۲۰۱۷ ؛ تئاتر مشهد را هم ببیند

علیرضا حیدری
دست کم برای امثال من در پس از انقلاب سال هایی بود که برای تماشای یک نمایش در مشهد باید انتظار چند ماهه می کشیدیم. یک سالن هلال احمر در خیابان امام خمینی بود و تئاتری هایی که باید حسرت روی صحنه نبردن نمایش هایشان را می خوردند. درآن روزها که من درکسوت یک خبرنگار گزارش و خبر نمایش ها را بازتاب می دادم، می دیدم که این شهر با آن دیرینگی و سابقه تئاتری اش و با آن همه هنرمند مطرح و استعداد ها و ظرفیت های موجود، چرا به دلیل نبود سالن باید درحسرت اجرا باشد. آن روزها گذشت و مشهد روز به روز صاحب سالن های بیشتری شد.گروه های جدید تئاتری تشکیل شد و جوانترها در کنارپیشکسوت ها پا به میدان گذاشتند واستعدادهای جدید سر بر آوردندو تئاتر مشهد آرام آرام جوانه زد و بالید.
امروز تئاتر مشهد خود را به آن گذشته تاریخی وصل کرده است و تئاتر صد ساله مشهد که در تئاتر کشور نام و آوازه ای دارد، هم اجراهای فراوانی دارد و هم در جشنواره های مختلف می درخشد و هم هنرمندان تاثیر گذاری در حوزه نمایش کشور متعلق به این دیارند. البته این نکته را نباید فراموش کرد که تئاتر مشهد در واقع فراهم آمده ی تئاتر خراسان است ، چرا که بسیاری از هنرمندان و گروه های هنری از شهرستان های این استان، سهم زیادی در رونق تئاتر مشهد داشته اند.
اگر تاریخ ۱۰۰ سالۀ تئاتر مشهد را ورق بزنیم نام های زیاد ی می بینیم . در تئاتر سنتی ماشاا… وحیدی – سیاه بازِ سپید صحنه های تئاتر سنتی – را داشتیم که متاسفانه به اصفهان رفت و کوله بار خراسانی اش را در آنجه بر زمین افکند و سال ها درخشید. منصور همایونی را داشتیم که از بنیانگذاران تئاتر جدید آن روزگار مشهد بود. دراواخر دهه ۴۰ حضور هنرمندی چون «محمد علی لطفی مقدم» تحول عظیمی در تئاتر مشهد و نیز خراسان به وجودآورد. رضاصابری یکی دیگراز هنرمندان آن روزهـا درعرصه های بازیگری، نویسندگی و کارگردانی بود که البته مثل خیلی از هنرمندان این شهر امروز پایتخت نشین شده است. داریوش ارجمند ، انوشیروان ارجمند، احمد ریحانه، احمد مینایی، علیرضا سوزنچی، خسرونایبی فرد، محمد بصیری، محمد تقی نژاد، علی آزادنیا،مهدی صباغی، رضا سعیدی وبسیار نام های دیگر که بیشتر آنها جوانان این یکی دو دهه اخیر تئاترمشهد اند نام های پرافتخار هنر نمایش این خاک هنر خیزند.
سند و گواه ما برای نازیدن به این تئاتر ۱۰۰ ساله برخی کارهای چاپ شده است که نشان می دهد این دیرینگی یک ادعا نیست. کتاب های ؛ سی سال پشت صحنه تئاتر، نوشته اصغر میر خدیوی، تاریخ تئاتر مشهد«، نوشته علی نجف زاده، ۱۰۰ سال تئاتر مشهد، نوشته حمیدرضا سهیلی و مستند «تاریخ تئاتر مشهد»، به کارگردانی محمّدرضا نجیب جلالی، که ساعت ها مصاحبه با بیش از هشتاد تن از هنرمندان پیشکسوت تئاتر مشهد است، تنها گوشه ای از این تاریخ را نشانمان می دهد.
اینها را نوشتم تا در آستانه ۲۰۱۷، نظری بیندازیم به یکی از ظرفیت های هنری مشهد و تئاتری که صاحب کارنامه پرافتخاری برای هنر کشور است. این تئاتر به دلایلی می تواند ارزش افزوده ای هم داشته باشد. چرا که مشهد به دلیل قرابت با ادبیات حماسی و وجود فردوسی بزرگ و شاهنامه سترگ او که ادبیات نمایشی ویژه ای به عنوان نقالی شاهنامه ای را نیز باخود به همراه آورده است، فرصت دیگری را برای ۲۰۱۷ مهیا می کند. نقالی امتیاز مهم تئاتر مشهد است واگر بنا باشد در حوزه تئاترکشور، نقالی اسم و رسمی داشته باشد بی گمان باید خاستگاه آن مشهد باشد و شهر توس تماشاخانه ای داشته باشد برای اجراهای مکرر نقالی و ۲۰۱۷ می توانداین امکان را بهتر و بیشترفراهم کند تا هم تئاتر شانه اش از بار مشکلات متعددی که دارد سبک تر شود و هم نقالی به طور مشخص دیده شود و جاپای محکمی درتئاتر کشور آنهم از دیار حکیم توس و سرزمین حماسه های اسطوره ای بیابد.
امروز این هنر که زحمت های زیادی برای به بار نشستن آن و ماندگاری و قوام آن کشیده شده است، نیازمند توجه و حمایت و فرصت دهی ویژه ای برای حضور بیشتر است. ۲۰۱۷ بسترهای این کار را فراهم آورد تا با زیرساخت های قوی و قابل اعنتا و رفع برخی کاستی های موجود چراغ این هنر فروزان تر باشد و سالن هایش شلوغ تر.