نویسنده: امیر سرتیپ دوم جانباز محمد کاظم تارخ مشاور نظامی و امنیتی استاندار خراسان رضوی
با شروع بیستمین روز بهمن ماه ۱۳۶۴ طرح عملیاتی مصوبه شورای عالی دفاع توسط قرارگاه خاتم الانبیا(ع) و یگانهای تحت کنترل این قرارگاه از نیروی زمینی ارتش و سپاه پاسداران انقلاب اسلامی اجرایی شد و یگانهای عمل کننده زمینی که توسط نیرو هوایی ارتش، پدافند هوایی هوانیروز و توپخانه پشتیبانی می‌شدند یکی از مهم ترین عملیات های سال ششم جنگ را آغاز کردند.
عملیاتی که در جنوبی ترین مناطق عملیاتی و سه محور انجام گرفت نهایتا با فتح شبه جزیره فاو و مسلط شدن نیروهای نیروی مسلح در آبراه های شمال خلیج فارس و کنترل کامل شهر بندری فاو پایان پذیرفت این عملیات که والفجر ۸ نامیده شد یکی از تأثیرگذارترین عملیاتهای سال پایانی جنگ محسوب می شود.
انجام این عملیات و همزمان اجرای عملیات والفجر ۹ در شرق استان سلیمانیه عراق و حوالی شهر جوار، نگرانی های جدیدی را در صدام حسین و حزب بعث و حامیان منطقه‌ای و فرامنطقه‌ای عراق به وجود آورد، و تلفات سنگینی را که بر ارتش بعثی وارد شد چشمگیر و قابل توجه بود و ضایعات قابل توجهی نیز در ماشین های جنگی وارد شد. ۱۸۰۰ کشته و ۲۶۰۰ زخمی و مجروح و انهدام هواپیما و بالگردهای که در این دو عملیات عارضه ارتش عراق شد او را وادار به انجام عکس العمل کرد تا بتواند ایران را از اجرای عملیات به بزرگتر و سرنوشت ساز باز دارد.
مستشاران شوروی و کارشناسان اسرائیلی ارتش بعث عراق را به انجام تاکتیک و دفاع متحرک توصیه کردند کمک های بی دلیل کشورهای شرق و غرب و کشورهای حاشیه خلیج‌فارس قابلیت تحرک و جابجایی نیروهای ارتش عراق را افزایش داده بود همین مستشاران توصیه کردند که از این قابلیت خود استفاده کرده و با حمله به مواضع نیروهای ایرانی در مناطق مختلف جبهه های نبرد و تصرف قسمتی از مواضع ایران آنها را از دست به دست زدن در یک عملیات بزرگ و سرنوشت‌ساز بازدارد. لذا ارتش عراق در یک سری عملیات از۶/۱۲/۱۳۶۴ در جوارتا ساتا بعد از آن در گلوله و سپس شعر خوانی پس از آن حاج عمران و در آخر در مهران موفق گردید قسمتی از مواضع ما را در این مناطق به ویژه در منطقه مهران النیروز نیروهای ما باز بستاند.
در ۲۷/۲/۱۳۶۵ ارتش عراق با بکارگیری ۸۳ پیاده زرهی و مکانیزه و گروهای ساماندهی جهت تصرف دوباره مهران عملیات سنگینی را در این منطقه انجام داد تقویت روحیه سربازان عراقی بهره‌برداری سیاسی نظامی کمرنگ کردن پیروزی های ایران در عملیات های گذشته در جنوب و شمال غرب و به دست آوردن ابتکار عمل در اجرایی کردن تاکتیک دفاع متحرک موقعیت نیروی عراقی را بر تر از نیروهای خودی قرار داد.
در نیمه شب ٢٧/٢/۱۳۶۵ حمله نیروهای دشمن آغاز شد و بعد از ۴۸ ساعت نبرد شهر مهران و قسمتی از ارتفاعات منطقه ازجمله قلاویزان سقوط کرد.
قرارگاه خاتم الانبیا اولویت عملیات های تلافی جویانه را موضوع دستگیری مهران قرارداد طرح عملیاتی نبرد انجام این مهم بایستی طی سه مرحله اجرایی می‌شد مرحله نخست امین ارتفاعات قلاویزان تا روستای امامزاده حسن مرحله دوم تامین ارتفاعات حمرین کاشی آرمین تو ای سوخته و در ابتدا در روستاهای مهین و بهروزان و هرمزاباد
مرحله سوم تصرف مواضع قبلی ایران والفجر ۳ از روستای فخراباد تاثیر ارتباط ۲۲۳ قلاویزان و تامین شهر مهران
پایان کار آمدن نیروهای عملیاتی و تکمیل طرح عملیاتی و انجام و شناسایی در ساعت ۲۲ و ۳۰ دقیقه مورخه ۱۳۶۵/۰۴/۰۹ عملیاتی آغاز شد و با رمز یا ابوالفضل العباس عملیات کربلای ۱ نامیده شد یگانهای ارتش به همراه نیروهای پیاده سبک سپاه پاسداران در قالب ۱۰ تیر و با بهره‌گیری از گروگان و گردان‌های توپخانه لشکر ۱۶ و ۱۴ گروه ۳۳ و گروه ۲۲ ارتش و گروه های هوانیروز و نیروهای هوایی ارتش عملیات خود را برای تقویت غرور ملی مردم ایران آغاز کردند
۲۴ ساعت قبل از شروع عملیات دو گردان پیاده سبک ایرانی با دور زدن قلاویزان کرد غافلگیر کردن دشمن حرکت کردند وجود گرد و غبار حاصل وضعیت دیده بانی دشمن را ضعیف کرده و نیروها توانستند به خوبی پیشروی کنند.
با درگیر شدن نیروی مسلح نیروی حمله برد و با داشتن ارتش عراق که نیروی زیادی را در این منطقه داشت ۱۵۱۳ مانوری و در یک سردرگمی نیروهای احتیاط خود را وارد عمل کرد و این یک موفقیت بسیار خوب برای نیروهای عمل کننده ایرانی بود
ظرف مدت ۲۸ ساعت درگیری با دادن بیش از هزار کشته و مجروح و مجبور به عقب‌نشینی شد و خسارات زیادی را نیروهای ایرانی وارد کردند.
عملیات کربلای ۱ پایانی بر تاج در تاکتیک دفاع متحرک و نقطه آغازی امیدوار کننده برای نیروهای مسلح با این عملیات سیاست تهاجمی عراق کاملا مهار شده ارتش عراق محدود و در لاک دفاعی فرو رفته ده روز نیز نبرد نیروهای ایرانی توانستند بر ۲۲۰ کیلومتر مربع از اراضی اشغالی خود و قسمتی از خاک عراق تسلط یافتند ۸ روستا نیز آغازگر گردید
در این عملیات سپاه ۸۸ گردان پیاده سبک وزن ارتش با ۲۹ گرگان توپخانه در قالب دو قرارگاه تاکتیکی کربلا و نجف اقدام به حمله کرد پس از بازپس گیری شهر مهران برای دومین بار در طول شش سال گذشته جنگ در حالیکه دیوارهای شهر مهران نوشته بود مهران آزاد شد قلب امام شاد شد.
کارشناسان نظامی در لندن معتقدند عملیات مهران پدیده جدیدی را به وجود آورد که قابل بحث و بررسی است
پدیده به اسارت درآمدن بسیاری از افسران عالی رتبه عراقی که بیشتر آنها فرمانده تیپ جانشین لشکر و فرمانده واحد های مختلف هستند حاکی از آن است که عدم ایشان از سران عالی رتبه پرسنل و سربازان ارتش در تقابل ایرانیان ترین دلیل شکست عراق می باشد
در همان روزهای روزنامه گاردین انگلیس نوشت عراق با ۱۵۰۰ نفر تلفات شهرمهران عقب‌نشینی کرد در حالیکه ۶ هفته قبل وقتی ارتش عراق مهران در سیاست دولت عراق در شهر ها اقدام به شلیک ۲۱ گلوله توپ و این تظاهرات خیابانی این پیروزی را جشن گرفته بود اما اینک در این اطلاعیه مثانه و بی‌ثمر صدای اعتراف می‌کند که نیروهای ایرانی علاوه بر بازپس گیری مهران به سرزمین های بین راهی رسیدند
