راهنمای جمع و جور آرام ماندن زیر فشار مشکلات زندگی و جامعه؛ شادبودن در شرایط سخت!

آمارها نشان می‌دهد کشورمان جزو غیرشادترین کشورهای جهان است. غیر قابل پیش بینی بودن آینده و کنترل نداشتن مردم بر شرایط استرس زای زندگی، از مهم‌ترین دلایل پایین بودن سطح شادی و نشاط در جوامع مختلف معرفی می‌شود. این عوامل نوعی احساس درماندگی و در نتیجه ناامیدی و افسردگی را به همراه دارد.  شاید تصور کنید حرف زدن از شادی در   شرایط سخت واقع بینانه نباشد اما منظور ما از شادی این نیست که با عینک خوش بینی به دنیا نگاه کنید و حوادث و رویدادهای تلخی که در اطرافتان رخ می‌دهد را نادیده بگیرید. ما قصد داریم در این پرونده با استفاده از محتوای یک منبع علمی به شما کمک کنیم تا حتی در شرایط سخت، شادی بیشتری در زندگی احساس کنید؛ کاری که بسیاری از مردم در دیگر نقاط دنیا به رغم کمبودها و مشکلات انجام می‌دهند.

مفهوم حقیقی شادی چیست و چرا شاد بودن مهم است؟

شادی یک حالت روانی و یکی از نیازهای اساسی انسان است که به زندگی معنا می‌بخشد. هرچه به سطح بیشتری از شادی در زندگی دست یابید آرامش بیشتری در درون خود احساس خواهید کرد. این به شما کمک می‌کند تا موفق‌تر عمل کنید و احساس بهتری درباره خود داشته باشید. شادی به این معنی نیست که همه چیز داشته باشید و به تمام آرزوهای خود برسید بلکه معنی عمیق تری دارد. خیلی‌ها تصور می‌کنند پول، موقعیت اجتماعی، عشق یا چیزهایی از این قبیل دلیل خوشحالی دیگران است و اگر آن‌ها هم این چیزها را داشتند بی شک خوشحال بودند. اما باید بدانید با این که تمام این موارد، نکات مهمی در زندگی هستند اما باعث شادی همیشگی شما نخواهند شد و مفهوم شادی واقعی با داشتن این امتیازات، تفاوت دارد. دکتر «دیوید لایکن» در دهه هشتاد میلادی برای تعیین این که چه مقدار از احساس شادی و خوشبختی شخص از طبیعت او و چه مقدار از تربیت و آموزش ناشی می‌شود، تحقیقاتی روی هزاران دوقلو، شامل تعدادی دوقلوی یکسان که جدا از یکدیگر بزرگ شده بودند انجام داد. این تحقیقات نشان داده است تقریبا ۵۰درصد از میزان شادی که هر فرد در زندگی خود تجربه می‌کند ژنتیکی است اما ۵۰درصد بقیه با آموزش محقق می‌شود. از سهم ۵۰درصدی دلایل غیر ژنتیکی شادی، تنها ۱۰درصد مربوط به شرایطی مانند سطح ثروت، وضعیت تاهل و شغل است. این یعنی تقریبا نیمی از احساس غم یا شادی افراد ناشی از افکار و باورهایی است که در طی زندگی آموخته‌اند. ما فکر می‌کنیم خوشبختی و شاد زیستن چیزی است که باید دنبال آن بگردیم؛ بنابراین به هر چیزی که تصور می‌کنیم به دست آوردنش باعث خوشبختی می‌شود چنگ می‌اندازیم. در حالی که احساس شادی چیزی است که احتیاج به تمرین دارد تا تبدیل به یک عادت شود. بعضی از مردم علی رغم هر اتفاقی، از زندگی لذت می‌برند درحالی که برخی دیگر با هیچ چیز خوشحال نمی‌شوند. بیشتر ما چیزی بین این دو حالت هستیم. طبیعی است که به دلیل مشکلات زندگی روزمره همیشه در یک حالت روحی ثابت و پایدار نباشیم اما اگر مدت طولانی است که دچار احساسات منفی مانند غم هستید و نتوانستید آن‌ها را بهبود ببخشید، نیاز به یک تجدید نظر اساسی در باورها و افکارتان دارید. شادی یکی از مهم‌ترین نیازهای امروز جهان است. طبق پیش بینی سازمان بهداشت جهانی تا سال ۲۰۲۰، افسردگی بعد از بیماری قلبی دومین بیماری مردم جهان خواهد بود. اگر نمی‌خواهید این بیماری بر زندگی شما نیز تاثیر بگذارد، فرصت زیادی برای تغییر ندارید و همین حالا باید برای نجات زندگی تان کاری کنید.

برای حس شادی و خوشبختی، به‌دنبال پیش‌نیاز نباشید

ممکن است شما در همین لحظه احساس بدی نسبت به زندگی داشته باشید. نگرانی، خستگی، غم، کمبود و… علایمی است که نشان از حالِ بد درون شما دارد اما این احساسات با بیماری افسردگی فرق دارد. افسردگی حالتی است که در آن زندگی عادی فرد به واسطه احساس عمیق ناامیدی و یاس، تحت تاثیر قرار می‌گیرد و نیازمند درمان تخصصی است. بعضی از افراد در زمان ناراحتی با انجام مجموعه‌ای از رفتارهای افراطی سعی در بهبود حال خود دارند؛ مثلا با تماشای بیش از حد تلویزیون یا حتی روی آوردن به رفتارهای مخربی مانند اعتیاد؛ و بعضی دیگر به واسطه انگیزه‌های خوب و سالمی که در زندگی دارند یا برای به دست آوردن آن تلاش می‌کنند مانند موفقیت شغلی، روابط خوب و… این حال خوب را در خود به وجود می‌آورند. شاید تصور کنید راه دوم تنها راه خوشبختی است ولی با وجود این که تلاش برای کسب موفقیت بسیار خوب و ارزشمند است و روش درستی نیز برای تجربه خوشبختی به حساب می‌آید، در این حالت هم شما خوشبختی خود را به یک وضعیت بیرونی وابسته کرده اید که در صورت نبود یا از دست رفتن آن، این حس را هم از دست خواهید داد. خوشبختی پایدار و راستین در وضعیتی محقق می‌شود که شما احساس شادی را در درون خود و بدون این که به شرایط بیرونی زندگی بستگی داشته باشد، جست وجو کنید. اشتباه نکنید، خوشحالی بی دلیل به این معنی نیست که به همه چیز بخندید و چشمتان را به روی حقایق ببندید. در حقیقت خوشحالی بی دلیل یک احساس نیست و شما در این وضعیت می‌توانید هرگونه احساسی داشته باشید؛ مانند ناراحتی، ترس، عصبانیت یا رنجش ولی هر احساسی هم که داشته باشید همچنان زندگی را با خوشحالی سپری می‌کنید و آرامش خواهید داشت. در این حالت لزومی ندارد دنیا را به تصرف خود درآورید تا احساس خوشحالی کنید، شما بیشتر به واسطه خوشبختی زندگی می‌کنید تا برای آن. شاید بپرسید مگر می‌شود این طور شاد بود؟ ما به شما نشان می‌دهیم که ممکن است و در ادامه، راز این نوع شاد بودن را برایتان فاش می‌کنیم.
زیاده‌خواهی را ترک کنید و قانع و شاکر باشید
احساسات را می‌توان به دو دسته تقسیم کرد؛ احساسات منفی و احساسات مثبت. وقتی شما عصبانیت، ترس، ناراحتی، حسادت و به طور کلی این قبیل احساسات که منفی هستند را تجربه می‌کنید ماهیچه هایتان منقبض می‌شوند و سطح هورمون‌های استرس زا در بدن تان بالا می‌رود. این مسئله دستگاه ایمنی بدن را از هم می‌پاشد و خطر بیماری و عفونت را افزایش می‌دهد. در مقابل عشق، خوشحالی، خوش بینی، پذیرش و تمامی احساسات مثبت باعث انبساط خاطر شما می‌شوند و آرامش و راحتی بیشتری را در درون شما به وجود می‌آورند. آن چه باعث آرامش شما شود، خوش حالتان نیز می‌کند. شاد بودن کار سختی نیست فقط احتیاج به تمرین دارد و باید برای مدتی بیشتر مراقب افکار، عادات و رفتارهایتان باشید تا مواردی که شادی شما را می‌دزدد و ناآرام تان می‌کند را شناسایی کنید و جایگزین درست آن را با تمرین، به یک عادت تبدیل کنید. دو عقیده فراگیر که سطح احساسات منفی را افزایش می‌دهند عبارتند است از: عقیده «زیاده خواهی» و عقیده «من زمانی خوشحال خواهم بود که…». برخی از ما تصور می‌کنیم هرچه بیشتر داشته باشیم احساس بهتری خواهیم داشت در حالی که اگر این طور بود ثروتمندترین افراد دنیا بدون شک خوشحال‌ترین نیز بودند. درست است که همه ما به سطحی از درآمد نیاز داریم تا با آن نیازهایمان را برآورده کنیم اما بیشتر ما قربانی زیاده خواهی خود هستیم. این عقیده باعث می‌شود تا کم کم شادی خود را منوط به چیزهای دیگر کنیم؛ مثلا می‌گوییم من زمانی خوشحال خواهم بود که شغل مناسبی بیابم و وقتی به آن می‌رسیم باز هم شاد نیستیم و خواسته‌ای دیگر برایمان ظهور می‌کند. برای رهایی از این دو عقیده که اجازه نمی‌دهند شادی را تجربه کنید، سعی کنید سپاس گزارتر باشید و بابت هر آن چه در زندگی دارید هر چند‌اندک شکرگزاری کنید.
۱۰ عادت مردمان شاد

غیر از دو نکته مهمِ دو مطلب قبل، که به عنوان شاه‌کلیدهای تجربه همیشه آرام و شاد بودن توضیح داده شد، در ادامه ۱۰ نکته کاربردی که رعایتشان می‌تواند حال خوبی به لحظات زندگی‌تان هدیه کند را مرور می‌کنیم.
۱٫ بر راه حل تمرکز کنید| نگرانی بیش از حد، تنها انرژی شما را هدر می‌دهد؛ پس سعی کنید تمرکز خود را معطوف آن چیزی کنید که باعث بهبود زندگی تان می‌شود. شرایطی که تغییر آن از عهده شما خارج است را بپذیرید.
۲٫ در مشکلات به دنبال موهبت باشید| وقتی کارها همان طور که می‌خواهید پیش نمی‌رود، به جای این که دیگران را سرزنش کنید یا عذر و بهانه بیاورید، از خودتان بپرسید این موضوع چه درسی برای من دارد؟ مطمئن باشید که از هر شرایط و وضعیتی چیزی یاد خواهید گرفت که در حل بسیاری از مشکلات در آینده یا حتی جلوگیری از وقوع آن به شما کمک می‌کند.
۳٫ با خودتان آشتی کنید| تا زمانی که با خودمان آشتی نکنیم، نمی‌توانیم در دنیای بیرون به آرامش دست یابیم. با پذیرش گذشته و رفتن به سوی آینده، بارتان را سبک کنید. درست است که نمی‌توانید گذشته را تغییر بدهید، ولی حتما می‌توانید راهی برای جبران یا جلوگیری از وقوع دوباره آن پیدا کنید.
۴٫ افکارتان را بازبینی کنید|یادتان باشد افکارتان همیشه درست نیست و گاهی لازم است افکارتان را بررسی کنید تا بفهمید آیا ذهن تان حقیقت را به شما می‌گوید یا نه. بنابراین هر فکری را به سرعت باور نکنید و تامل بیشتری داشته باشید.
۵٫ رها کنید| یکی از ویژگی‌های افکار مشکل آفرین این است که احساسات منفی برخاسته از این تفکرات، به ذهن می‌چسبند. برای این که بتوانید خود را از زیر بار این افکار و احساسات منفی نجات دهید، سعی کنید با آن‌ها ارتباط برقرار کنید. هر چه بیشتر بتوانید آن‌ها را درک کنید، راحت‌تر می‌پذیریدشان در نتیجه خواهید دید که راحت‌تر رها می‌شوند.
۶٫ بخشش را تمرین کنید| بخشش زیباترین شکل عشق است. بعضی اوقات دشوار است بگذارید عشق بر شما غالب شود، به خصوص وقتی کسی قلب تان را شکسته باشد، اما با کاهش احساس خشم و عصبانیت، قلب تان از احساسات منفی پاک می‌شود و شادمانی به شما روی می‌آورد.
۷٫ بدن تان را تغذیه کنید| رژیم غذایی تاثیر مستقیمی بر روحیات ما دارد. اگر دچار عادات غذایی بدی هستید یا اضافه وزن دارید برای داشتن احساسی بهتر باید سبک زندگی خود را تغییر دهید. وقتی سلول‌های بدن تان را به درستی تغذیه می‌کنید، احساس سبکی بیشتری خواهید داشت که به شادی بیشتر شما کمک می‌کند.
۸٫ به بدن تان انرژی برسانید| استراحت کافی، تنفس صحیح و انجام حرکات ورزشی سطح انرژی بدن تان را بالا می‌برد و تعادل را در زندگی شما حفظ می‌کند. تحقیقات نشان می‌دهد افرادی که ورزش می‌کنند شادتر هستند.
۹٫ به دنیا همچون خانواده تان نگاه کنید| عشق، همدردی، محبت، مهربانی و توجه فقط به اعضای خانواده و خویشاوندان محدود نمی‌شود بلکه می‌تواند شامل تمام موجودات روی کره زمین شود. پس با دنیا مهربان باشید.
۱۰٫ از روابط دوستانه تان محافظت کنید| برای محافظت از خود باید مراقب روابط دوستانه تان باشید زیرا معاشرت با افرادی که باعث از بین رفتن شادی و نشاط در ما می‌شوند، تاثیر بدی بر حال و زندگی مان می‌گذارد. بنابراین اوقات خود را در کنار افرادی سپری کنید که احساس بهتری به شما می‌دهند.

منبع: کتاب خوشحالی بی دلیل -مارسی شیموف – ترجمه گیسو ناصری- انتشارات درسا

خراسان