عفونت‌های تنفسی یکی از رایج‌ترین انواع بیماری‌ها است که همه افراد جامعه در طول عمرشان به آن مبتلا می‌شوند و از دلایل اصلی غایب شدن در محل کار و مدرسه به شمار می‌روند.
عفونت‌های تنفسی که ویروس‌ها عامل ایجاد بیشتر آنها شناخته شده اند طیف وسیعی از بیماری‌ها را شامل می‌شوند که شایع‌ترین آنها ویروس‌های سرماخوردگی، آنفلوآنزا و شبه آنفلوآنزا، فارنژیت یا التهاب گلو، پنومونی یا عفونت ریه هستند.
این بیماری‌ها خطر همه گیری زیادی داشته و توسط قطره‌های کوچک تنفسی یا دستان آلوده به ویروس و یا قرار گرفتن در محیط‌های شلوغ و آلوده انتقال می‌یابد.
پزشکان معتقدند طی سالهای گذشته با تنوع ویروس‌های عامل ایجاد عفونت‌های تنفسی و تغییر رفتار آنها این گونه بیماری‌ها علاوه بر علائم تنفسی مانند سرفه، عطسه، آبریزش، تب و گلودرد با علائم شدید گوارشی مانند اسهال و استفراغ به ویژه در اطفال همراه هستند که گاه تشخیص بیماری را دچار اختلال می‌کند.
یکی از شهروندان مشهدی در این خصوص به خبرنگار ایرنا گفت: طی هفته‌های گذشته دو فرزند دو و پنج ساله ام علائم گوارشی شامل اسهال و استفراغ شدید داشتند که در ابتدا فکر کردم دچار مسمومیت شده اند.
میمنت ارم افزود: فرزندانم را برای درمان نزد پزشک نزدیک منزلمان بردم و وی گفت آنها به عفونت‌های تنفسی از نوع ویروسی مبتلا شده اند که این گونه عفونت‌ها با علائم گوارشی به ویژه در کودکان خود را نشان می‌دهد.
وی ادامه داد: پزشک پس از تشخیص بیماری فرزندانم اعلام کرد از خوردن میوه‌های تابستانی در طول درمان که حدود یک هفته به طول می‌کشد پرهیز کنم و بهترین میوه برای درمان این بیماری موز است.
یکی دیگر از شهروندان مشهدی که نوه هایش دچار عفونت‌های تنفسی شده اند به خبرنگار ایرنا گفت: در روزهای اخیر نوه یک سال و نیمه ام مبتلا به اسهال و استفراغ شدید شد که پزشک متخصص اطفال علت بیماری را نوعی از عفونت‌های ویروسی با علائم گوارشی تشخیص داده است.
حوره هاشم زاده افزود: پس از چند روز نوه دیگرم که حدود ۱۳ سال سن دارد نیز مبتلا به علائم گوارشی با شدت کمتری شد که پزشکان علت بیماری را انتقال ویروس از خواهرش تشخیص دادند و گفتند که از طریق درمان‌های تسکینی باید دوره درمان بیماری طی شود.
ویروس‌ها عامل اولیه همه عفونت‌های تنفسی
مسئول یکی از درمانگاه‌های شبانه روزی مشهد در این خصوص به خبرنگار ایرنا گفت: عفونت‌های تنفسی به دو دسته عفونت‌های ویروسی و عفونت‌های میکروبی تقسیم می‌شوند و بسته به نوع ویروس و علائم بروز آن دستگاه تنفسی فوقانی و یا تحتحانی بیمار را درگیر می‌کنند.
دکتر شاهین زمانی افزود: به طور کلی می‌توان گفت که عامل همه عفونت‌های تنفسی در ابتدا ویروس‌ها هستند و ممکن است عفونت‌های میکروبی در افراد مستعد به صورت ثانویه بروز یابد.
وی اضافه کرد: عفونت‌های تنفسی علائم وسیعی دارند و از علائم تنفسی مانند سرفه‌های مکرر و گاه خشک، عطسه، آبریزش بینی، ریزش اشک و گلودرد تا علائم گوارشی مانند تهوع، استفراغ، اسهال و بدن درد را شامل می‌شوند.
این پزشک گفت: در عفونت‌های دستگاه تنفسی فوقانی که بینی، سینوس‌ها، حلق و حنجره را درگیر می‌کند، عمدتاً ویروس‌های سرما خوردگی، فارنژیت های ویروسی و آنفلوآنزا فعال هستند که مهم‌ترین علائم آنها سرفه، ریزش اشک، آبریزش بینی، گلودرد و عطسه است و در آنفلوآنزا علائم گوارشی هم بروز می‌یابد.
دکتر زمانی افزود: در عفونت‌های تنفسی تحتانی که نای، نایژه و ریه را درگیر می‌کند معمولاً علائم شدیدتر است و درگیری ریه همراه با برونشیت یعنی التهاب برونشها رخ می‌دهد و در افراد مستعد و با مشکلات سیستم ایمنی باعث “پنومونی” یا عفونت ریه خواهد شد.
وی تاکید کرد: درمان عفونت‌های تنفسی با عامل ویروسی به طور معمول نگهدارنده و تسکینی است یعنی با تجویز مسکن، داروهای تقویت کننده سیستم ایمنی، استراحت و مصرف زیاد مایعات سیر بیماری بهبود می‌یابد و اگر این بیماری‌ها به نوع میکروبی تبدیل شوند باید برای بیمار آنتی بیوتیک تجویز شود.
۷۰ درصد مبتلایان علائم گوارشی دارند
دکتر زمانی گفت: چیزی که بیشتر در فصل گرما با آن رو به رو هستیم عفونت‌های ویروسی است که عامل آن “آنترو ویروس‌ها” هستند و معمولاً در کودکان شایع‌تر است و بیشتر با بیمارانی رو به رو هستیم که هم علائم تنفسی و هم علائم گوارشی دارند اما معمولاً علائم گوارشی در این گونه عفونت‌ها شایع‌تر است.
وی افزود: طبق بررسی‌های انجام شده به طور مثال از بین بیماران مراجعه کننده به این درمانگاه مبتلا به عفونت‌های تنفسی در مشهد حدود ۷۰ درصد دارای علائم گوارشی مانند اسهال و استفراغ هستند و معمولاً علائم شدید است و بیمار به سرم تراپی نیاز دارد.
او افراد مستعد عفونت‌های تنفسی را شامل کودکان، سالمندان، افراد با بیماری‌های زمینه‌ای و بزرگسالانی که در محیط‌های شلوغ و آلوده و یا همراه با گرد و غبار حضور دارند عنوان کرد.
این پزشک گفت: دوره درمان عفونت‌های تنفسی بین یک تا دوهفته به طول می‌انجامد و باید توجه داشت که دوره واگیری بیماری از زمان ورود ویروس به بدن فرد بین دو تا ۵ روز است و در مراحل بعدی ویروس تکثیر یافته و علائم ظاهر می‌شود.
زمانی افزود: غیر از بیماری آنفلوآنزا بقیه عفونت‌های تنفسی واکسن ندارند و این واکسن که صرفاً بیماری آنفلوآنزا را مهار می‌کند در افراد مستعد این بیماری کاربرد دارد و باید در اوایل شروع فصل سرما و ابتدای پاییز تزریق شود.
آنفلوآنزا همراه با علائم تنفسی و گوارشی
مدیر گروه پیشگیری از بیماری‌های دانشگاه علوم پزشکی مشهد نیز گفت: عفونت‌های تنفسی که به دو بخش ویروسی و میکروبی تقسیم می‌شوند طیف وسیعی از بیماری‌ها را شامل می‌شوند و از بین تمامی عفونت‌های تنفسی فقط بیماری آنفلوآنزا به دلیل همه گیری و خطرات انتشار آن از سوی وزارت بهداشت مورد ثبت و پیگیری قرار می‌گیرد.
دکتر محمد جعفر صادقی افزود: طی سال جاری تاکنون هیچ موردی از آنفلوآنزا در مناطق زیر پوشش دانشگاه علوم پزشکی ثبت نشده است و لازم به یادآوری است که این بیماری بیشتر در فصل‌های پاییز و زمستان شیوع دارد.
وی اضافه کرد: ویروس‌های آنفلوآنزا که معمولاً شبه آنفلوآنزا هستند در هوای خشک و سرد فعالیت بیشتری دارند و اثبات بیماری آنفلوآنزا منوط به مثبت شدن آزمایش بیماری است و مشهد هم اکنون مرجع آزمایشات بیماری آنفلوآنزا در شرق کشور به شمار می‌رود.
مدیر گروه پیشگیری از بیماری‌های دانشگاه علوم پزشکی مشهد گفت: هر فرد مبتلا به عفونت حاد تنفسی با علائمی مانند تب بالا، سرفه و تنگی نفس مشکوک به آنفلوآنزاست و باید تحت بررسی قرار بگیرد.
دکتر صادقی سایر علائم بیماری آنفلوآنزا را شامل درد عضلانی و علائم گوارشی مانند اسهال و استفراغ دانست و افزود: علائم گوارشی در کودکان شیوع بیشتری دارد.
وی اضافه کرد: طی سال گذشته از حدود ۵۳۵ نفر دارای علائم بیماری آنفلوآنزا که در بیمارستان‌های زیر پوشش این دانشگاه بستری شده اند آزمایش بیش از ۵۰ درصد از آنها مثبت بوده است.
مدیر گروه پیشگیری از بیماری‌های دانشگاه علوم پزشکی مشهد گفت: آنفلوآنزا یک بیماری عفونی حاد است که عامل انتقال آن گروهی از ویروس‌ها هستند و به راحتی از فردی به فرد دیگر از طریق تنفس منتقل می‌شود و در همه دنیا و همه گروههای سنی مشاهده می‌شود.
صادقی افزود: سالانه بین سه تا پنج میلیون نفر در دنیا دچار بیماری آنفلوآنزا می‌شوند و این بیماری بیشتر در جمعیت‌های انسانی که به صورت دسته جمعی زندگی کنند رخ می‌دهد و احتمال انتقال بیماری در محیط‌های بسته و تجمعات، ۵۰ درصد افزایش می‌یابد.
وی اقدامات پیشگیری از عفونت‌های تنفسی را شامل پرهیز از رفت و آمد در محیط‌های شلوغ و آلوده، رعایت بهداشت فردی، شست و شوی مرتب دست‌ها و استفاده از ماسکهای فیلتردار که بتواند ویروس و گرد و غبار آلوده به ویروس را مهار کند و تزریق واکسن برشمرد.
او اضافه کرد: واکسیناسیون بیماری آنفلوآنزا قبل از فصل انتقال بیماری به ویژه در شهریور ماه انجام می‌شود و برای گروههای پرخطر مانند سالمندان، کودکان، زنان باردار، افراد دارای بیماری‌های خاص، دیابت و فشار خون پیشنهاد می‌شود.
منبع: ایرنا خراسان رضوی
