عکس‌ها روایتگرانی صامت از اتفاقات متعدد در تاریخ هستند که هر کدام داستانی را پشت سر خود دارند. برخی از این تصاویر بسیار نادر و با پیشینه‌ای منحصر به فرد است.
تصاویر قدیم شهرهای کشور و مقایسه مکانی آن با حال یکی از موضوعاتی است که توجه علاقه‌مندان بسیاری را به خود جلب می‌کند.
به گزارش صبح مشهد، علی اصغر ناصری مهر که کار خود را در دهه ۴۰ با عکاسی از کتاب های خطی در کتابخانه مرکزی آستان قدس رضوی آغاز و با ورود به این بخش به عنوان رئیس بخش فیلمتک و معاون اداره مخطوطات همکاری خود را با آستان قدس رضوی ادامه داد.
وی طی ماموریتی به تهیه عکس از نقاط مختلف شهر مشهد و پیرامون حرم در دهه ۵۰ اقدام کرد که این مجموعه یکی از منحصر به فردترین تصاویر مشهد قدیم را در خود جای داده است.
۵۲۰ قطعه عکس نفیس دیده نشده از حرم مطهر
محمدمهدی مرتضوی‌فر؛ مسئول بخش اسناد دیداری و شنیداری مرکز اسناد و مطبوعات آستان قدس رضوی، به شناسایی ۵۲۰ قطعه از تصاویر تهیه شده توسط علی اصغر ناصری مهر اشاره دارد که به تازگی با همکاری وی صورت پذیرفته است.
وی این تصاویر را متعلق به بخش‌های مختلف شهر مشهد، ابنیه قدیمی حرم مطهر و وقایع درجریان انقلاب مشهد در محدوده سال‌های ۱۳۵۱ تا ۱۳۵۷ عنوان می کند که مستنداتی تاریخی به شمار می روند و برای تسهیل دسترسی پژوهشگران به آن مطابق استانداردها آرشیو می‌شوند.
مشهد دهه ۵۰
نمایی از گنبد و گلدسته و صحنین حرم امام رضا(ع) در سال ۱۳۵۵، نمایی از بافت قدیم اطراف حرم امام رضا (ع) ۱۳۵۴، تخریب بناها و مغازه‌های قدیمی متصل به حرم و تغییرات گسترده بافت پیرامونی آن، تظاهرات مردم مشهد در دوره انقلاب اسلامی،کتابخانه قدیم آستان قدس رضوی، عکس‌های هوایی حرم مطهر، آپارتمان‌های مرتفع در بلوار فردوسی، بازار رضای مشهد عکس‌های مربوط به بیمارستان امام رضا(ع) در سال ۱۳۵۰، نمایی از آینه‌کاری و کاشیکاری و مقرنس …..روضه منوره، مرمت و بازسازی ایوان نادری صحن قدیم در ۱۳۵۶، سال شروع ساخت و ساز مهمانسرای جدید در بست پایین خیابان در سال ۱۳۵۴، تعمیرات اساسی ضریح چهارم در سال ۱۳۵۶، عکس هوایی از بافت قدیم دور حرم و حرم امام رضا(ع) در سال ۱۳۵۵بخشی از محورهای موضوعی تصاویری است که توسط آقای ناصری تهیه شده است.
نگهداری بیش از ۴۰ هزار قطعه عکس در اسناد دیداری و شنیداری
در حال حاضر بخش اسناد دیداری و شنیداری مرکز اسناد و مطبوعات آستان قدس رضوی بیش از چهل هزار قطعه عکس آنالوگ و یکصد هزار فریم عکس دیجیتال از ابتدای ورود عکاسی به ایران در دوره قاجار تا دوره معاصر را در خود نگهداری می‌کند.
قدیمی‌ترین عکس این مجموعه مربوط به ۱۲۳۷ شمسی است که توسط جیانوزی عکاس ایتالیایی از حرم مطهر امام رضا (ع) گرفته شده است.
این عکس‌ها محدود به حرم مطهر امام رضا (ع) نبوده و موضوعات دیگری ازجمله، تصاویر نفیسی از مشهد در دوران انقلاب اسلامی، تغییرات بافت پیرامونی حرم مطهر، محلات قدیمی و ابنیه‌های تاریخی مشهد و سراسر ایران را شامل می شود.
در این مجموعه علاوه بر عکس‌ها ، بیش از ۲۵هزار نوار بتاکم، یوماتیک، وی اچ اس، دی وی کم و نوار کاست نگهداری می‌شود که بسیار ارزشمند و نفیس هستند.
بنا به گفته مرتضوی‌فر، از زمان راه‌اندازی مرکز اسناد آستان قدس رضوی در سازمان کتابخانه‌ها، موزه‌ها و مرکز اسناد این آستان مقدس در سال ۱۳۷۶، منابع گوناگون دیداری و شنیداری مانند صفحه‌های گرامافون، انواع فیلم و نوارهای ریلی صوتی، عکس‌ها، میکروفیلم و اسلایدها به عنوان منابع اهدایی در این مرکز نگهداری شده است.
وی می افزاید: با اضافه‌شدن تدریجی منابع اهدایی مردمی و انتقال منابع تولیدی مرکز آفرینش‌های هنری، اداره کل روابط عمومی و معاونت تبلیغات و ارتباطات اسلامی آستان قدس رضوی و همچنین منابع تولیدی درون سازمانی اعم از مصاحبه‌های تاریخ شفاهی، روابط عمومی و واحد آموزش، از سال ۱۳۸۲، واحد دیداری و شنیداری در مرکز اسناد این آستان ملکوتی جنبه رسمی به خود گرفت.
رسالت بخش اسناد دیداری و شنیداری سازمان گردآوری منابع دیداری شنیداری است که به صورت پراکنده و غیرمنسجم بین سازمان‌ها و مؤسسات مختلف مجموعه بزرگ آستان قدس رضوی توزیع شده‌اند.
همچنین صیانت از منابع و مصاحبه‌های تولیدی آرشیو تاریخ شفاهی مرکز اسناد و مستند‌کردن و جاودانه‌ساختن فعالیت‌ها و اقدامات آستان قدس رضوی برای بهره‌برداری نسل امروز و آینده، از دیگر اهداف تبیین شده برای این بخش به‌شمار می‌رود.
