افراد مبتلا به این اختلال، تکانه غیرقابل کنترلی برای نگاه کردن به خانم‌ها به صورت یواشکی دارند؛ از علل و راهکارهای درمان آن گفتیم
نویسنده: رضا زیبایی| کارشناس ارشد روان‌شناسی بالینی
صبح مشهد- یکی از ناهنجاری های اجتماعی که بعضی مردها گرفتار آن می‌شوند، چشم‌چرانی است. مشکلی که شاید در ظاهر، مضرات جسمی نداشته باشد، اما علاوه بر معذب‌کردن خانم ها و ایجاد حس ناامنی در آن‌ها، عواقب تلخ و آسیب‌های جبران‌ناپذیری برای مردها خواهد داشت. افراد مبتلا به چشم‌چرانی، تکانه غیرقابل کنترلی برای نگاه کردن به خانم‌ها و اندام‌شان به صورت دزدکی دارند. به این پدیده از دو منظر علمی و اخلاقی می‌توان نگریست. از منظر اخلاقی بی‌شک، امری ناپسند و غیراخلاقی است چرا که تبعات زیادی برای فرد درپی خواهد داشت به ویژه وقتی فرد متاهل است،این موضوع آزردگی خاطر و بی‌اعتمادی و کاهش اقتدار و احترام وی را به دنبال خواهد داشت. اما از منظر روان‌شناسی هم باید به نکاتی درباره این اختلال اشاره کرد.
تعریف چشم‌چرانی از منظر روان‌شناسی
چشم‌چرانی در مردان به واسطه تفاوت در اقناع دیداری– جنسی بسیار شایع‌تر است. در درسنامه‌های روان شناسی به ویژه کتابچه تشخیصی آماری اختلالات روانی نسخه پنجم(DSM5) این رفتار را تماشاگری جنسی می نامند و وقتی به عنوان یک اختلال می‌شناسند که فرد، ۱۸ سال تمام و بیشتر داشته باشد و چند مورد که در ادامه مطرح می‌شود، درباره‌اش صدق کند: ۱- داشتن تمایل مکرر و شدید به تماشای افراد بدون کسب رضایت‌شان حداقل به مدت ۶ ماه، ۲- شخص براساس این تمایلات جنسی دست به عمل غیر اخلاقی بزند مانند خودارضایی ، ۳- یا این تمایلات یا خیال‌پردازی‌های جنسی سبب ناراحتی شدید یا بروز مشکلات بین فردی شود. برای مثال اخراج از محل کار به دلیل مزاحمت‌های مکرر برای همکاران یا شکایت از طرف همسایگان به دلیل رویت وی در موقعیت‌های خاص و … .
عواقب تلخ ذهنی و روانی چشم‌چرانی
فردی که مبتلا به اختلال چشم‌چرانی است، وقتی نمی‌تواند این رفتارها را انجام دهد، احساس ناامیدی یا استرس و پس از انجام آن نیز احساس گناه می کند. همچنین پیش نیاز تحریک جنسی در فرد مبتلا، تماشاگری جنسی است و این که او نمی‌تواند در برابر فعالیت‌های چشم‌چرانی مقاومت کند، حتی زمانی که ممکن است برای وی خطرآفرین باشد. همان طور که می‌دانید، چشم قوی‌ترین ابزار گیرنده اطلاعات حسی است. بر این اساس ممکن است فرد چشم‌چران چون امکان رسیدن به آن چه دیده شده برایش فراهم نمی‌شود، دایم احساس ناکامی کند. این احساس می‌تواند زمینه بروز انواع اختلالات روحی نظیر افسردگی را برای فرد ایجاد کند. این عادت اشتباه، راه را برای انواع فساد و انحرافات جنسی باز می‌کند. همچنین ممکن است منجر به تنوع‌طلبی، روابط فرازناشویی، دور شدن و دلسرد شدن زن و مرد از یکدیگر و طلاق شود. به طور کلی چشم‌چرانی، امنیت و سلامت جامعه را به خطر می‌اندازد.
علل مبتلا شدن به این اختلال
اغلب نابهنجاری‌های جنسی در تجربیات کودکی ریشه دارند و متاسفانه مورد سوء استفاده جنسی قرارگرفتن در کودکی، تجربیات آسیب‌زا مثل رویت رابطه والدین، دیدن مکرر فیلم‌های هرزه‌نگاری و به دنبال آن مشغولیت ذهنی مکرر درباره مسائل جنسی، می‌تواند بروز این اختلال را شدت بخشد. نارضایتی از رابطه زناشویی یا محرومیت درازمدت برای امر ازدواج و تحمل فشار روانی بالای تنهایی عاطفی و جنسی، از دیگر دلایل شکل‌گیری این اختلال است.
درمان چشم‌چرانی
در گام نخست، وجود احساس نیاز مبرم در فرد که مبتنی بر آگاهی و شناخت خود است، در این که رفتار تماشاگری جنسی خود را نابهنجار دانسته و شجاعت مراجعه به متخصص برای تغییر خود و درمان درد را داشته باشد، اصلی‌ترین مرحله درمان است. همین مطلب به نوعی می‌تواند با افزایش شناخت فرد از بیماری، موجبات مراجعه بیشتر مبتلایان را به همراه داشته باشد. گام بعدی، روان درمانی و در صورت نیاز دارودرمانی است. معمولا آشفتگی‌های روان شناختی چندگانه بروز می‌کند و این اختلال اغلب با افسردگی، اختلالات اضطرابی و بسیاری اختلالات دیگر همراه است که به مدد متخصص روان پزشک فرایند دارودرمانی می‌تواند در درمان اختلالات همراه کمک کند و اختلال اصلی را هم بهبودبخشد، اما روان درمانی اصلی‌ترین درمان این اختلال است که با تغییر الگوهای ذهنی فرد در طی ده‌ها جلسه، شیوه‌های اقناع جنسی و عاطفی وی را بهبود می بخشد و در مجموع با تغییر سبک فکری ، باعث ایجاد سبک زندگی سالم‌تری برای وی می‌شود. در این بین، بسته به تشخیص روان‌درمانگر، درمان‌های روان‌پویشی، گروه درمانی و رفتار درمانی مبتنی بر موقعیت‌های خاص می‌تواند در بهبود و درمان این اختلال به کار گرفته شود.
اما نکته مهم این است که فرد بخواهد و از آسیب‌های این اختلال آگاهی یابد تا برای ترک آن، شانس موفقیت بالاتری داشته باشد.
منبع: سلام زندگی خراسان
