مطالعات نشان می‌دهند که سیستم‌های هوش مصنوعی می‌توانند در ایجاد پروفایل‌های شخصیتی به طرز شگفت‌آوری دقیق باشند، طوریکه هوش مصنوعی بتواند تا حد زیادی نزدیک به‌‌خود ما پاسخ دیگران را بدهد؛ اما این دستاورد جالب، نگرانی‌‌هایی هم ایجاد کرده است.
نویسنده: فائزه مهاجر| روزنامه‌نگار
صبح مشهد- بیشتر ما محض سرگرمی هم که شده حداقل برای یک‌بار سراغ هوش مصنوعی رفته‌ایم و شاید چند سوال ساده از آن پرسیده‌ایم. همانطور که می‌دانیم هوش مصنوعی امروزه به ابزاری قدرتمند برای کمک به دانشجویان، استادان دانشگاه، متخصصان و پژوهشگران بدل شده است که علاوه بر پاسخ به سوالاتی که ممکن است خود افراد در زمانی کوتاه قادر به پاسخ‌گویی به آن نباشند، حالا توانایی بازسازی شخصیت افراد را هم یافته است؛ طوریکه بر اساس دادههای دریافتی از شما می‌تواند نسخه جدیدی از شخصیت شما ارائه دهد. این دستاورد جالب سوژه مطلب امروز ما درباره این فناوری شگفت‌‌انگیز است.
هوش مصنوعی چیست؟
هوش مصنوعی به توانایی رایانه‌‌ای اشاره دارد که می‌تواند وظایفی انجام دهد که در ظاهر به هوش و تفکر انسانی نیاز دارد. هوش مصنوعی همه کارهای مربوط به این حوزه را به راحتی انجام می‌دهد، از ارائه طرح درس و نمونه سوال امتحانی گرفته تا ادیت عکس و ساخت موسیقی دلخواه؛ اما امروزه شاهد پیشرفت چشمگیر این ابراز قدرتمند در حوزه مسائل تحلیلی هم هستیم. شاید باورش سخت باشد اما هوش مصنوعی به حدی پیشرفته شده که هماکنون می‌تواند دادههای دریافتی را با دقت تحلیل کند و براساس تحلیل خود مدل دلخواه را ارائه دهد. براساس گزارش نشریه «بررسی فناوری ام‌آی‌تی» (MIT Technology Review) هوش مصنوعی اکنون می‌تواند نسخه‌ای از شخصیت افراد تولید کند.
در این گزارش آمده است: «تصور کنید با یکی از ابزارهای هوش مصنوعی گفت‌وگویی دوساعته دارید. این مدل هوش مصنوعی شما را به مکالمه‌ای هدایت می‌کند تا از دوران کودکی، خاطرات مهم و حرفه‌ای‌تان سخن بگویید و همچنین افکار و عقایدتان را درباره مسائل سیاسی و اجتماعی بازگو کنید. مدتی بعد، یک کپی مجازی از شخصیت شما ساخته می‌شود که می‌تواند ارزش‌ها و علایق شما را با دقت خیره‌کننده‌ای ارائه دهد.» شاید این کپی بتواند در آینده به‌‌جای ما با دیگران چت کند؛ حتی وقتی نیستیم تداعی‌‌کننده رفتار و باورهای ما باشد. هرچند طبق معمول چالش‌‌های اخلاقی جدی پیش‌‌روی چشم‌‌انداز این فناوری وجود دارد.
۸۵ درصد شباهت کامل
تصور کنید دادههای شما توسط هوش مصنوعی تجزیهوتحلیل شده و بعد قرار باشد مثل خود شما باشد. فکر می‌‌کنید چه میزان شباهت ممکن است؟ یک گروه تحقیقاتی که سرپرست آن جون سونگ پارک، دانشجوی دکترای علوم کامپیوتر دانشگاه استنفورد است، یک هزار نفر را با سن، جنسیت، نژاد، محل زندگی، تحصیلات و دیدگاه سیاسی متفاوت بررسی و براساس مصاحبه‌های انجام‌شده با آن‌ها و شناسایی شخصیت این افراد نمونه‌ها را ایجاد کردند. این دستاورد مهم حوزه فناوری را گروهی از محققان دانشگاه استنفورد و کارشناسان گوگل دیپ‌مایند (Google DeepMind) در گزارشی منتشر کرده‌اند. گفته می‌شود این افراد برای مشارکت در این پروژه تحقیقاتی ۱۰۰ دلار دستمزد دریافت کردند. شرکت‌کنندگان در این آزمون، تست‌های شخصیت، نظرسنجی‌ها و بازی‌های مبتنی بر هوش را انجام دادند که هرکدام دوبار و هر دو هفته یک‌بار انجام شد. نتایجی که به دست آمد نشان داد که نمونه هوش مصنوعی ایجادشده حدود ۸۵ درصد مشابه شخصیت واقعی افراد بود.
دستاوردی برای علوم اجتماعی
آنچه به عنوان انگیزه این شبیه‌سازی بیان می‌شود، آسان‌تر شدن سیر مطالعات محققان علوم اجتماعی و سایر زمینه‌هاست. براساس گفته‌های محققان این پروژه، «در بسیاری از مطالعات در حوزه علوم اجتماعی بررسی‌هایی با این ساختار علاوه بر اینکه غیرعملی و غیراخلاقی است، بسیار هزینه‌بر است. اما اگر بتوان هوش مصنوعی‌هایی ساخت که مانند افراد واقعی فکر و رفتار کنند، این امکان فراهم می‌شود که بتوان از آن‌ها برای بررسی موضوعات مختلف استفاده کرد. از این نمونه‌های شبیه‌سازی‌شده می‌توان در بررسی موارد مختلف در حوزه‌های گوناگون علوم انسانی و علوم اجتماعی استفاده کرد؛ از شیوه مبارزه با گسترش اطلاعات نادرست در شبکه‌های اجتماعی تا بررسی رفتارهایی که موجب راه‌بندان می‌شوند.»
چگونه هوش مصنوعی شخصیت را درک می‌کند؟
بیایید کمی با جزئیات بیشتر به مسئله نگاه کنیم. هوش مصنوعی چطور براساس یک مصاحبه کوتاه شخصیت ما را تفسیر می‌کند؟ این تفسیر چقدر دقیق است؟ آیا یک مصاحبه کوتاه می‌تواند نمایشی «واقعی» از شخصیت فرد ارائه دهد؟ هوش مصنوعی از مدل‌های روانشناسی مانند پنج عامل بزرگ (گشودگی، وظیفه‌شناسی، برون‌گرایی، سازگاری و روان‌رنجوری) برای کمی‌سازی و تفسیر ویژگی‌های شخصیتی استفاده می‌کند. در طول مصاحبه،
