بستن زیرگذرهای خودرویی شمال – جنوب و شرق – غرب عبوری از زیر حرم مطهر امام رضا (ع) طرح روی میز شورای ترافیک خراسان رضوی است که اجرایی شدن آن در نگاه نخست می تواند از ازدحام خودرو در پیرامون حرم مطهر بکاهد اما از نگاهی دیگر می تواند بر معضلات ترافیکی شهر مشهد بیافزاید.
به گزارش صبح مشهد، کلانشهر ۳٫۵ میلیون نفری مشهد و پیشرفتهای سریع مهندسی در آن بسترهای ترافیکی را در این شهر دستخوش تغییر کرده و به مرور بار اصلی ترافیکی مشهد را بر دوش خیابانهای پیرامون و اطراف حرم مطهر امام رضا (ع) در این شهر انداخته است.
برای رفع معضل ترافیک در مشهد به ویژه هسته مرکزی آن و ساماندهی حرکت خودروها تاکنون اقداماتی از جمله ساخت معابر جدید، تقاطعهای غیرهمسطح، ایجاد گذرگاه ویژه عابران پیاده نظیر پله برقی، اصلاح تقاطعها، امکان انجام غیرحضوری امور اداری، ایجاد رمپ راستگرد در تقاطعها، خطوط بی.آر.تی و خط کشی معابر انجام شده اما همچنان معضل ترافیک در این منطقه پابرجا است.
هسته اصلی حرکت خودروهای زائران و مجاوران حرم علی بن موسی الرضا(ع) هم اینک برای گذر از شمال به جنوب، غرب به شرق و بالعکس، زیرگذرهای حرم مطهر است که به نوعی گره ترافیکی شهر مشهد را باز می کند.
با عبور از این زیرگذرها می توان از یک سو از خیابان شیرازی به سمت خیابانهای نواب صفوی، طبرسی و خیابان امام رضا(ع) و از سوی دیگر از خیابان امام رضا(ع) به سمت خیابانهای شیرازی، طبرسی و نواب صفوی حرکت کرد به نحوی که در ترافیک معطل نماند.
از یک دیدگاه شاید وجود زیرگذرها از حجم ترافیک در شهر به ویژه اطراف حرم مطهر رضوی بکاهد اما از دیدگاهی دیگر، حرم مطهر به عنوان هسته اصلی حوزه زیارتی را تبدیل به ‘محل گذر’ نموده و نه اینکه مقصدی برای زیارت باشد.
بستن زیرگذر حرم مطهر رضوی و توقفگاههای همجوار آن خواسته اصلی آستان قدس رضوی است که طی چند سال اخیر بارها مطرح شده اما هنوز شورای ترافیک خراسان رضوی درباره آن نظر قطعی نداده است.
* دلایل آستان قدس رضوی
معاون اماکن متبرکه و امور زائران آستان قدس رضوی هفته پیش در نشستی با خبرنگاران گفت: برای مدیریت ترافیک و امنیت زائران، زیرگذر و پارکینگهای مجاور آن مسدود و در آینده نزدیک تبدیل به رواق می شوند.
سید خلیل منبتی افزود: مدیریت شهری، دستگاههای امنیتی و همه کارشناسان و مدیران حوزه ترافیک متفق القول نظر مساعد نسبت به مسدود شدن خیابانهای منتهی به حرم مطهر رضوی دارند و در واقع این مسدود شدن خواست دستگاههای امنیتی و مدیریت شهری مشهد است.
وی ادامه داد: فضای کنونی رواقهای حرم مطهر نیز گنجایش پذیرش حجم بالای زائران را ندارد و در اغلب ماههای سال فضای جوی به نحوی است که زائران نمی توانند در فضای باز به زیارت مشغول شوند لذا ناگزیریم که پارکینگها و زیرگذر را مسدود و آنها را تبدیل به رواق کنیم.
معاون اماکن متبرکه و امور زائران آستان قدس رضوی گفت: این تصمیم در پی چندین گزارش از شرایط تردد زائران در مسیرهای منتهی به حرم مطهر، ترافیک مسیرها و وضعیت پارکینگها گرفته شده است. گزارشها نشان می دهند بیش از ۸۶ درصد خودروهای متوقف شده در پارکینگها در ایام عادی سال متعلق به مشهدیها است که بیش از ۱۲ ساعت در روز توقف دارند، ضمن اینکه ۷۵ درصد از زائران پای پیاده به سمت حرم مطهر می آیند. پارکینگهای خالی در اغلب ساعات روز با ظرفیت دو هزار خودرو در اطراف حرم مطهر وجود دارد.
وی افزود: مسدود شدن مسیرهای منتهی به حرم مطهر جزو مواردی است که در طرح جامع شهری مشهد دیده شده و مدیریت شهری نسبت به آن توافق نظر دارد. از سوی دیگر ساختار پارکینگها با ارتفاع حدود ۱۰ متر به نحوی است که از زمان ساخت، تبدیل آن به رواق در نظر گرفته شده بود وگرنه هیچ پارکینگی ارتفاع ۱۰ متر ندارد.
منبتی ادامه داد: هم اینک شارستان که به نام خیابان آیت الله واعظ طبسی نامگذاری شده و خودروهای برقی در آن مسئولیت جا به جایی زائران را برعهده دارند بخشی از طرح جامع شهری مشهد و در ادامه مسدود شدن مسیرهای منتهی به حرم مطهر است.
وی گفت: از سوی دیگر در همه کشورهای دنیا هیچ خیابانی به اماکن توریستی و زیارتی منتهی نمی شود و همواره مردم برای رسیدن به این اماکن باید مسیری را به صورت پیاده طی کنند یا از وسایل نقلیه ای که برای همان مکان در نظر گرفته شده استفاده نمایند.
معاون اماکن متبرکه و امور زائران آستان قدس رضوی افزود: مسدود شدن خیابانهای منتهی به حرم مطهر و زیرگذر باعث کاهش بسیار زیاد ترافیک و افزایش امنیت و آسایش زائران به ویژه در ایام پیک مسافر خواهد شد، ضمن اینکه تحقق این پروژه کاهش آلودگی هوا را نیز در پی دارد.
وی ادامه داد: در شرایط کنونی در صورت بروز کوچکترین آتش سوزی در اطراف حرم مطهر، به دلیل حجم بالای ترافیک امکان امدادرسانی سریع خودروهای آتش نشانی وجود ندارد لذا در صورت مسدود شدن زیرگذر ضریب ایمنی این منطقه به مقدار قابل توجهی افزایش می یابد.
منبتی گفت: عملیات اجرایی مسدود شدن زیرگذر و پارکینگ حرم مطهر از ایام عید نوروز آتی آغاز می شود. در مرحله نخست در زیرگذر و مسیرهای منتهی به حرم فقط اجازه تردد اتوبوس و تاکسی داده و به مرور وضعیت آنها مشابه وضعیت خیابان آیت الله واعظ طبسی خواهد شد.
وی افزود: هم اینک معاونت اماکن متبرکه و امور زائران آستان قدس رضوی ۲۰۰ دستگاه اتوبوس برقی سفارش داده تا امکان خدمات رسانی به زائران در مسیرهای جدید فراهم شود. در مرحله دوم نیز با هماهنگی مدیریت شهری، پارکینگ شماره ۴ حرم مطهر تخلیه می شود تا عملیات اجرایی صحن رضوان که مساحت آن بسیار بیشتر از صحن جامع رضوی خواهد بود، آغاز شود.
او ادامه داد: برای توقف خودروهای خادمین حرم مطهر رضوی نیز دو زمین خالی متعلق به آستان قدس رضوی در خیابانهای دانش و خیابان وجود دارد که می توانند خودروهای خود را در آنجا قرار دهند.
وی گفت: یکی از تهدیدات امنیتی برای مکان زیارتی مشهد مقدس خودروها است که امکان بازرسی از آنها وجود ندارد لذا برای تامین امنیت زائران ناگزیر به بستن پارکینگهای حرم مطهر هستیم.
براساس آمار ارائه شده در مجموعه بارگاه مقدس امام هشتم(ع) سه توقفگاه برای ارائه خدمات به خودروهای زائران، سه توقفگاه برای ارائه خدمات به موتورسیکلت و دوچرخه و یک توقفگاه نیز برای استفاده خودروهای خدمه و کارکنان حرم مطهر وجود دارد.
هم اینک برای حدود هزار و ۸۰۰ دستگاه خودرو متعلق به زائران در سه توقفگاه، ۶۰۰ دستگاه موتورسیکلت و دوچرخه در سه توقفگاه و ۴۳۰ دستگاه خودرو متعلق به خدمه و کارکنان حرم مطهر در یک توقفگاه فضای در طبقه زیرین یا زیرگذر حرم مطهر وجود دارد.
* اجرا در صورت توافق با آستان قدس
طی سالهای اخیر مدیریت شهری مشهد نسبت به کاهش ترافیک و افزایش وسایل حمل و نقل عمومی اطراف حرم مطهر توجه ویژه ای نشان داده به نحوی که هم اینک خطوط اول و سوم بی.آر.تی این شهر که دارای خطوط مجزا برای رفت و آمد اتوبوشهای شهری است از همین منطقه عبور می کند.
مسافران بدون معطلی در ترافیک، به سرعت خیابانهای شلوغ شهر را با استفاده از اتوبوسهای بی.آر.تی طی می کنند. از سوی دیگر خط دوم قطار شهری نیز دو خروجی در حوالی حرم مطهر شامل خروجی میدان شهدا و خروجی طبرسی دارد.
محدوده اجرای طرح ترافیک زوج و فرد نیز در خیابانهای پیرامون حرم مطهر رضوی به اجرا درآمده بطوری که این طرح خیابانهای فدائیان اسلام، بهار، امام خمینی(ره)، شهید هاشمی نژاد، میدان راه آهن، بلوار شهید کاوه، میدان شهید کاوه، میدان شهید گمنام، بلوار وحدت و خیابان ۱۷ شهریور را شامل می شود.
طبق آمار سازمان ترافیک شهرداری مشهد روزانه ۶۰ هزار تا ۱۰۰ هزار دستگاه خودرو وارد محدوده طرح زوج و فرد این شهر می شوند که ۱۷ دوربین نظارتی وظیفه کنترل عبور و مرور آنها را بر عهده داشته و به صورت میانگین هفت هزار تا ۱۲ هزار خودرو نیز به صورت غیرمجاز وارد طرح شده که هر کدام ۲۰ هزار تومان جریمه می شوند.
از سوی دیگر طبق آمار همین سازمان ۶۹ توقفگاه با ظرفیت پذیرش ۱۵ هزار و ۳۳۹ دستگاه خودرو در مشهد وجود دارد که از این تعداد ۲۲ توقفگاه در خیابانهای منتهی به حرم مطهر رضوی مستقرند.
مدیرعامل سازمان حمل و نقل و ترافیک شهرداری مشهد نیز می گوید که مرحله نخست طرح ترافیک هسته مرکزی این شهر تا پایان امسال در صورت توافق با آستان قدس رضوی اجرا خواهد شد.
هادی عطارزاده طوسی افزود: بر این اساس تردد خودروهای شخصی از محدوده چهاراه شهدا به سمت حرم مطهر، در ضلع جنوبی از تقاطع چهاراه دانش به سمت حرم مطهر، در ضلع شرقی از تقاطع شارستان و نواب صفوی تا حرم مطهر، در ضلع شمالی از تقاطع شارستان تا طبرسی ممنوع و تنها خودروهای حمل و نقل عمومی شامل تاکسی و اتوبوس اجازه تردد خواهند داشت.
وی ادامه داد: طرح ترافیک هسته مرکزی شهر مشهد در شورای همتای خراسان رضوی مطرح، تصویب و مقرر شد برای بررسی جزئیات نیز جلساتی با آستان قدس و پلیس راهنمایی و رانندگی برگزار شود.
مدیرعامل سازمان حمل و نقل و ترافیک شهرداری مشهد گفت: یکی از الزامات طرح تامین توقفگاه جایگزین توقفگاههای زیر گذر حرم مطهر در همسطح است که آستان قدس رضوی تامین هزار جای پارک خودرو را تعهد کرده و مقرر شد زمینهای مورد نیاز مناسب را برای ایجاد پارکینگ معرفی کند.
وی افزود: در اجرای کلیات طرح ترافیک هسته مرکزی شهر مشهد به نتیجه رسیده ایم لذا در صورتی که با آستان قدس به توافق برسیم تا پایان امسال مرحله نخست این طرح با اعمال محدودیت تردد خودروهای شخصی در هسته مرکزی شهر مشهد اجرا خواهد شد.
* تابع نظر شورای ترافیک هستیم
رئیس پلیس راهنمایی و رانندگی فرماندهی انتظامی خراسان رضوی نیز به خبرنگار ایرنا گفت: پیشنهاد بستن زیرگذر و توقفگاههای حرم مطهر رضوی داده شده اما برای عملیاتی نیازمند تهیه طرح است.
سرهنگ محمدباقر سلیمی افزود: این موضوع باید در نشستهای کارشناسی در سطح عالی استان مورد بحث و بررسی قرار گیرد و پس از تهیه و ارائه طرح نهایی در شورای ترافیک در خصوص آن تصمیم گیری شود.
وی ادامه داد: هنوز طرحی در خصوص بستن زیرگذر حرم مطهر رضوی ارائه نشده که درباره آن در شورای ترافیک تصمیم گیری شود. پلیس راهنمایی و رانندگی بنا به مسئولیتی که در این حوزه دارد و همچنین به عنوان عضو شورای ترافیک استان تابع نظر نهایی آن است.
* نیاز به بررسی و تصویب شورای ترافیک
دبیر شورای هماهنگی حمل و نقل و ترافیک(همتا) خراسان رضوی نیز به خبرنگار ایرنا گفت: موضوع حذف زیرگذر حرم مطهر از ترافیک خودرویی این کلانشهر توسط آستان قدس رضوی پیشنهاد شد و هم اینک آستان و نیز شهرداری مشهد در حال مطالعه موضوع ستند.
مهدی حسینی افزود: زیرگذر حرم مطهر رضوی در مطالعات جامع شهری مشهد نقش عبوری دارد لذا با توجه به مشکلاتی که در ترافیک هسته مرکزی شهر وجود دارد هر نوع جایگزینی برای زیرگذر و محدودیت عبور برای خودرورهای شخصی نیاز به مطالعه جدی دارد.
وی ادامه داد: در این مطالعه باید محورهای جایگزین برای زیرگذر حرم مطهر رضوی تعیین شوند و در نهایت می بایست موضوع در شورای ترافیک خراسان رضوی بررسی و درباره آن تصمیم گیری شود.
دبیر شورای همتا خراسان رضوی گفت: جایگاه قانونی طرح نهایی برای محدوده تردد در حرم مطهر رضوی شورای همتا است. مقرر شده آستان قدس رضوی و شهرداری مشهد مطالعات خود را ارائه دهند و اگر این مطالعات در شورای ترافیک به تصویب رسید پیگیری شود که در صورت حذف زیرگذر، رفت و آمد خودروهای شخصی از کدام مسیرهای جایگزین صورت گیرد.
وی افزود: ترجیح شورای ترافیک خراسان رضوی این است که هر اقدامی در خصوص حذف زیرگذر حرم مطهر باید به صورت گام به گام انجام شود تا نارساییهای آن احصا و برطرف شود و زائران و مجاوران با مشکلی مواجه نشوند.
حسینی ادامه داد: تا ۴۰ درصد ترافیک شهر مشهد مربوط به پیرامون حرم مطهر رضوی است. همچنین زیرگذرهای حرم مطهر شبکه ارتباطی شمالی – جنوبی و شرقی – غربی این شهر است و نقش عبوری دارد. اگر بخواهیم این نقش را کمرنگ یا حذف کنیم باید ابتدا معابر عبوری جایگزین مشخص و تبعات حذف این معابر و محدودیت برای تردد خودروهای شخصی بررسی شوند.
وی گفت: از سوی دیگر باید بررسی شود آیا با زیرساختهای موجود می توان زیرگذرهای حرم رضوی را مسدود کرد یا باید معابر شارستان و حلقه پیرامونی حرم را تکمیل نمود و بار گذری اطراف حرم را روی شارستان گذاشت.
دبیر شورای ترافیک خراسان رضوی افزود: همه این موارد نیازمند انجام کار کارشناسی است که باید سازمان ترافیک شهرداری در مورد آن مدلسازی کند سپس این مهم در کمیته فنی شورا مطرح و در نهایت درباره آن تصمیم گیری شود تا این تصمیم هم مشکل آستان قدس را برطرف کند و هم زائران و مجاوران کمترین مشکل را داشته باشند.
وی ادامه داد: نمایندگان قانونی موضوع ترافیک شامل شهرداری و پلیس راهور در شورای ترافیک استان عضویت دارند و نظر نهایی درباره مسدود شدن زیرگذر حرم مطهر امام رضا(ع) طبق آرای گرفته شده از اعضای شورا تعیین می شود.
منبع: ایرنا خراسان رضوی
