خانواده تنها نظام اجتماعی است که در همه جوامع، از مذهبی و غیر مذهبی پذیرفته شده و توسعه یافته است؛ و در جوامع مختلف دارای نقش، پایگاه و منزلت های گوناگون است.
فرزانه پیرو احمدی لنگرودی- کارشناس ارشد مشاوره خانواده
صبح مشهد- با این که هسته ای کوچک از اجتماع است در حیات اجتماعی مردم نقش و تأثیری فوق العاده دارد.
خانواده هسته اول همه سازمان ها و نهادهای اجتماعی است. همه نقش های مربوط به ۱- ایجاد تمدن ۲- رشد و شکوفایی انسانیت به آن مربوط می شود. همه سنت ها، عقاید و آداب، ویژگی های فردی و اجتماعی از طریق خانواده به نسل جدید منتقل می گردد.که یکی از این سنت ها و عقاید ماه مبارک رمضان است .این ماه، در میان مسلمانان و خانواده ها از احترام، اهمیت و جایگاه ویژهاى برخوردار و ماه مهربانی و آرامش روحى است و مؤمنان با مقدمه سازى و فراهم کردن زمینه هاى معنوى به استقبال این ماه مبارک می‌روند.
روزه داری باعث ایجاد نوعی آرامش روحی و روانی در انسان می‌شود که می‌تواند در خودسازی، مقابله با استرس و در نتیجه کاهش اختلالات روانی مؤثر باشد و سلامت روانی فرد را مانند کاهش میزان عصبانیت، کاهش میزان خودکشی و کاهش آمار جرم را به همراه دارد.
در خانواده مسئله همزیستی مطرح است و این همزیستی در یک سو بین زن و شوهر است، از سوی دیگر بین والدین و فرزندان ، و از سو دیگر بین برادران و خواهران و این هر سه بر اساس ضوابطی است که تعالیم مذهب و یا مکتب قبولی آن را مورد توجه قرار داده باشد.
نهادینه کردن فرهنگ قرآنی، گسترش آموزه های دینی و تزکیه نفس در خانواده ها از دیگر برکات ماه مبارک رمضان است.
روزه داری ارتباطات اجتماعی را نیز بیشتر می‌کند، البته خانواده را نیز بایستی یک جامعه کوچک حساب کنیم که روزه داری باعث افزایش ارتباطات بیشتر افراد خانواده با هم می‌شود.
خانواده‌ها در ماه رمضان و در زمان روزه داری با احتمال بیشتری سحر و افطار را در کنار هم هستند در صورتی که رفتار اعضای خانواده با هم سالم باشد، این ارتباطات موجب بهبود سلامت روان افراد خانواده می‌شود.
همانطور که رکن اصلی جامعه خانواده است و ریشه همه سعادت ها و موفقیت ها ایمان به خداست؛ بنابراین خانواده ای که بر مبنای ایمان به خدا تشکیل شده باشد خانواده ای اصیل و موفق است.
بی‌تردید عبادت خدا و از جمله روزه در ماه مبارک رمضان، از عوامل یاد و ذکر الهی است. حذف عبادات و باورهای دینی در زندگی فردی و خانوادگی، مشکلات متعددی را در پی دارد.ترک عبادت، آرامش و لذت را از زندگی انسان سلب می‌کند و موجب اضطراب، حیرت و حسرت می‌شود؛ هر چند فرد از مزایای مادی خوبی برخوردار باشد.
تأثیر روزه بر افراد:
تقویت تقوا
روزه، یکی از اسباب تقویت کننده تقواست
تقویت صبر و پایداری
یکی از عوامل شکست آدمی در برابر دشواری های زندگی، اضطراب ها، نگرانی ها و دلهره هاست. در برابر این گونه عوامل که ناراحتی روحی و درونی در پی دارد، مقاومت روحی زیادی لازم است و این مقاومت تنها در پرتو نماز و روزه به دست خواهد آمد.
پاک سازی دل و افزایش نور معرفت
روزه مایه زدودن زشتی‌ها و ناپاکیها و آلودگی‌هاست.
تقویت اراده و تسلط بر نفس و موارد دیگر است
رمضان فرصت مناسبی است تا در سایه تمرین یک ماهه ترک رفتارهایی که در طول سال انجام می‌دهیم، آمادگی لازم را برای کنار گذاشتن همیشگیِ آن رفتار به دست آوریم تا زمینه جایگزین کردن سبک زندگی مطلوب و سالم و اسلامی، به وجود بیاید.
مانند :
نماز اول وقت
تلاوت قرآن
همدلی و همراهی اعضای خانواده
و موارد دیگر
