فضای مجازی؛ فرصت یا تهدید

ملیحه رفیع طلب؛ کارشناس اجتماعی

سالها پیش اتومبیل وارد ایران شد.صنعتی که با ورود خود زمینه ساز پیشرفت و منجر به سهولت در بسیاری از ابعاد زندگی شد، اما به دلیل عدم فرهنگ سازی هنوز که هنوز است شاهد استفاده غلط از آن و رعایت نکردن قوانین و مقررات در این حوزه هستیم.چرا که هر پدیده ای قبل از ورود و قبل از فراگیر شدن، مستلزم فرهنگ سازی است.این عدم فرهنگ سازی اولیه و این نگاه صرف ابزاری به تکنولوژی بارها اتفاق افتاد و با ورود « دنیای مجازی » بار دیگر تکرار شد.

فضای مجازی، پدیده ی نو ظهوری که تاثیرش از قدمتش پیشی گرفته، با شتابی روز افزون بر لایه های مختلف زندگی شخصی و جمعی ما نفوذ و تغیراتی به مراتب ژرف در آن ایجاد کرده است. امکانات و اطلاعات فضای مجازی نه تنها برای افراد ، بلکه برای بسیاری از سازمان ها نیز پوسته جدیدی را به وجود آورده است . این شبکه ها که در زمره رسانه های اجتماعی جای میگیرند شکل متفاوتی از اخبار و ارتباطات غیر کلامی، غیر حضوری و نوشتاری را پدید آورده اند . سرعت بالای شبکه های مجازی اخبار و رویداد ها را در کمترین زمان جابجا میکند ولو این اطلاعات همیشه با صحت و سقم همراه نباشد.از سوی دیگر آمار کاربران اینترنتی هم هرروز افزایش پیدا میکند. در پی آماری اخیرا عنوان شد ۳۸ درصد از کاربران تلگرام ایرانی هستند،چیزی حدود ۲۳ میلیون نفر. معاون وزیر اطلاعات نیز میزان مصرف کاربران ایرانی از اینترنت موبایل درسال ۹۴ را ۳۸۷ ترابایت عنوان کرد. از طرفی باید اذعان نمود اینترنت و فضای مجازی امروز یکی از اصلی ترین نیازهای زندگی است و بهبود روابط اجتماعی و فرهنگی، پویایی و درآمدزایی را باعث شده است. افرادی همچون مارک زاکر برگ مدیر عامل فیسبوک و پیر امیدیار مدیر عامل ebay از زمره کسانی هستند که استفاده صحیح و کارآمد از این فضا برای آنها به شغلی پر درآمد تبدیل شده و فرصتی جهت پیشرفت و نوآوری را برای آنها فراهم کرده است.
درکنار این استفاده صحیح از فضای مجازی ، عده ای نیز بدترین شکل استفاده از آن را انتخاب کرده اند و اینگونه افراد تهدیدی در این فضا و همچنین تهدیدی برای دیگران محسوب میشوند. آمار بالای مراجعه کنندگان به پلیس فتا مبنی بر سواستفاده، اخاذی، انتشار عکس های شخصی و… خود گویای این مسئله است.سرهنگ قنبری جانشین رئیس پلیس فضای تولید و تبادل اطلاعات خراسان رضوی در گفتگویی اظهار کرد : ۳۲ درصد از جرایم سایبری را پرونده های غیر اخلاقی تشکیل میدهد که این موضوع نگرانی هایی را بوجود آورده است.همچنین وقت گذرانی بیش از اندازه در فضای مجازی مصداق کامل بطالت وقت است.
حال سوال اینجاست : اشکال از ماهیت اینترنت و فضای مجازی است یا اشکال از طرز استفاده از آن؟
به نظر نگارنده راهکارهایی که می توان عرضه نمود به چند بخش تقسیم می گردد. آموزش به کاربران اینترنتی در جهت گامی به سوی کاهش جرایم و استفاده اصولی از آن است. برای نمونه همایش هایی تحت عنوان امنیت سایبری به ارتقای سلامت این فضا کمک قابل ملاحظه ای میکند. در این همایش ها به بررسی تمهیدات شبکه های اجتماعی، جرایم رایانه ای و اینترنت، حفاظت از اطلاعات شخصی در فضای سایبر و… پرداخته میشود.از سوی دیگر تداوم و تکرار و مشارکت مردمی در اینگونه همایش ها در کنار مواردی از جمله آشنایی کودکان و نوجوانان با خطرات احتمالی این فضا از طریق آموزش و پرورش و همچنین برنامه های رسانه ای در قالب مستند به کاهش جرایم و استفاده صحیح از شبکه های مجازی منجر خواهد شد.
ادامه دارد…