قال علی (علیه السلام): الاَصدقاء نفسُ واحده فی جسوم مـتـفرقه (دوستان، یک روح اند در جسم های جدا جدا و گوناگون)
برخی از واژه ها و مفاهیم به دور از فرهنگ، نژاد، یا زبان متفاوت، درهمه دنیا و بین آحاد بشر معنای واحدی دارند و تداعی کننده ویژگی یا صفت خاص هستند.
« دوستی» هم یکی از همان مفاهیمی است که در بین تمام ادیان،زبان ها، گویش ها و جوامع مختلف یادآور یک معنا از رفتار یا صفت و یا مجموعه صفاتی خاص می باشد.
دهـخـدا بـه نقل از محققان مختلف می نویسد: دوست، یعنی محب، یک دل، یـک رنـگ، خـیرخواه، یار، رفیق، مانوس، آشن، هم دل، مقابل دشـمـن، آن که نیک اندیشد و نیک خواهد، مقابل دشمن که بداندیشد و بـد خـواهـد.
ظـاهرا در اصل (دوس) بوده که به معنای چسبیده و پـیـوستن به چیزی است و به مرور ایام از معنای اصلی مهجور گشته و به معنای ماخوذ شهرت گرفته است.
دوستی، یعنی یاری، رفاقت، محبت و عشق، هم دلی و هم دمی بین دو نفر بدون وجود رابطه خویشاوندی سببی یا نسبی، دوسـتی حالت و صفت، و عمل دوست، محبت، یگانگی، صداقت و مودت و خـیـرخـواهـی، رفـاقت و یاری و مهر، خلاف خصومت و مقابل دشمنی و عداوت و بغض است.
حتی زندگی به شدت مکانیزه و ماشینی قرن بیست و یکم هم نتوانسته نیاز به دوستی را از انسانها سلب کند، چرا که انسانها با همه جوانب و زوایای مختلف فردی به طور فطری و ذاتی موجوداتی اجتماعی هستند که عشق و علاقه به زندگی همراه با رفاقت دوستی و انس با دیگر همنوعان یکی از ضرورت های سازمان وجودی آنهاست.
در حقیقت احساس نیاز به معاشرت صمیمانه و همدلی و همراهی با دیگران علاوه بر آن که یکی از جلوه‌های زندگی جمعی به شمار می‌رود، صدایی نشات گرفته از اعماق وجود انسان هاست که آنها را به ایجاد ارتباط با نوع خود فرا می خواند.
شخصیت های بزرگ و ممتاز این جهان نیز در این مقوله مهم فرمایشات،اشارات و رهنمودهایی برای ما به یادگار گذاشته اند. امیر بیان و مولای متقیان حضرت علی(ع) در حدیثی بیان می کند که : ضعیف ترین شما کسی است که نتواند برای خود دوستی دست و پا کند و ضعیف تر کسی است که دوستش را از دست بدهد و در جایی دیگر غربت و تنهایی انسان را در نداشتن دوست و همراه صدیق دانسته و فرموده است: الغریب مـن لـیـس له حبیب؛ غریب کسی است که او را دوست نباشد و آنقدر این مقوله را دارای اهمیت می داند که در فرمایشی دیگر اینگونه بیان داشته که«کسی که دوست پاک ضمیر خود را که برای خدا با وی پـیـونـد دوسـتـی داشته از دست بدهد، مثل این است که شریف ترین اعـضـای بدن خود را از کف داده است»
سقراط حکیم هم در این باره می گوید: (هرکس در دنیا آرزو و آرمانی دارد؛یکی اسب می خواهد و دیـگـری پول و آن یکی افتخار ، ولی من تـرجـیـح مـی دهـم بـه جـای هـمه این چیزها یک دوست خوب داشته باشم! )
ارسطو دیگر حکیم کهن نیز دوستان را بر سه قسم می‌داند. جماعتی که دوستی آنها مبنی بر نفع است، گروهی که دوستی ایشان بر تمتع و تفنن است و سوم دوستان حقیقتی و کسانی که از آنها خود آنها را می‌خواهند، یعنی نیکان و دوستی آنها بالطبع نفاع و با تمتع می‌باشد.
هنری فورد نظریه پرداز و مخترع مشهور و متاخر نیز می گوید: «بهترین دوست و همراه من کسی است که از من بهترین را بسازد.» و این مهم را یادآوری می کند که داشتن یک دوست خوب می تواند از ما بهترین انسان را بسازد.
آنچه که پر واضح است هیچ چیز برای انسان غم انگیزتر و کشنده تر از این نیست که احساس کند در این دنیای پـهناور، تک و تنها است! و هیچ انسانی با قطع پـیـونـدهـای دوسـتـانه و بریدن از هم نوع و انزواگرایی و گوشه گـیـری، احـسـاس آرامش و خوشبختی نخواهد کرد.
داشتن دوست خوب ( که البته دارای معیارها و مشخصات بسیاری است که در فرصتی دیگر به آن اشاره خواهیم کرد)، عطیه ای الهی و یکی از آرزوهای انسان هـای خـردمند است و به فرموده عالم آل محمد(ص)،حضرت امام رضا(ع) :دوستی با مردم نیمی از خرد است. و هر انسان خردمندی به پاس همراهی ، همدلی و وجود یک دوست خوب و صمیمی قدردان او خواهد بود.
و به قول سعدی:
دنیا خوش است و مال عزیز است و تن شریف
اما رفیق بر همه چیزی مقدم است
خبرنگار صبح مشهد- محمد واحدی
