موزه هدایای مقام معظم رهبری آستان قدس رضوی، مملو از آثار نفیس هنری گوشه و کنار دنیا است. اشیایی که توسط سران کشورهای خارجی، شخصیت‌های برجسته ایرانی و خارجی، هنرمندان و ارادت‌مندان به حضرت آیت‌‌الله العظمی خامنه‌‌ای(مدظله العالی) اهدا شده است.
به گزارش صبح مشهد در حال حاضر، بخشی از این گنجینه عظیم در معرض دید دوست‌داران فرهنگ و هنر ایرانی اسلامی قرار دارد. با انجام طرح توسعه موزه هدایای مقام معظم رهبری، علاوه بر نمایش برخی از نفایس قبلی، تعدادی اثر جدید و بی‌بدیل در تالار‌های این موزه در معرض دید عموم بازدیدکنندگان قرار گرفته است که هر یک، هنر دست استادکاری خلاق و زبردست است. در این مجال، سری می‌زنیم به تالار آثار قرآنی این گنجینه که در طبقه دوم موزه قرآن و نفایس آستان قدس رضوی قرار دارد و هر روزه میزبان خیل عظیم زائران داخلی و خارجی بارگاه ملکوتی حضرت رضا(ع) است.
از نقشه راه تا سخنانی ارزشمند
دکتر علی سوزنچی؛ معاون امور موزه‌های سازمان کتابخانهها، موزهها و مرکز اسناد آستان قدس رضوی می‌گوید: «اواخر سال ۱۳۹۵، کارشناسان و موزه‌داران این معاونت دست به کار شدند و با بهره‌گیری از امکانات و توانمندی‌های این سازمان، موزه هدایای مقام معظم رهبری را توسعه دادند. این طرح، همزمان با روز جهانی موزه و میراث فرهنگی، در ۲۸ اردیبهشت ماه سال جاری، با حضور سیدمرتضی بختیاری؛ قائم‌مقام تولیت این آستان مقدس، رونمایی شد». در حال حاضر موزه هدایای مقام معظم رهبری آستان قدس رضوی در سه تالار؛ مفهومی، محتوایی و قرآنی، پذیرای بازدیدکنندگان است. آثار متنوع با محوریت کلام وحی، از کتاب‌ها و جزوات گرفته تا تابلوهای هنری، در ویترین‌های مختلف تالار قرآنی این گنجینه چشم‌نوازی می‌کند.
جواد فرهمندنژاد؛ رئیس اداره پژوهش و معرفی آثار معاونت امور موزه‌های آستان قدس رضوی بیان می‌کند: «با بهره‌گیری از اندیشه‌های قرآنی رهبر معظم انقلاب اسلامی(مدظله العالی)، طراحی نوین این تالار انجام و سپس تعدادی از آثار نفیس قرآنی اهدایی معظمٌ له انتخاب و با چینش و نورآرایی جدید در این تالار، در جوار گنجینه قرآن و نفایس، به نمایش گذاشته شد». در کنار نمایش آثار، تابلوهایی شامل نقشه راه رهبر معظم انقلاب برای گسترش قرآن در جامعه، مبانی اعتقادی در اندیشه قرآنی حضرت آیت‌‌الله العظمی خامنه‌‌ای(مدظله العالی) با محوریت سلسله مباحث طرح کلی اندیشه اسلامی در قرآن و منتخبی از بیانات ایشان در محافل و مجالس قرآنی کشور، در این تالار در معرض دید قرار گرفته است.
یادگاری‌های کاتبان دور و نزدیک
قرآن‌ها و جزوات قرآنی ارزشمند بسیاری در ویترین‌های شیشه‌ای وسط تالار جا خوش کرده است. نسخه‌های قرآنی که در سده‌های گوناگون، توسط کاتبان مختلف، به خط‌‌هایی مانند کوفی، نسخ، نستعلیق و ثلث، بر روی پوست و کاغذهایی از جنس و رنگ‌های متنوع، کتابت شده است. در میان این آثار، «جزوه قرآنی با دست‌خط شریف منسوب به امام حسین(ع)» که به خط کوفی و بر روی هشت برگ از جنس پوست کتابت شده، مورد توجه خاص بازدیدکنندگان قرار دارد. از دیگر آثار برجسته میتوان به قرآن «علی طه؛ خوش‌نویس بنام سوری» اشاره کرد. محمدرضا ساقی؛ مسئول موزه قرآن و نفایس آستان قدس رضوی می‌گوید: «علی طه؛ برادر کوچک‌تر عثمان طه، کاتب معروف قرآن کریم در عصر حاضر است که برخی کارشناسان، خطّ او را از لحاظ هنری بهتر از خط عثمان طه می‌دانند». این قرآن در ۶۶۸ برگ به خط ثلث ۱۳ سطری در کاغذ گلاسه ضخیم در سال ۱۴۲۷ قمری نگاشته شده است. محمدحسین بن محمدرفیع حسینی، عمر حفظی، محمدحسین یزدی، حسن خوانساری، محمداسماعیل بن محمدعلی اصفهانی، لطفعلی بن حاجی عزیز الله و ناصر صانعی بیجاری از دیگر کاتبان قرآن‌های نفیس این گنجینه به‌شمار می‌روند. بر روی اتیکت این قرآن‌ها، نام برخی اهداکنندگان آثار به رهبر معظم انقلاب هم به چشم می‌خورد.
هدایایی از همسایه‌های دور و نزدیک
وقتی به تک‌تک این ویترین‌ها نگاه می‌کنیم که زیر سقف تالاری مزین به معماری اسلامی قرار گرفته است، آثار اهدایی سران کشورهای خارجی نظرمان را جلب می‌کند. آثاری مانند: قرآن چاپی نفیس(فاکسیمیله) نسخه خطی معروف به «مصحف عثمان»، به خط کوفی و ابعاد ۳۱×۴۶ سانتی‌متر که توسط «ولادیمیر پوتین؛ رئیس‌جمهور روسیه» در سال ۱۳۹۴ اهدا شده است. همچنین میتوان به قرآن کریم به خط نسخ به همراه صندوقچه چوبی فلزکوبی شده، اهدایی «غلام اسحاق‌خان؛ رئیس‌جمهور پاکستان در سال ۱۳۷۳» و لوح نقره‌ای اسماء الحسنی اهدایی «فؤاد معصوم؛ رئیس‌جمهور عراق در سال ۱۳۹۴» اشاره کرد. همچنین تابلوی خوش‌نویسی شهادتین به خط ثلث، اهدایی نخست‌وزیر ترکیه در سال ۱۳۹۲ است. علاوه بر آثار اهدایی سران کشورها، آثاری در این تالار قابل مشاهده است که توسط شخصیت‌ها، گروه‌ها و مؤسسات خارجی تقدیم رهبر معظم انقلاب شده است. دو تابلوی خطاطی «سوره یس بر روی پوست، اهدایی حکیم الهی، از انجمن مسلمانان جاکارتا در سال ۱۳۸۷» و «آیات قرآن روی چرم، اهدایی مؤسسه شهید المحراب للتبلیغ الاسلامی عراق، در سال ۱۳۸۹» نمونه‌هایی از این آثار به‌شمار می‌روند.
تجلی هنرهای اصیل وطنی
دیوارهای تالار قرآنی موزه هدایای مقام معظم رهبری، مزین به تابلوهایی است که در هر یک، یک یا چند هنر اصیل ایرانی تجلی یافته است. هنرهایی که با معنویت کلام الهی تلفیق شده و اثر فاخری را خلق کرده است. هنرهایی مانند خوش‌نویسی و تذهیب، قلم‌زنی، میناکاری، معرق‌کاری، سیاه‌مشق و نقاشی‌خط را میتوان در این آثار نظاره کرد و به عنوان یک ایرانی بر خود بالید. از جمله این آثار میتوان از نمونه‌هایی همچون «تابلوی خوش‌نویسی سیاه‌مشق سوره حمد در ابعاد۱۸۰×۱۸۰ سانتی‌متر، به خط نستعلیق و تکنیک رنگ و روغن روی بوم، اثر و اهدایی استاد کرمعلی شیرازی در سال ۱۳۹۲»، «تابلوی نقاشی‌خط (و ان یکاد…)، در ابعاد ۱۰۶×۱۳۵ سانتی‌متر، اثر و اهدایی علی رشیدی در سال ۱۳۸۲»، «تابلوفرش (بسم الله الرحمن الرحیم) با طرح کتیبه‌ای و به‌صورت قرینه، در ابعاد ۶۷×۵۶ سانتی‌متر، اهدایی لشکر ۲۱ حمزه آذربایجان در سال ۱۳۷۳»، «تابلوی خوش‌نویسی آیه اطاعت، اثر و اهدایی علی طه، خوش‌نویس سوری در سال ۱۳۷۶»، «تابلوی معرق صدف مزین به آیت‌الکرسی در ابعاد ۳۵×۶۰ سانتی‌متر، اهدایی در سال ۱۳۷۳»، «تابلوی خوش‌نویسی و تذهیب سوره حمد، به خط استاد غلام‌حسین امیرخانی و تذهیب استاد محمد طریقتی، اهدایی در سال ۱۳۷۶» و «تابلوی میناکاری (و ان یکاد) اثر استاد امیری فیروزکوهی، اهدایی در سال ۱۳۸۰» نام برد.
طومارهای قرآنی
در لابه‌لای کتاب‌های قرآن، طومارهایی به‌صورت نیمه باز قرار دارد که قدمت آن‌ها به قرن ۱۴ قمری برمیگردد. این طومارها به خط نسخ خفی مختلفالسطر بر روی کاغذهای نخودی، فرنگی و حنایی کتابت شده است. این آثار مزین به تزیینات و نقوشی هم هست. طوماری دارای سرلوح منقش به گل و برگ به اکلیل زرین و الوان در زمینه لاجوردی با جدول‌کشی به سرخی و سیاهی و اثر دیگری دارای سرلوح و چهار نیم‌ترنج منقش به الوان و حاشیه نیم‌ترنجی و جدول اکلیلی زرین است. البته تذهیب هر طومار با طومار دیگر متفاوت است.
اوج ابتکار در خلق آثار
از سنگ و حلزون گرفته تا دُر نجف و ورق طلاکوب، میزبان کلام وحی است. هنرمندان مبتکر با دقت نظر و ظرافت خاصی، آیات قرآن را بر روی زمینه‌ای همچون سنگ حک کرده و اثری متفاوت و کم‌نظیر آفریده‌اند. نمونه‌ای از این آثار در تعدادی از ویترین‌های این تالار، چشم‌های شیفتگان هنر را میخ‌کوب خود کرده است. به‌طور مثال به تابلوی قرآن کریم، حکاکی شده بر روی ۸۵ قطعه دُر نجف، در ابعاد ۷۱×۵۱ سانتی‌متر که در سال ۱۳۸۳ توسط دکتر سیدمحمد بحرالعلوم اهدا شده است، یا درج متن کامل قرآن بر روی تراشه سیلیکونی با فناوری نانو میتوان اشاره کرد. کتابت آیت‌الکرسی بر روی حلزون و همچنین کتابت آیه شریفه «وان یکاد» به خط نسخ بر روی نشان سینه از جنس سنگ، از جمله آثار خاص قرآنی این گنجینه محسوب می‌شود. مریم حبیبی؛ راهنمای موزه قرآن و نفایس آستان قدس رضوی درباره برجسته‌ترین آثار این تالار قرآنی از نگاه بازدیدکنندگان موزه می‌گوید: «علاوه بر قرآن با دست‌خط شریف منسوب به امام حسین(ع)، این آثار خلاقانه قرآنی مانند قرآن کتابت شده بر روی دُر نجف، سنگ و تراشه سیلیکونی، مورد توجه و گاه، مایه شگفتی زائران و مجاوران حاضر در این گنجینه قرار می‌گیرد، به‌طوری‌که آن‌ها را با دقت خاصی نگاه می‌کنند. همچنین تابلوی خوش‌نویسی جزء سی‌ام قرآن کریم به همراه سوره توحید در مرکز، اثر و اهدایی سیدنجم‌الدین علامه در سال ۱۳۹۲، از دیگر آثار این تالار محسوب می‌شود که بازدیدکنندگان را محو تماشای خود می‌کند».
