بیش از یک هزار و ۵۰۰ نسخۀ خطی و چاپ سنگی ارزشمند با موضوع امام محمد باقر(ع)، در کتابخانۀ مرکزی آستان قدس رضوی نگهداری می‌شود که قدمت برخی نسخه‌ها به قرن هفتم برمی‌گردد.
صبح مشهد– به گزارش گنجینۀ رضوی، مسئول امور مخازن نسخ خطی سازمان کتابخانه‌ها، موزه‌ها و مرکز اسناد آستان قدس رضوی اعلام کرد: مجموعۀ نفیسی شامل بیش از ۱۵۰۰ نسخۀ خطی و چاپ سنگی با موضوع امام محمد باقر(ع) و به طور کلی دربارۀ چهارده معصوم علیهم‌السلام، که در گنجینۀ کتب خطی کتابخانۀ مرکزی آستان قدس رضوی نگهداری می‌شود.
سیدمحمدرضا فاضل هاشمی ابتدا به نسخهای خطی با عنوان «مناظرۀ امام باقر(ع) با حجاج» اشاره و تصریح کرد: این نسخه که پاسخ‌های امام به جروی هروی و حجاج‌بن یوسف ثقفی است، در محرم‌الحرام سال ۱۲۶۸ قمری به قلم عبدالجواد بن مؤمن اردبیلی در کربلای معلّی به خط نسخ ۱۵ سطری بر کاغذ نخودی کتابت شده، عناوین آن به شنگرف و دارای جلد تیماج است که سیدمحمدباقر سبزواری در ۱۴۰۵ قمری این نسخه را وقف کتابخانۀ حضرت رضا(ع) کرده است.
وی ادامه داد: نسخۀ دیگر با نام «حدیث مناظرۀ حضرت باقر(ع)» به خط نسخ ۱۷ سطری بر کاغذ نخودی کتابت شده و وقفی موسی گیلانی است.
فاضل هاشمی بیان کرد: نسخه‌هایی از شرح دعای سحر روایت‌شده از حضرت ثامن الحجج علی‌بن موسی‌الرضا(ع) که ایشان از حضرت امام محمد باقر(ع) نقل کرده و نسخه‌هایی متعدد از زیارت عاشورا که از حضرت باقر(ع) روایت شده است، به خط مشاهیر خوشنویسان و با آرایه‌های هنری زیبا، در گنجینه موجود است.
مسئول امور مخازن نسخ خطی آستان قدس رضوی به نسخهای به زبان فارسی با عنوان «هدیه القاصر من احوالات امام باقر(ع)» اشاره کرد و گفت: این نسخه در سال ۱۲۸۷ قمری به قلم محمدتقی‌بن ابی‌الحسن یزدی به خط نسخ و نستعلیق ۱۷ سطری کتابت شده و اهدایی حسین‌علی فرهنگی در بهمن ۱۳۸۸ است.
وی از نسخهای با نام «عوالم العلوم و المعارف و الأحوال از سیرۀ فاطمۀ زهرا(س) تا امام محمد باقر(ع)» که به طور خلاصه «عوالم العلوم والمعارف» یا «جامع‌العلوم والمعارف» نامیده می‌شود، یاد کرد و افزود: این نسخه را عبدالله‌بن نورالله بحرانی در سال ۱۰۵۸ قمری تألیف کرده و کتابت آن به خط نسخِ غلامحسین‌بن محمد‌ابراهیم محمدآبادی در سال ۱۲۳۸قمری انجام شده است. کاغذ این نسخۀ خطی، شکری نخودی آهارمهره، عناوین صفحات به شنگرف و جلد آن، تیماج مشکی با آستر میشن قهوه‌ای است.
فاضل هاشمی اضافه کرد: این نسخه، در حالات حضرت فاطمه(س)، امام حسن(ع)، امام حسین(ع)، علی‌بن الحسین(ع) و امام محمدباقر(ع) است که تصحیح و مقابله شده و در آبان ۱۳۶۹ به کتابخانۀ حضرت رضا(ع) اهدا شده است.
وی به نسخهای از کتب چاپ سنگی اشاره کرد و گفت: «تذکره حضرت سلطان‌علی‌بن امام محمد باقر(ع) و هلال‌بن علی(ع) با قسمتی از فضایل سادات آل محمد علیهم‌السلام»، به زبان فارسی به دست عزیزالله امامت کاشانی تألیف و وقف کتابخانه شده که چاپ آن، در سال ۱۳۸۴ ه.ق در تهران به خط نستعلیق انجام شده است.
فاضل هاشمی در پایان خاطرنشان کرد: کشف‌الغمه فی معرفه‌الأئمه، اعتقادات شیخ صدوق، احتجاج شیخ طبرسی، خرایج والجرایح، الدمعه‌الساکبه، فصول‌الهمه، مشارق انوار‌الیقین، کفایه‌الأثر، جلاء‌العیون، طوفان‌البکاء، مطالب‌السوول فی مناقب آل‌الرسول، ناسخ‌‌التواریخ، عذاب‌النواصب علی‌الجاحد و‌الناصب، تهذیب‌الأحکام، تذکره‌الخواص، بهجه‌المباهج، المناقب، الصافی، التتمه فی تواریخ‌الأئمه، اربعین و… از نسخه‌های موجود در گنجینۀ رضوی است که به چهارده معصوم علیهم‌السلام پرداخته است و قدمت برخی نسخه‌ها به قرن هفتم می‌رسد.
