دبیر کمیسیون ماده پنج مشهد و مدیرکل راه و شهرسازی خراسان رضوی در خصوص تصویب طرح تفصیلی ویژه بافت پیرامون حرم مطهر رضوی توضیحاتی ارایه کرد.
به گزارش صبح مشهد، قدرت الله ابک گفت: طرح ویژه تفصیلی بافت پیرامون حرم مطهر رضوی از معدود طرحهایی بود که قبل از تصویب در معرض دید و قضاوت متخصصان و عموم مردم هم گذاشته شد که از آن جمله می‌توان به ارائه طرح و بحث و گفتگو در نشست گفتمان توسعه شهر به دعوت رییس شورای شهر مشهد اشاره کرد.
وی افزود: همچنین راهبردهای نحوه مواجهه با ساختارهای این طرح با حضور نمایندگان شورای شهر مشهد و دستگاه‌های نظارتی نیز مورد بحث و بررسی و تایید قرار گرفت، جلسات تخصصی و فنی ترافیکی و شهرسازی متعدد نیز با حضور و تایید نمایندگان شورا و شهرداری برای بررسی آن تشکیل گردید.
مدیرکل راه و شهرسازی خراسان رضوی ادامه داد: در نهایت نیز با تدبیر استاندار خراسان رضوی و در راستای رسیدن به اجماع، چندین جلسه با حضور همه ارکان مدیریت شهری اعم از نمایندگان شهرداری و شورای شهر برگزار شد و پس از طی تمام این مراحل، این طرح در نشست کمیسیون ماده پنج در ۲۳ بهمن ماه به تصویب رسید که برای طی مراحل نهایی به شورایعالی شهرسازی و معماری ارسال می‌شود.
وی گفت: اعضای شورای شهر مشهد در قالب جلسه مفصلی که تحت عنوان گفتمان توسعه شهر در سالن شورای شهر برگزار شد، وارد بحث و بررسی کامل طرح شدند و هم در جلسات جمع بندی نهایی که با تدبیر استاندار در راستای حصول اجماع عمومی برگزار شده بود، حضور یافتند.
ابک افزود: با این توصیفات به نظر می‌رسد ایرادی که اعضای شورای شهر در این زمینه مطرح می‌نمایند، محتوایی نباشد بلکه از نظر شکلی می‌خواستند این طرح ابتدا به شورا برود و بعد گزینه شورا به کمیسیون ماده پنج ارائه شود، در حالی که حرم مطهر حضرت امام رضا (ع) و بافت پیرامون آن مقیاسی فراتر از شهر مشهد داشته و مستلزم اعمال نگاه ملی است، در همین راستا این طرح به عنوان طرح ویژه معرفی شده است.
وی ادامه داد: طرح ویژه از نظر قانونی، مراحل متفاوت دارد و باید ویژه بودن آن به تصویب شورایعالی شهرسازی و معماری برسد و سپس مراحل تصویب آن نیز در همان مرجع تعیین شود، اما این طرح به دلایل ذکر شده قبلا به عنوان طرح ویژه مصوب شده است.
دبیر کمیسیون ماده ۵ شهر مشهد گفت: در این ارتباط در جلسات متعدد از اعضای شورای شهر مشهد دعوت و نظرات آنان اعمال شده است که امید است برای طرحی با چنین درجه از اهمیت، تسریع و نگاه همه جانبه و وفاق جمعی مد نظر قرار گیرد.
توجه به اقتصاد خرد محلی در طرح ویژه تفصیلی بافت پیرامون حرم مطهر رضوی
وی افزود: در فرایند بررسی تحولات بافت پیرامون حرم مطهر رضوی و سیر تحول فضاهای شهری در این محدوده مشهود بود که مسیرهایی که برای تشرف به حرم مطهر حضرت امام رضا (ع) مورد استفاده زائران می‌باشد عامل شکل گیری راسته بازارهایی شده است که منبع رونق اقتصادی و در نتیجه توسعه کالبدی و اجتماعی خود را از اتصال به حرم مطهر رضوی و برکت حضور زائران می‌گیرند، این راسته بازارها ساختار اجتماعی کالبدی قوی داشته و توسط ساکنین در طول زمان شکل گرفته‌اند و به عبارتی از عناصر هویتی بافت تاریخی مشهد نیز محسوب می‌شوند.
ابک ادامه داد: در هر دوره ای که در اثر طرحها یا اقدامات کالبدی، انسداد یا انقطاعی در مسیرهای تشرف به حرم مطهر رضوی ایجاد شد، جریان اقتصادی – اجتماعی بافت تحت تاثیر قرار گرفته و رونق اقتصادی و اجتماعی و در نتیجه کالبدی آن رو به افول رفته است، به عبارتی دیگر یکی از مهمترین دلایل فرسودگی بافتهای تاریخی از رونق افتادن آنها و ایجاد انقطاعهای کالبدی در مسیرهای تشرف زائران حرم مطهر رضوی است.
وی گفت: این خرده اقتصادهای محلی صرفا محل امرار معاش مالکان نیستند بلکه عامل رونق فضای کالبدی نیز محسوب شده و از عناصر مهم هویتی می‌باشند، آنچه در این طرح مهم شمرده می‌شود و اصل قرار گرفته است، تلاش برای رونق بخشی به ساختارهای کالبدی موجود به جای تلاش برای حذف و تغییر آنها است.
دبیر کمیسیون ماده پنج شهر مشهد افزود: نگرش حذف و نادیده انگاشتن این راسته بازارها و احداث خیابانهای جدید با مجتمع‌های درشت دانه و درون گرا و فاقد ارتباط با فضاهای شهری در بافت تاریخی، مداخله در بافتهای تاریخی است لذا بافت تاریخی شهر مشهد متناسب با ویژگیهای زیارتی آن و به اتکای حضور مردم و مالکان احیا می‌شود.
وی ادامه داد: در مجموع قرار نیست رقابتی بین اقدامات مدیریت شهری با مردم و مالکان انجام گیرد بلکه طرح و مدیریت شهری به احیای این بافتها و ارتقا کالبدی و اجتماعی آن کمک خواهد کرد، در این راستا احیای ۲۷ مسیر تشرف به حرم مطهر رضوی به عنوان تارهای شکل دهنده به ساختار بافت در دستور کار قرار می‌گیرد.
توجه به سکونت ساکنان بافت پیرامونی حرم مطهر رضوی
مدیر کل راه و شهرسازی خراسان رضوی گفت: حضور ساکنان در بافتهای شهری عامل ایجاد نظارت اجتماعی و در نتیجه امنیت آن خواهد شد، مجاوران حاملان فرهنگی و در واقع جامعه میزبان زائران هستند، در این طرح سکونت مالکان به رسمیت شناخته می‌شود که انعکاس این نگاه را در قالب اقدامات اجرایی می‌توان تشریح کرد.
وی افزود: اولین اقدام در این زمینه این بود که اجبار به تملک زمین متوقف می‌شود، در دومین اقدام امکان نوسازی در قطعات موجود با کاهش حدنصاب مساحت آسان شده و الزام به تجمیع قطعات تا حد زیاد رفع می‌شود، در سومین اقدام سعی می‌شود الزامات سکونت یعنی خدمات مورد نیاز ساکنان تامین شود که در این راستا افزایش سرانه کاربریهایی مانند فضاهای سبز و تفکیک مسیرهای سواره از مسیر دسترسی ساکنان انجام می‌گیرد تا مزاحمت برای ساکنان به حداقل برسد.
ابک ادامه داد: در چهارمین اقدام دانه درشتهایی که بر روی قطعات پشتی خود سایه اندازی داشتند، از نظر ارتفاع کنترل می‌شوند، در پنجمین اقدام از طریق معابر پیوند دهنده مسیرهای تشرف، انرژی اقتصادی و نوسازی در بافتهای میانی تقویت می‌شود و این مسیرها در کنار مسیرهای تشرف که نقش تارهای بافت را دارند، به عنوان پود عمل کرده و این تار و پود در واقع ساختار کالبدی طرح را تشکیل می‌دهند که در راستای ارتقای ساختارهای اقتصادی و اجتماعی عمل خواهد نمود و در ششمین اقدام با حفظ و تثبیت و ارتقای کیفیت کانونها و قرارگاه های رفتاری و اجتماعی مانند مساجد و آثار و عناصر اصلی بافتهای تاریخی، تقویت ساختارهای هویتی اتفاق می‌افتد.
ویژگی مطالعات طرح ویژه تفصیلی بافت پیرامونی حرم مطهر رضوی
وی گفت: در این طرح تمامی رویدادمکانها و وقایع نگاری آنها مورد بررسی قرار گرفته، آیین‌ها و تجلی کالبدی آنها لحاظ شده، ساختارهای اجتماعی مدنظر قرار گرفته و زمینه ظهور و حفظ آن فراهم شده است، در واقع نقشه فرهنگی بافت ترسیم شده و در راستای احیا و ظهور کالبدی فضایی ارزشهای بافت تاریخی مشهد که شناسنامه شهری آن است سعی فراوان شده و در نهایت انطباق این ویژگیها با نیازهای امروزی و تامین آنها انجام گرفته است.
مدیر کل راه و شهرسازی خراسان رضوی افزود: اجرای طرح ویژه تفصیلی بافت پیرامون حرم مطهر رضوی می‌تواند حس حضور در شهر مشهد با تمام ویژگیهای اجتماعی، فرهنگی و کالبدی آن را زنده و به روز نماید.
وی ادامه داد: علاوه بر آن مطالعات دقیق زیست محیطی نیز انجام شده و در زمینه آبهای زیرزمینی و سنگ بستر و تاثیر ساخت و سازها بر جریان این آبها و بررسی عوامل آلودگی هوا و تاثیر توده ها بر آن تامل بسیار شده است.
تصویب طرح ویژه تفصیلی بافت پیرامون حرم مطهر رضوی در کمیسیون ماده پنج به ریاست استاندار در ۲۵ بهمن ماه جاری واکنشهایی را از سوی رییس و اعضای شورای شهر مشهد و برخی نمایندگان مشهد در مجلس شورای اسلامی در پی داشت.
منبع: ایرنا خراسان رضوی
