نیم قرن از تاسیس اولین باغ وحش در مشهد و سه دهه از ایجاد شرکت باغ وحش در بوستان جنگلی وکیل آباد می گذرد؛ مدیر این باغ در پاسخ به اظهار نظر برخی منتقدان به نگهداری حیوانات در این مکان ابراز می کند؛ اینجا سیرک نیست؛ اینجا حیوانات آزار نمی بینند، اینجا زادگاه ۲۰ قلاده ببر است، اینجا برای شامپانزه ها موز و شیر و سیب و پرتغال از بهترین نوع تهیه می شود و با جرات می گویم حیوانات این باغ وحش کمی لوس هم هستند؛ ببرهای این باغ ستارگان سینمای ایران هستند و ارتباط حیوانات با مسئولان این باغ کاملا دوستانه هست نه از روی ترس!
حیوانات باغ وحش مشهد در انتظار کوچ از بافت شهری
به گزارش صبح مشهد، نخستین بار مردم مشهد در محله خواجه ربیع با مکانی به نام باغ وحش آشنا شدند و امکان بازدید از حیوانات اهلی و وحشی مثل شیر، فیل، ببر و … برایشان فراهم شد.
بیش از نیم قرن از روزهایی که مرحوم محمد رستمی تصمیم به راه اندازی باغ وحش در شهر مشهد گرفت؛ گذشته است و هنوز هم خانواده رستمی مالک “شرکت باغ وحش وکیل اباد”، بزرگترین باغ وحش ایران از معدود سرمایه گذاران بخش خصوصی در این حوزه در کلانشهر مشهد به شمار می روند.
این روزها کهن باغ حیوانات مشهد با بیش از ۸۰۰ گونه جانوری نیازمند توسعه از ۴ هکتار به ۲۵ هکتار است و این در حالی است که انتظار حیوانات باغ وحش مشهد برای کوچ از بافت شهری طولانی شده و علی رغم ابراز تمایل سرمایه گذار بخش خصوصی مسئولان استانی حمایتی از این طرح نداشته اند.
درحال حاضر امکان تماشای ۱۲۸ گونه جانوری شامل ۶۰ نوع پرنده، ۱۴ نوع گیاهخوار، ۲۷ نوع گوشتخوار کوچک و بزرگ، ۱۲ نوع خزنده و ۸ نوع آبزیان در این باغ حیوانات برای زائران داخلی و خارجی مشهدالرضا(ع) فراهم است.
“میشل” شامپانزه دوست داشتنی
نیمه اردیبهشت ماه فرصتی برای گفتگو با مدیر باغ وحش شهر مشهد فراهم می شود، با مردی دوستدار محیط زیست آشنا می شویم که رابطه بسیار صمیمی با ساکنان این باغ دارد و علاوه بر پیشبرد فعالیت ها به صورت تخصصی و علمی با رابطه دوستانه با وحوش در قفس ببرها و شیرها بدون ترس با آنها بازی می کند.
طیرانی در بازدید از حیوانات ما را با “میشل” شامپانزه آفریقایی الاصل که تا دو سالگی در منزل از او نگهداری کرده است؛ آشنا می کند؛ میشل دوست داشتنی که ۸ سال از عمرش گذشته به محض اینکه محسن طیرانی او را صدا می زند به سمت او می آید و مانند یک دوست شروع به درد دل می کند و محبتش را با تیمار و لمس صورت وی به نمایش می گذارد.
در بازدید از قفس پرندگان نیز شاهد حضور ۶۰ نوع پرنده شامل پرنده های کمیاب و گونه های بسیار زیبا از حیات وحش ایران و جهان هستیم.
محسن طیرانی از حفاظت از حیوانات در این مکان دفاع و تاکید می کند: با تمام وجودم این حیوانات را دوست دارم و با همکاری خانواده مرحوم رستمی در تلاش هستیم تا برای بالا بردن کیفیت زندگی شان تاییدیه احداث باغ وحش جدید مشهد در وسعت و مساحت بیشتر را بگیریم.
این فعال محیط زیست کشور از همتش برای ساخت اسلحه بیهوشی حیوانات در زمان تحریم ها سخن می گوید و اینکه این اسلحه و پایپ ساخته شده از نمونه خارجی کیفیت بهتری دارد و امروز دیگر نیازی به وارد کردن این ابزار از خارج از کشور نیست.
بیش از ۸۰۰ حیوان در این مجموعه نگهداری می شوند
او که مشاور ساخت دو فیلم سینمایی و مستند با هنرمندی ببرهای این باغ ” البرز” ، ” مایا” و ” رایا” نیز هست در خصوص تنها باغ وحش شهر مشهد؛ می افزاید: پس از درگذشت موسس باغ وحش، پسران مرحوم رستمی حرفه پدری خود را حفظ کردند و مالک این مجموعه هستند.
مدیر باغ وحش وکیل آباد مشهد ادامه می دهد: بیش از ۸۰۰ حیوان در این مجموعه نگهداری می شوند که البته با توجه به زاد و ولد باید هر چه زودتر نسبت به مساحت این محیط تعدیل ایجاد شود.
وی با بیان اینکه بر نحوه نگهداری حیوانات سازمان حفاظت از محیط زیست نظارت دارد؛ یادآور می شود: گونه های مازاد جانوران را به صورت معاوضه ای با باغ وحش های دیگر کنترل می کنیم.
تولد ۲۰ قلاده ببر در باغ وحش وکیل اباد
طیرانی تولد ۲۰ قلاده ببر در این باغ را از افتخارات مجموعه باغ وحش وکیل اباد می داند و می افزاید: در این مجموعه با شگردهایی گونه های جانوری خاص و منحصر به فرد زاد و ولد داشته اند و بر تعدادشان افزوده شده است.
او معتقد است؛ نگهداری حیوانات مختلف در باغ وحش ها مصداق حیوان آزاری نیست و برای حیواناتی که متولد این باغ ها هستند شرایط خوبی دارد و نیز مردم شهر برای دیدار یک حیوان کمیاب یا بومی نیاز به سفر به کشورهای دیگر را ندارند.
در ادامه حضورمان در باغ وحش، گروهی از محققان دانشگاه فردوسی مشهد برای انجام فعالیت تحقیقاتی به دفتر آقای طیرانی مراجعه می کنند و او در خصوص این همکاری توضیح می دهد: در این مکان بستر فعالیت دانشجویان و محققان دانشگاهی وجود دارد و تعامل خوبی با فعالان محیط زیست استان و دانشگاه ها داریم.
مدیر باغ وحش مشهد بازدید کنندگان اصلی این باغ را پژوهشگران، محققان و دانش آموزان بر شمرد و تاکید می کند: این مجموعه پتانسیل پذیرش علاقمندان برای بازدید در گروه های مختلف را دارد.
وی عنوان می کند: بهای بازدید به این باغ وحش ۵ هزار تومان است که در مقایسه با سرمایه گذاری صورت گرفته بسیار ناچیز است؛ تنها عشق و علاقه موسس این مجموعه است که این مکان هنوز در حال ارائه خدمت به زائران و مجاوران شهر مشهد است.
مدیر باغ وحش مشهد با ابراز نارضایتی از کمبود فضا برای نگهداری و بهبود شرایط پذیرایی از بازدید کنندگان که از سراسر دنیا بویژه از کشورهای عربی به این مکان می آیند؛ یادآور می شود: این پتانسیل برای جذب توریست و گردشگر خارجی در باغ وحش مشهد وجود دارد که متاسفانه با عدم همکاری مسئولان در واگذاری زمین مناسب، امکان احداث پارک حیات وحش را از این مجموعه گرفته است.
وی در توضیح بیشتر می گوید: مدیران شهری مشهد اعلام کردند که این باغ باید به بیرون از بافت شهری منتقل شود و از طرفی از سال ۸۸ تا کنون زمینی در اختیار محیط زیست استان قرار گرفت که امکان واگذاری بخشی از آن به این منظور وجود دارد و ۲ سال است که فرزندان مرحوم رستمی پیگیر دریافت زمین هستند تا باغ وحش مشهد به مکانی مناسب منتقل شود.
وی گلایه مند از عدم حمایت مسئولان محیط زیست برای تعیین تکلیف احداث باغ وحش جدید مشهد است و می افزاید: در صورت تایید کارگروه محیط زیست استانداری در این زمین موزه حیات وحش، پارک حیات وحش و طرح اقامتی اجرا می شود که باغ وحش مشهد هم متقاضی یکی از این پلاک هاست.
این فعال محیط زیست می گوید: احداث این باغ وحش در وکیل آباد سه دهه را پشت سر گذاشته و شرایط استقرار نامناسب در بافت شهری و نیز کمبود فضا و عدم تطابق با استانداردهای روز می طلبد که هر چه سریع تر مسئولان واگذاری زمین به این مجموعه را تعیین تکلیف کنند.
او با بیان اینکه شرکت باغ وحش وکیل آباد مشهد ۳۰ نیروی انسانی دائمی و ۱۵ نیروی فصلی را در اختیار دارد ؛ می افزاید: در صورت اجرا طرح توسعه قطعا اشتغالزایی بیشتری در این پروژه اتفاق خواهد افتاد.
طیرانی همچنین بهداشت و نحوه نگهداری و سایر خدمات ارائه شده به حیوانات مستقر در باغ وحش را مناسب می داند و تاکید می کند: تنها مساحت این مکان قابل دفاع نیست.
تصرف زیستگاه ببر توسط انسان و توله ببرهایی که طعمه مورچه شدند
مشاور نویسنده فیلمنامه “مایا”و محقق و کارگردان مستند” میان کاله” با موضوع ببر مازندران در خصوص این فیلم نیز بیان می کند: مستندی با حضور” البرز”، ” مایا” و “رایا ” ببرهای این باغ وحش در رابطه با علل تخریب زیستگاه ببر مازندران در منطقه هیرکانی ساخته شد و علل تخریب این زیستگاه که تصرف انسان و توسعه کشاورزی از آن جمله بود را بررسی کرد.
وی ادامه می دهد: جنگل گلستان آخرین زیستگاه ببر در ایران بود که با تصرف زیستگاه این حیوان و کوچ اجباری از منطقه پر آب ساحل خزر به مناطق کوهستانی متاسفانه بنا به تحقیقات محلی علاوه بر شکار بی رویه ، توله های ببر نیز طعمه مورچه ها شدند؛ (دشمن اصلی ببرها مورچه ها هستند).
وی در خصوص سرنوشت آخرین ببر مازندران نیز می گوید: این ببر در سال ۱۳۳۸ با اسلحه ای که دو نفر از افراد محلی از پاسگاه گرفته بودند شکار شد و توسط نماینده شاه، “سروان هنرور” در بجنورد تحویل “خان بحنورد” می شود و در حال حاضر در پردیسان تهران نگهداری می شود.
ببرهای باغ وحش مشهد ستاره سینما هستند
شیر، ببر، خرس، خوک، گراز، گربه وحشی، انواع پرندگان، چهار نوع گوزن، شامپانزه، قوچ و میش آئوراد، تمساح، لاما، سیاه‌گوش و… همچنین برخی حیوانات در حال انقراض و برخی حیوانات بسیار کمیاب مانند ببرشیرها قسمتی از حیوانات این باغ وحش را شامل می شوند و طیرانی خطاب به کسانی که زندگی در باغ وحش را برای حیوانات وحشتناک و آزار دهنده می دانند؛ می گوید: اینجا سیرک نیست؛ اینجا حیوانات آزار نمی بینند، اینجا برای شامپانزه ها موز، شیر، سیب و پرتغال از بهترین نوع تهیه می شود و با جرات می گویم حیوانات این باغ وحش کمی لوس هم هستند.
وی ادامه می دهد: ببرهای این باغ ستارگان سینمای ایران هستند و ارتباطی حیوانات با مسئولان این باغ کاملا دوستانه هست نه از روی ترس!
حیوانات متولد باغ وحش دلتنگ طبیعت وحشی نمی شوند
کورش هنرمند، مسئول بهداشتی و دامپزشک این باغ وحش نیز در ادامه این بازدید در خصوص اینکه در اظهار نظرهایی برخی رسانه ها حیوانات این باغ را افسرده خوانده اند؛ می گوید: این حیوانات که اغلب متولد باغ وحش ها هستند دلتنگ طبیعت وحشی نمی شوند، واقعیت این است که هر چند به دلیل اینکه وسعت این باغ کافی نیست ممکن است آزادی عمل نداشته باشند اما نمی توان در مورد افسرده بودن آنها اینطور قاطع نظر داد.
وی بر این نکته تاکید دارد که حضور در کنار حیوانات می تواند انرژی بخش باشد و عنوان می کند: با اینکه این مکان با سابقه نیم قرن، نیازمند تبلیغ نیست اما توصیه می کنم بازدید از حیوانات را در برنامه ریزی ماهانه تان قرار دهید.
هنرمند به بازدید کننده حرفه ای باغ وحش مشهد اشاره می کند و می گوید: این فرد هفته ای چهار بار به این باغ سر می زند و از حامیان واقعی حیات وحش است؛ بر خلاف برخی که حمایت از حیوانات را دستاویزی برای رسیدن به اهداف خود قرار می دهند.
به گفته این کارشناس بهداشت محیط زیست؛ مسئولان این باغ با شگردهای خاص موفق به تکثیر گونه های خاص جانوری مثل تایگون ها شده اند و همکاری مستمر با محیط زیست استان و دانشگاه ها و مراکز پژوهشی دارند.
لطفا مسئولان دریابند!
علی رغم اینکه حفظ باغ وحش مشهد برای فرزندان مرحوم رستمی، توجیه اقتصادی ندارد اما این خانواده با عشق و علاقه خاصی تمایل خود را برای سرمایه گذاری ۲۰ میلیاردی و تاسیس باغ وحش جدید در خارج از بافت شهری اعلام کرده اند و البته چند سالی است که بروکراسی های اداری مانعی برای راه اندازی باغی با مساحت بیشتر برای نگهداری حیوانات دوست داشتنی این شهر شده است.
در بازدید از ” باغ وحش وکیل آباد ” شوق کودکان و دانش آموزان را می بینم و گردشگران عرب که با همراهی خانواده در حال گرفتن عکس یادگاری و سلفی با حیوانات هستند؛ اینجا باغ وحش مشهد محلی است مستعد سرمایه گذاری برای جذب گردشگر داخلی و خارجی؛ لطفا مسئولان دریابند!
گزارش: زهره رنگ آمیز
عکاس: حسین طوسی
این همه ببر اینحا هست پس چرا رفتن از روسیه ببر سیبری خریدن