتی تناقضی ندارد و آن ها را نقض نمی کند. در شرایطی که حتی جاروسیخی هم کوپنی بود شکستن این دیدگاه ها کار سختی بود.
رئیس کمیسیون تجارت اتاق بازرگانی خراسان رضوی با تاکید بر این که «من برای مطرح کردن ایده برند و به رسمیت شناساندن آن توسط خصوصی ها و دولتی ها هم راه سختی در پیش داشتم» گفت: اگر چه امروز هم کمتر از ۳۰درصد ظرفیت های «برند» در کشور مورد استفاده قرار می‌گیرد ولی راهی که برای ثبت «برند» طی کردیم از «تولید بدون کارخانه» آسان تر بود ولی بازهم هر دو راه درازی در پیش دارند و با این که سال‌هاست «برند» را می‌شناسیم ولی هنوز عده‌ای با مفهوم «برند» آشنا نیستند.
رئیس اتحادیه صادرکنندگان خراسان رضوی در تشریح مفهوم«برند» تصریح کرد: «برند» معادل نام تجاری که مربوط به کالا است، نیست و بسیار فراتر است. در برند هویت، شخصیت و شناسنامه تعریف میشود. همان طور که اشخاص معروف دیگر تنها یک اسم نیستند بلکه دارای «برند» هستند. امروز در دنیا «برند شهید سلیمانی» را داریم که با مجموعه‌ای از انتخاب ها و در جایگاهی مثل نظام جمهوری اسلامی رشد کرده است در مقابل «برند ترامپ» را داریم که پلیدترین تعابیر ضدانسانی را با خود در ذهن تداعی می‌کند. هیچ گاه این نکته را نباید فراموش کرد که در جامعه باید زمینه سازی برای رشد و تقویت «برندهای فرهنگی و مثبت» را فراهم کرد.
روشنک با تاکید بر این که توجه به «برند» میتواند مسیر و انتخاب های ما را تغییر دهد، افزود: در اقتصاد یک «برند» قوی میتواند نجات دهنده تجارت و تولید باشد. ایده «تولید بدون کارخانه» همین گونه شکل گرفته است. بر خلاف دوگانه‌ای که در ذهن تعدادی از افراد وجود دارد که صنعت و بازرگانی را در مقابل هم قرار می‌دهند، در ایده «تولید بدون کارخانه» بازرگان سرمایه خود را در اختیار تولید کننده قرار می‌دهد تا کالایی را با ویژگی های مد نظر اوکه قبلا بازارش را پیدا کرده است تولید کند.
وی تصریح کرد: هر تولیدکننده‌ای نمی تواند بازرگان و بازاریاب خوبی برای کالایش باشد. هر بازرگانی هم نمی تواند در عرصه تولید موفق باشد. اصلا دلیلی ندارد که یک نفر انرژی خود را در هر دو حوزه مصرف کند. در «تولید بدون کارخانه» وقتی بازرگان، بازار و نیاز بازار را شناسایی می‌کند، به جای این که سرمایه عظیمی را صرف ساختن کارخانه برای تولید کالا کند، به واحدهای تولیدی موجود پیشنهاد تولید و همکاری در ازای دریافت کارمزد و هزینه تولید و مواد اولیه را می‌دهد.
رئیس کانون کارآفرینان خراسان رضوی اضافه کرد: باید دید با چه کاری می‌توان فرصت رشد برندهای مثبت را در جمهوری اسلامی ایجاد کرد. متاسفانه در گذشته کارآفرینان و سرمایه‌داران را بد و زشت معرفی می‌کردند که نتیجه آن هم خروج تعداد زیادی از سرمایه‌گذاران به همراه سرمایه‌هایشان از کشور و نتیجتا بیکاری کارگران در کشور بود و نمونه آن را در تصمیمات خلق الساعه و منفعلانه در مسائل عمرانی پیرامون حرم رضوی شاهد هستیم که چطور عده ای پایتخت نشین با همراهی شهردار جوان مشهد، طرحی را در کمیسیون ماده ۵ به تصویب رساندند که باعث نگرانی، متضرر شدن صاحبان کسب و کار و سرمایه گذاران و همچنین بیم فرار سرمایه ها از این حوزه اقتصادی و عمرانی چند صد هزار میلیاردی کشور شد.
وی ابراز کرد: منظور از تولید بدون کارخانه این است که نباید سرمایه‌ها را به طور تکراری در زمین و بدون ظرفیت در بازاریابی و توان تجاری قرار دهیم و سرمایه‌گذار با سرمایه و توان بازاریابی خود ظرفیت و اشتغال یک کارخانه را بالا برده است.
روشنک تبیین کرد: تولید بدون کارخانه تلفیق توان تولیدی و تجاری است و جمع شدن سرمایه صاحب برند (بازرگان) با شرکت تولیدی است. لازم به توضیح است که در بخشی از کالاهای تولیدی به این روش کدی قرار می‌گیرد که به واسطه آن، کالا توسط سازمان صمت، استاندارد، بهداشت و.. شناسایی میشود و اگر خلاف استاندارهای موجود در سازمان استاندارد و خلاف قوانین تولید باشد، به آن رسیدگی میشود.
وی اظهار کرد: هنگامی که تولید بدون کارخانه و پیش از آن برند، معرفی شد، برند خیلی زود در بین افراد جا افتاد اما این موضوع در مورد ایده تولید بدون کارخانه صدق نمی‌کند و سال‌ها زمان برد تا این موضوع را پذیرفتند. صاحبان قلم‌های طلایی نمی‌گذاشتند که این تفکر ترویج شود.
رئیس کمیسیون تجارت اتاق بازرگانی خراسان رضوی تشریح کرد: اشخاص یا شرکت‌هایی که اقدام به ایجاد برند کرده‌اند در «تولید بدون کارخانه» موفق می‌شوند با بهره‌گیری از ظرفیت‌های موجود کالایی را به نام خود تولید و عرضه کنند. وقتی یک صاحب برند می‌آید و به یک کارخانه‌دار سفارش محصولی را می‌دهد تا برند خودش را تولید کند، این مسئله ضمن اینکه باعث تقویت برند میشود و ظرفیت‌های خالی صنایع را با حداقل نقدینگی فعال می‌کند، از تعطیلی و رکود صنعت پشگیری می‌کند، برند شناسنامه و ضمانت این محصول میشود.
وی بیان کرد: امروز بسیاری از برندهای دنیا در زمینه خودرو، لوازم خانگی، محصولات تکنولوژی حتی به این دلیل که در کشورهای مادر هزینه تولید زیاد است اجرایی کردن تولید بدون کارخانه را در کشورهای دیگر دنبال می‌کنند. با استفاده از برند خود در کشورهایی که کارخانجات آن‌ها قدرت تولید محصول با کیفیت و با قیمت تمام شده پایین وجود دارد، محصولاتشان را تولید می‌کنند آن هم در کارخانه‌هایی که متعلق به آن‌ها نیست.
روشنک به رسمیت شناختن بازرگان و یا صاحب برند را یکی از فواید صدور مجوز دانست و ادامه داد: پیش از این علی‌رغم خرید کالا از تولیدکننده و پرداخت مالیات خرید و فروش، صاحب برند به رسمیت شناخته نمی‌شد و فقط نام تولیدکننده بود اما اکنون نقش بازاریاب و بازرگان هم تعریف میشود. بیش از این، در تمام استان‌ها تعداد زیادی از ایده «تولید بدون کارخانه» استفاده می‌کردند اما مجوز و رسمیت نداشتند.
رئیس کانون کارآفرینان خراسان رضوی اضافه کرد: تاکنون استقبال از این طرح در کشور زیاد بوده است و غیر از خراسان رضوی که واحدهای تولیدی درباره اجرایی کردن آن از من مشورت گرفته اند در بسیاری از استان های دیگر نیز اجرایی شده است.
محمدحسین روشنک افزود: هم‌اینک نیز فقط ۳۰ درصد ظرفیت برند در ایران بکار گرفته شده و این در حالی است که “برند” میتواند تجارت و تولید را به یکدیگر متصل نموده و حتی متعلق به شخص بازرگانی باشد که فاقد واحد تولیدی یا کارخانه برای پیاده‌سازی برند خود است.
روشنک ادامه داد: ایده “تولید بدون کارخانه” ۲۰ سال پیش توسط اینجانب بنده مطرح و بارها در اتاق بازرگانی به بحث و تبادل نظر گذاشته شد.
وی تصریح کرد: خدا را شاکرم که آقای رزم حسینی وزیر صمت به واسطه شناخت دقیق که از اوضاع اقتصادی و ظرفیت های واقعی بخش خصوصی دارد، ساختار اجرایی این ایده را فراهم کرد. بعد از دو دهه یک مانع زدایی بزرگ از مسیر تولید و تجارت انجام شد و انشالله طنمینه ساز رسیدن به اقتصاد مقاومتی باشد.
پاسخ به چندسوال طرح شده از سوی فعالان اقتصادی:
?آیا در تولید بدون کارخانه، پاسخگویی به کارگران و تامین اجتماعی بعهده‌ی دارنده‌ی مجوز موسوم به تولید بدون کارخانه است یا برعهده‌ی صاحب کارخانه؟
?آیا در نظام جدید تولید بدون کارخانه، قیمتگذاری محصولات تولیدی جزو مسئولیتهای صاحبان و مدیران کارخانه است یا از اختیارات دارنده‌ی مجوز تولید بدون کارخانه است؟
?آیا پاسخگویی به سازمان امور مالیاتی به عهده‌ی کارخانه‌دار است یا جزو تعهدات دارنده‌ی مجوز تولید بدون کارخانه؟
?️در روش جدید موسوم به تولید بدون کارخانه، آیا سرمایه‌گذار اصلی و مدیر کارخانه میتواند با چند دارنده‌ی مجوز تولید بدون کارخانه همزمان همکاری کند یا دارنده‌ی این مجوز بصورت انحصاری محصولات یک کارخانه را در اختیار خودش می‌گیرد؟
?️بر اساس توضیحات داده شده، چه تفاوتی بین مفهوم تولید بدون کارخانه و مفهوم سلف‌خری که از قدیم بویژه در بخش کشاورزی و میادین میوه و تربار و توسط علاف‌های سنتی انجام می‌شده وجود دارد؟
?️درصورت امکان تصویری از این مجوز جدید و مسئولیتها و تعهدات دارنده‌ی آن منتشر بفرمایید.
پاسخ مهندس روشنک:
۱- تمام مسئولیت های ، کیفیت ، قیمت گذاری و.. بعهده تولید کننده بدون کارخانه است.
۲- مالیات بر سود کارمزد در تعهد کارخانه دار است، لیکن مالیات سود حاصل از فروش از تولید و فروش محصول که در دفاتر بنگاه تولیدی ( بدون کارخانه ) ثبت میشود در تعهد تولید کنندی ( بدون کارخانه ) است
۳- در حدود مجوز صادره بعهده بنگاه تولیدی ( بدون کارخانه ) است لیکن چون مامور نظارت بر کیفیت و استاندار در کارخانه مستقر است نظارت بر رعایت استاندارهای بهداشتی بعهد کارخانه تولیدی است که رهگیری آن با بارکد روی کلا مشخص میشود در تعهد کارخانه تولیدی است.
۴- برند متعلق به بنگاه دار تولید ( بدون کارخانه ) حتما درانحصار صاحب برند و سفارش دهند است ، اما یک کارخانه دار هم زمان میتواند با صاحبان چند برند برای تولید کالا با برند های مختلف قرار داد کارمزدی داشته باشد.
۵- با مجوز صدور پروانه تولید ( بدون کارخانه ) تازه موافق شده است ، لذا انشاالله اولین پروانه کامل که بنام شرکت ایمان تجارت روشن صادر گردید منتشر خواهد شد البته در زمان مدیریت سرکار خانم علیرضایی، مدیر کل سابق سازمان صمت برای این شرکت موافقت کلی صادر گردیده است .
دستورالعمل صدور گواهی فعالیت تولید بدون کارخانه ابلاغ شد
گفتنی است، معاون طرح و برنامه وزارت صنعت، معدن و تجارت هم از ابلاغ دستورالعمل صدور گواهی فعالیت تولید بدون کارخانه خبر داد و گفت: به‌منظور بهره‌برداری بهینه از ظرفیت‌های خالی واحدهای تولیدی موجود در کشور و افزایشِ بهره‌وری سرمایه، این دستورالعمل توسط وزیر صنعت ابلاغ شد.
«سعید زرندی» افزود: پس از تدوین پیش‌نویس اولیه، با هم‌فکری و هم‌اندیشی با صاحب‌نظران، انجمن‌ها و تشکل‌های بخش خصوصی این دستورالعمل نهایی شد.
معاون طرح و برنامه وزارت صنعت گفت: این دستورالعمل به‌منظور ایجاد وحدت رویه در صدور گواهی فعالیت تولید بدون کارخانه برای اشخاص حقوقی با تاکید بر الکترونیکی بودن فرآیندها، به‌کارگیری شناسه کسب‌وکار و یکپارچه‌سازی اطلاعات مجوزها تدوین شده است.
وی، هدف از تهیه این دستورالعمل را ایجاد وحدت رویه در چگونگی صدور گواهی فعالیت واحدهای تولید بدون کارخانه و زمینه‌سازی برای بهبود فضای کسب‌وکار، تسهیل، تسریع و شفاف‌سازی همه امور مرتبط با صدور گواهی فعالیت تولید بدون کارخانه دانست.
زرندی تصریح‌کرد: تولید بدون کارخانه، توانمندی مهندسی- بازرگانی برای تولید برون‌سپاری شده با استفاده از ظرفیت واحدهای تولیدی موجود کشور توسط اشخاص حقوقی که نسبت به طراحی محصول، بازاریابی و عرضه محصولات با نشان تجاری(برند) خاص اقدام می‌کنند، تعریف شده است.
برپایه این گزارش، همه فرایند صدور این مجوز در سامانه بهین‌یاب وزارت صنعت، معدن و تجارت (www.behinyab.ir) انجام میشود.
