جمع شدن سیاسیون کهنه‌کار اصولگرا و اصلاح‌طلب زیر یک سقف این سؤال را ایجاد کرده است که آیا هدف از چنین دیدارهایی تشکیل دولت سایه است؟
صبح مشهد– دیدار حسن روحانی رئیس جمهور سابق، علی‌اکبر ناطق نوری رئیس چند دوره مجلس، سیدمحمد خاتمی رئیس دولت اصلاحات و سیدحسن خمینی طی هفته‌های گذشته، واکنش‌های متفاوتی را به دنبال داشته است. برخی خبرها نیز خبر از دیدار روحانی با لاریجانی و محمدرضا باهنر داده اند.
برخی از منابع خبری نزدیک به سیاسیون این دیدارها را تنها دید و بازدید معمولی عنوان کرده و تأکید دارند که این دیدارها تشکیلاتی و ادامه دار نیست.
از جمله یکی از نزدیکان حسن روحانی درباره این دیدار گفت: این دیدار برای موضوعی خاص برگزار نشده بلکه یک دید و بازدید معمولی بوده است. افراد سیاسی با هم جمع می‌شوند و مسائل را تحلیل می‌کنند. آقای روحانی بعد از پایان ماموریت خود در دولت دیدارهای زیادی داشته است. بعضی اوقات این دوستانی که شما از آن‌ها نام بردید به دیدار آقای روحانی آمدند و جلسه اخیر هم پاسخ آقای روحانی به دیدار این دوستان بوده است.
سیدحسن خمینی میدان‌دار شد
جواد امام نیز درباره این دیدار گفته است: این دیدارها یک بازدید معمولی است که شاید هرچند وقت یک بار انجام شود.او گفته این دیدارها مربوط به هفته‌های اخیر هم نبوده است؛ دیدار منظمی نیست که بخواهیم بگوییم ادامه دار هست یا نه. حتی این دیدارها تشکیلاتی هم نیست که ادامه دارد باشد.
گفته می‌شود این جلسات به دعوت و میزبانی حسن روحانی برگزار شده که این خبر تکذیب شد و در این میان عده‌ای می‌گویند این جلسات با دعوت سیدحسن خمینی برگزار شده است. از جمله کامبیز مهدی‌زاده، داماد حسن روحانی در خصوص دیدار اخیری که بین آقایان ناطق نوری، سیدمحمد خاتمی، سیدحسن خمینی و حسن روحانی برگزار شد به دیده‌بان ایران گفت: این دیدار به دعوت سیدحسن خمینی صورت گرفته و از قبل برنامه‌ریزی شده نبود، چون اینگونه دیدارها بین این افراد روتین و عادی است.
دیدار سیاسی معمولی یا برنامه‌ریزی برای آرایش سیاسی جدید؟
اما برخلاف این اظهارات برخی از منابع هدف از این دیدارها را ترسیم آرایش سیاسی قدرت در کشور می‌دانند.
این گروه بر این باورند که مذاکره با ۱+۴ و قراردادهای ایران با روسیه و چین از جمله مواردی است که در مورد آن‌ها در این جلسه بحث و بررسی شده و بر این اساس خاتمی قصد دارد در روزهای آینده نامه‌ای سرگشاده در مورد شرایط کشور منتشر کند.
این گروه تأکید دارند بدون شک نمی‌توان دیدار این سه نفر که از سران جناح‌های مختلف هستند را یک دیدار معمولی تلقی کرد و این دیدارها را اولین کنش‌های جدی جبهه اصلاحات است.
عده‌ای نیز این دیدارها را انتخاباتی توصیف کرده و بر این باورند که با توجه به شرایط موجود کشور می‌توان تحولات سیاسی را مد نظر داشت. اما جواد امام مدیرعامل بنیاد باران در این باره گفت: هیچ جلسه تشکیلاتی که بخواهند راجع‌به انتخابات باشد، مطلقا صحت ندارد.
احیای جمهوریت با کمک دولت سایه؟
از سوی دیگر برخی هدف از دیدار اخیر روحانی با ناطق‌نوری، خاتمی، باهنر و لاریجانی را جلساتی احیای جمهوریت نظام عنوان می‌کنند.
«محمود علیزاده طباطبایی»، عضو شورای مرکزی حزب کارگزاران سازندگی و فعال سیاسی اصلاح‌طلب در رابطه با جلسات اخیر حسن روحانی، رئیس دولت تدبیر وامید، اظهار کرد: روحانی در روزهای اخیر با آقایان ناطق‌نوری، خاتمی، باهنر و لاریجانی جلساتی داشته است. سران اصلاحات می‌خواهند جمهوریت نظام را احیا کنند. اسحاق جهانگیری هم در جلسات روحانی با سران اصلاحات حضور دارد و هم فکری می‌کند. همتی و اسحاق جهانگیری با کارگزاران در ارتباط هستند و موضوعاتی را در زمینه‌های مختلف مورد بحث و بررسی قرار می‌دهند.
وی افزود: محسن هاشمی اخیراً با روحانی و لاریجانی دیدار کرده و به زودی آقای مرعشی هم جلسه‌ای را با آقای روحانی خواهد داشت.
علی محمد نمازی، فعال سیاسی و عضو شورای مرکزی حزب کارگزاران سازندگی نیز می گوید؛ من خوشحال می‌شوم از شنیدن اینکه کسانی که یک زمانی جزء سران کشور بودند این روزها با یکدیگر نشست و گفتگو دارند، قطعاً نمی‌توان گفت این جلسات به طور کلی صرف صحبت و احوالپرسی شده است، بدون شک این افراد مسائل مختلف کشور را هم مورد بررسی قرار می‌دهند و این حرکت خوبی است چه بسا که شاید به جمع‌بندی هم برسند و نقطه نظرات خود را در اختیار مسئولین امر قرار دادند.
تشکیل دولت سایه از سوی اصلاح‌طلبان صحت دارد؟
در این میان برخی تشکیل این جلسات را مرتبط با تشکیل دولت سایه در میان احزاب اصلاح‌طلب می‌دانند و بر این باورند که احزاب اصلاح طلب در حال برنامه‌ریزی هستند تا دولت را از دست گروهی که بر مسند کار هستند، بگیرند.
علیزاده طباطبائی در این باره گفت: احزاب همگی دولت درسایه هستند، جلسات مشترکی را در خصوص تشکیل دولت در سایه داشته‌ایم و صحبت‌هایی شده است.
برخی اصلاح‌طلبان چندماه پیش پیشنهاد مبنی بر تشکیل اتاق فکری با حضور همین شخصیت‌ها البته به علاوه لاریجانی ارائه می‌دادند. کارشناسان سیاسی تأکید دارند که تشکیل دولت در سایه‌ای که امحور بحث شخصیت‌های مذکور باشد، احزاب اصلاح طلب با آن همراهی می‌کنند و بی‌تردید این جدی‌ترین دولت در سایه در چهار دهه اخیر خواهد بود.
افرادی چون محسن رهامی، از شخصیت‌های اصلاح‌طلب ضمن عادی‌دانستن جلسات اخیر، از ائتلافی خبر داده و در این باره می گوید؛ نوعی ائتلاف نانوشته بین این آقایان از مدت‌ها قبل وجود داشته و خصوصاً در انتخابات سال ۹۲ این ائتلاف و هماهنگی با مدیریت مرحوم هاشمی، حمایت و همراهی دیگر نیروهای سیاسی اصلاحات و اعتدال، منجر به پیروزی آقای روحانی شد.
روحانی و اصولگرایان دولت سایه تشکیل می‌دهند؟
اما تشکیل دولت سایه تنها به اصلاح طلبان نسبت داده نشده است بلکه برخی تلاش کردند دیدارهای روحانی با لاریجانی و باهنر را نیز تلاش برای تشکیل دولت سایه تفسیر و تحلیل کنند. با این وجود قائم مقام دبیرکل جامعه اسلامی مهندسین خبر دیدار روحانی و باهنر را تأیید و اعلام کرد این دیدار برای تشکیل دولت سایه نبوده است.
علیرضا خجسته پور درباره دیدار روحانی، ناطق نوری، باهنر، خاتمی و جهانگیری گفت: روحانی با باهنر به صورت دو نفره دیدار کردند اما خبر به شکلی منتشر شده که این دیدارها جمعی بوده اما به این صورت نیست. البته باهنر با جناب ناطق نوری، تحت عنوان هیئت رئیسه مجلس پنجم، به صورت یک تا دو ماه یک بار جلساتی دارند. همچنین که باهنر دیداری با خاتمی نداشتند اما چند ماه پیش با لاریجانی نیز دیدار داشتند.
وی درباره جزییات دیدار ان روحانی و باهنر گفت: به هر صورت فردی هشت سال رئیس جمهور و فرد دیگری هم هشت سال نایب رئیس مجلس شورای اسلامی بودند و دو فرد سیاسی کشور، ممکن است حرف و سخنی از هر دری‌زده باشند اما بر روی محور خاصی صحبت نکردند.
خروج بزرگان سیاسی از کنج عزلت
کارشناسان سیاسی بر این باورند که این دیدارها چندین نکته قابل توجه دارد. نخست آنکه علی‌اکبر ناطق‌نوری از کنج عزلت بیرون آمده است و شاید بنای حضور جدی در سیاست دارد. دومین موضوع آن است که دیدارها و نشست‌های اخیر، حکایت از نوعی هم‌گرایی میان اصلاح‌طلبان و اصولگرایان کهنه‌کارِ میانه‌رو دارد.
سومین مسأله، هماهنگی ضمنی احزاب اصلاح‌طلب با جلسات اخیر است که احتمال می‌رود نتیجه جلسات در روند فعالیت احزاب بی‌تأثیر نباشد. در این میان عده‌ای تأکید دارند دولت در سایه با روح وضعیت فعلی کشور همخوانی ندارد و بیشتر یک مشغولیت داخلی است تا کاری که بتواند تأثیر خود را بگذارد.
باید دید دولت در سایه اصلاح‌طلبان با چه شیوه‌ای و در چه سطحی و با حضور رسمی چه شخصیت‌هایی شکل خواهد گرفت و احیانا اگر چنین سازوکاری به وجود آید، مرز انتقاد و پرسشگری را تا چه میزانی پیش میبرد؟
منبع: قرن نو
