کمک‌های روانی به بیماران کرونایی

در هفته گذشته هر ۳ ثانیه یک نفر به کووید ۱۹ مبتلا شد که هرکدام‌شان احساسات متفاوت و حتی متناقضی را تجربه کرده‌اند؛ اعضای خانواده، دوست و… این افراد چطور باید از لحاظ روانی به آن‌ها کمک کنند؟

نویسنده : نرگس عزیزی | کارشناس ارشد مشاوره

صبح مشهد– این روزها اغلب ما تجربه‌ مشترکی داریم: یا عضوی از خانواده یا فردی از اقوام نزدیک ما درگیر بیماری کروناست. طبق جدیدترین آمارها به طور میانگین از تاریخ ۲۲ تا ۲۸ مرداد هر روز ۳۸ هزار و ۱۶۳ نفر در کشور به کروناویروس مبتلا شدند، به زبانی دیگر در این هفته، هر ثانیه ۳ نفر به تعداد مبتلایان کروناویروس در کشور اضافه شد (منبع آمار: خبرآنلاین). روبه‌رو شدن با افرادی که در حال سپری کردن روزهای دشوار بیماری هستند یا در قرنطینه روزها را می‌شمارند، کار آسانی نیست چراکه هر کدام از این افراد تجربه منحصر به فرد خود را دارند و احساسات و شرایط متفاوتی را تجربه می‌کنند؛ برخی عصبانی، برخی ترسیده و نگران، برخی بی‌حوصله و برخی خسته و کلافه. اما ما به عنوان عضو خانواده، دوست یا قوم و خویش چطور می‌توانیم به این افراد کمک کنیم تا روزهای بیماری را راحت‌تر پشت سر بگذارند و از نظر روانی حس و حال بهتری داشته باشند؟

همه مسیر یکسانی را نمی‌روند
برخی افراد ممکن است بعد از ابتلا به بیماری بسیار بترسند، برخی ممکن است احساس عصبانیت به سراغشان بیاید، برخی ممکن است در طول دوران قرنطینه بیش از هر چیز از بیکاری حوصله‌شان سر برود و کلافه شوند. در این بین هیچ معیاری وجود ندارد که بگوییم این احساس درست و احساسی دیگر نابه‌جاست. توجه به این نکته می‌تواند مانع از قضاوت و البته منع از تحمیل بایدها و نبایدهای اضافه به بیماران شود.

بایدها و نبایدها را برای خودمان نگه داریم!
زمانی که بیان توصیه‌های مراقبتی (چه در زمینه دارو، چه خورد و خوراک و چه مسائل روانی) با «باید» و «نباید» همراه می‌شود، احتمال این که با مخالفت روبه رو شو د، بیشتر است. در ارتباط با بیماران می‌توانید توصیه‌هایی را بیان کنید مانند این که «متخصصان می‌گویند در روزهای بیماری بهتر است سوپ و غذاهایی که راحت هضم می‌شوند، مصرف کنیم» اما این که با قطعیت نظری را بیان کنیم و در کنارش در صورت رعایت نشدن، شروع به سرزنش کنیم، نه تنها کمک‌کننده نیست که می‌تواند علاوه بر اعمال فشار بر فرد، رابطه ما با او را هم مختل کند.

قدم‌های مثبت را تشویق کنیم
در این روزها اغلب افرادی که بیمار می‌شوند، درگیر احساس گناه و عصبانیت بابت کوتاهی‌های احتمالی خود هستند. در این بین سعی کنید از میان صحبت‌های خود فرد، قدم‌های مثبتی را که حالا برمی‌دارد، پیدا کنید. به عنوان مثال می‌توانید به او بگویید: «چه خوب که بیشترِ دیروز رو استراحت کردی، این کار کمک می‌کنه تا بدنت بهتر با بیماری مبارزه کنه» یا «چه فکر خوبی کردی که این بازی رو روی گوشی‌ات نصب کردی و باهاش مشغولی» این تشویق‌ها و تایید کردن تصمیم‌های درست فرد می‌تواند احساس مثبتی در او ایجاد کند و مانع از شدت گرفتن احساسات منفی به خود و انتخاب‌هایش شود.

تزریق اجباری مثبت‌اندیشی ممنوع
وقتی فرد بیمار درباره نگرانی‌هایش با شما صحبت می‌کند، سعی نکنید به اجبار او را به سمت مثبت فکر کردن هول دهید. به عنوان مثال جملاتی مانند «باز خدا رو شکر پدرت که دیابت داره، کرونا نگرفته» یا «حالا باز خوبه محل کارت مرخصی کرونا رو به رسمیت می‌شناسه» یا «به نظرم جا داره عوض نگرانی خوشحال باشی که ریه‌ات خیلی درگیر نشده» نه تنها کمک کننده نیست که می‌تواند باعث شود تا فرد تمایل کمتری به حرف زدن درباره احساساتش داشته باشد و به این ترتیب فشار بیشتری را حس کند.

به ترس و نگرانی فرد بی‌محلی نکنید
اگر کسی ترس‌هایی حول بیماری خودش دارد، از گفتن جملاتی مانند «نه، بی‌خود بد به دلت راه نده» یا «مطمئنم همه چیز درست می شه» خودداری کنید. جملاتی با قطعیت بالا، نه تنها آرامش‌بخش نیستند که حتی می‌توانند فرد را درگیر احساسات ناخوشایند جدیدی هم بکنند. در عوض این جملات به نگرانی‌های فرد گوش دهید. با او همدلی کنید؛ «درست می‌گی، درگیر شرایط سختی هستی» و از او بپرسید چه کمکی از دست شما بر می‌آید: «کاری هست برات در این روزها انجام بدم؟» و در نهایت او را تشویق کنید تا نگرانی‌هایش را با متخصص (بسته به شرایط؛ گاهی پزشک و گاهی روان‌شناس) در میان بگذارد: «نوبت بعدی دکترت فکر کنم بهتر باشه بهش این موارد رو بگی» یا «این روزها که این قدر تحت فشار شدیدی هستی، شاید بهتر باشه با روان‌شناس صحبت کنی».

نیاز به سرگرمی را دست کم نگیرید
همه‌ ما در زندگی نیاز به تفریح و سرگرمی داریم. افرادی که بیمار می‌شوند هم این نیاز را دارند، در عین حال که انجام فعالیت‌های لذت‌بخش می‌تواند استرس آن‌ها را کاهش دهد و حتی به فرایند بهبود آن‌ها سرعت ببخشد. برای این منظور می‌توانید به فرد بیمار فیلم‌های خوب برای تماشا، بازی‌های جذابی که بتوان روی گوشی نصب کرد یا آلبوم موسیقی خوبی معرفی کنید. خرید و ارسال خوراکی مورد علاقه فرد یا خرید و ارسال کتابی خواندنی هم از جمله راه‌هایی است که حال فرد بیمار را بهتر و به او کمک می‌کند تا روزهای بیماری و قرنطینه را با فشار کمتری پشت سر بگذارد.