کمبود تراشه باعث شده خودروسازهای جهان تولیدات شان را تا یک سوم کاهش دهند و دیگر محصولات هم با کمبود مواجه شوند، علت این کمبود چیست و کشورها چه راهکاری برای پایان دادن به آن دارند؟
صبح مشهد– هر وسیله هوشمندی که در اطراف مان می بینیم به نوعی وابسته به تراشه های الکترونیکی است؛ از موبایل و تبلت گرفته تا رایانه، کارت های گرافیکی و کنسول های بازی همه و همه وابسته به تراشه هایی است که این روزها در جهان کمیاب شده اند. حتی این کمبود قطعات پردازشی به جایی رسیده که بازارهای بزرگی مثل صنعت خودروسازی را هم با مشکلات زیادی رو به رو کرده تا آن جا که برخی از خودروسازها مثل فورد، تویوتا و … اقدام به تعطیلی برخی از خط های تولیدی کردند. طبق گزارش یورونیوز خودروسازها به دلیل کمبود تراشه تولیدات شان را تا یک سوم کاهش داده اند. در این گزارش می خواهیم از دلایل کمبود تراشه و راهکارهای کشورها برای مقابل با این موضوع بنویسیم.
دلایل کاهش تراشه در جهان
این روزها بازار تراشه حسابی داغ است و تقاضا به شدت بالا رفته اما عرضه نه تنها زیاد نشده بلکه کاهش هم داشته است. این برهم ریختگی عرضه و تقاضا چندین دلیل دارد که به آن ها می پردازیم.
همه گیری کرونا
با شیوع کرونا و شدت گرفتن دورکاری ها و تعطیلی مدارس، در خواست ها برای تولید کنسول های بازی و کارت های گرافیکی مخصوص بازی رشد قابل توجهی پیدا کرد ، همچنین کارمندانی که دورکار شده بودند برای انجام امور اداری شان در خانه مجبور به خرید دستگاه های رایانه ای بودند که همین موضوع باعث افزایش تقاضا در این بازار شد. البته در ابتدای همه‌گیری کرونا، خودروسازان با پیش‌بینی کاهش فروش، تقاضا برای خرید پردازنده‌ها را به شدت کاهش دادند. با این حال مدتی بعد فروش این خودرو‌ها افزایش یافت و این شرکت‌ها تلاش کردند تراشه‌های موردنیاز را خریداری کنند. اما بخش بزرگی از این تراشه‌ها در اختیار بخش‌های دیگری قرار گرفته بود و در نتیجه با وجود محدودیت عرضه، تقاضا برای تراشه‌ها به طور ناگهانی بیشتر شد.
تحریم های هواوی
به جز کرونا تحریم‌های آمریکا علیه هواوی هم باعث شد این شرکت مقدار زیادی تراشه و دیگر قطعات مهم تولیدی اش را در طول سال های ۲۰۲۰ و ۲۰۲۱ انبار کند. این اتفاق با توجه به محدود بودن شرکت های سازنده تراشه باعث شد بخش قابل توجهی از تولیدات تراشه به بازار عرضه نشود و بازار عرضه و تقاضا را به هم بریزد.
ماینینگ رمزارزها
در این میان، افزایش قیمت رمزارزها هم منجر به افزایش تقاضا برای کارت‌های گرافیک شده است. استخراج کنندگان رمز ارز برای استخراج آن به کارت های گرافیکی نیاز دارند که باعث افزایش تقاضا در بازار تراشه شده است.
عوامل محیطی و محیط زیستی
غیر از آن چه گفته شد برخی عوامل کوچک‌تر هم به کمبود جهانی تراشه کمک کرده‌اند. در اواسط ماه مارس ایالت تگزاس آمریکا به دلیل سرمای شدید با قطع چند روزه برق مواجه شد و تولید تراشه‌های سامسونگ برای مدتی به تعویق افتاد. تایوان هم با مشکل خشکسالی شدید مواجه شده که تهدید مهمی برای تولید تراشه‌ها محسوب می‌شود.
چرا تولید بیشتر نمی شود؟
حالا یک سوال به وجود می آید، با توجه به این که مشکل کمبود جهانی تراشه به افزایش تقاضا برمی‌گردد، آیا شرکت‌های سازنده نمی‌توانند ظرفیت تولید خود را افزایش بدهند؟ در پاسخ باید گفت متأسفانه وضعیت به این سادگی‌ها نیست. خطوط تولید تراشه‌ها بسیار پیچیده هستند و فرایند تولید چیپ ست‌ها به سرمایه بسیار زیاد و تخصص‌ها و پتنت‌های گران‌قیمت نیاز دارد. توسعه خطوط تولید موجود ممکن است ماه‌ها طول بکشد و برای ساخت خطوط تولید جدید هم باید سال‌ها سرمایه‌گذاری کنند که چنین کاری ده‌ها میلیارد دلار هزینه خواهد داشت. بد نیست این نکته را هم بدانید که شرکت‌هایی مانند مایکروسافت، سونی، AMD، انویدیا، اپل، کوالکام و دیگران پردازنده‌های خود را تولید نمی‌کنند و بخش بزرگی از چیپ ست‌ها توسط سامسونگ و TSMC تولید می‌شود.
کمبود جهانی تراشه چه معنایی برای محصولات دارد؟
همان طور که می‌بینید، این بحران منجر به کاهش تولید و افزایش قیمت برخی محصولات شده است. طبق گزارش ها کمبود جهانی تراشه تنها در صنعت خودروسازی منجر به کاهش ۶۰ میلیارد دلاری درآمد شرکت‌های خودروسازی شده است. در زمینه کنسول‌های بازی هم باید به نسل جدید پلی‌استیشن و ایکس‌باکس اشاره کنیم که در کشورهای مختلف به اندازه کافی عرضه نشده‌اند. در زمینه رایانه های شخصی هم اوضاع بسیار بدتر از پیش بینی هاست و کاربران به راحتی نمی‌توانند جدیدترین کارت‌های گرافیک و پردازنده‌های AMD را بخرند. همین کمبود هم باعث شده دلال‌ها به صورت گسترده بازار را در دست بگیرند. در سایت eBay پلی‌استیشن ۵ تقریبا با دو برابر قیمت اصلی به فروش می‌رسد. با این حال درباره گوشی های اندروید گفته می شود علاوه بر تأثیر این بحران بر کاهش ظرفیت تولید، به دلیل کمبود تراشه قیمت نهایی گوشی‌ها هم افزایش پیدا می کند. میکروکنترلرهایی که قبلا بسیار ارزان بودند، حالا با چندین برابر قیمت اولیه خود به فروش می‌رسند و احتمالا دیگر قطعات گوشی‌ها هم به این وضعیت دچار شده‌اند.
چند شرکت تولید کننده تراشه داریم
ریزتراشه‌‌های مدرن میلیاردها جزء دارند و در کارخانه‌های فوق پیشرفته ساخته می‌شوند. این محصول پیچیده، زنجیره تامینی به همان اندازه پیچیده دارد که هزاران شرکت تخصصی در سراسر جهان را ایجاد کرده است. به گفته انجمن صنایع نیمه‌رسانا، یک سازمان تجاری آمریکایی، یکی از اعضای آن ۱۶ هزار تامین‌کننده دارد که بیش از ۸۵۰۰ واحد آن خارج از آمریکا هستند. مواد خام و قطعاتی که اجزای یک تراشه هستند، قبل از این که در نهایت به مغز یک گوشی هوشمند، سیستم ABS خودرو یا هزاران محصول دیگر ختم شوند، جهان را فرامی‌گیرند. به گزارش دنیای اقتصاد اکنون تنها پنج شرکت بزرگ تولید کننده تراشه داریم. بد نیست بدانید که حدود ۸۰ درصد تراشه های جهان در آسیا تولید می شود و از این میان سهم تایوان به تنهایی ۶۰ درصد است.
اروپا و آمریکا چه برنامه ای دارند؟
ورای اتفاق نظر جمعی کشورهای تولید کننده خودرو و قطعات رایانه ای که درباره ضرورت متنوع کردن منابع تامین تراشه وجود دارد، نگرانی در زمینه ایجاد ظرفیت مازاد در صنعت تراشه در نتیجه هزینه بالای دولت‌ها و شکاف هایی در خصوص استراتژی افزایش ظرفیت تولید تراشه پیشرفته شکل گرفته است. دولت آمریکا، اتحادیه اروپا و ژاپن به دنبال صرف ده‌ها میلیارد دلار برای ساخت کارخانه‌های پیشرفته تولید تراشه هستند زیرا بیش از دو سوم تراشه‌های رایانه پیشرفته در تایوان تولید می‌شود. آمریکا دو هفته پیش بودجه ۵۲ میلیارد دلاری برای توسعه و تولید تراشه را درمجلس نمایندگان به تصویب رساند و باید دید آیا در سنا هم تایید می شود یا نه ؟ همچنین کمیسیون اروپا در هفته جاری طرح سرمایه‌گذاری ۴۳ میلیارد یورویی برای افزایش تولید تراشه‌های الکترونیک در کشورهای عضو را ارائه کرد و می خواهد سهم ۲۰ درصدی از تولید تراشه را در اختیار بگیرد. به موازات این طرح، کمیسیون اروپا پیشنهادی را منتشر کرد و از کشورهای عضو خواست تا راهکارهایی را برای پاسخ گویی به بحران کنونی کمبود تراشه بیابند و اجرا کنند.
منبع: خراسان
