یک روانشناس تربیتی گفت: «اساس رشد عاطفی سالم در کودکان، احساس دوست‌داشتنی بودن است. این اطمینان را به فرزندانتان بدهید که شما آنها را به خاطر آنچه هستند دوست دارید نه به خاطر عملکرد خوبشان.»
نویسنده : هدی سادات پاکنهاد
صبح مشهد– یکی از موضوعات مهمی که والدین در تربیت کودک باید به آن توجه داشته باشند سبک فرزند پروری است. آنچه بسیاری از والدین نمی‌دانند این است که سبک فرزند پروری در شخصیت کودک و طرز رفتار او بسیار تأثیرگذار است. همچنین روش تربیت کودک نیز نقش مهمی در نوع رفتار کودک با والدینش خواهد داشت.
دکتر مهدی دوایی روانشناس تربیتی به سؤالات تبیان در خصوص سبک‌های فرزند پروری و تأثیرات آنها در کودکان پاسخ می‌دهد.
بهترین روش تربیت کودک چیست؟
یکی از اصول تعلیم و تربیت ایجاد تعادل و توازن بین امنیت عاطفی و اجرای قانون است؛ بنابراین ما با چهار سبک فرزند پروری و چهار نمونه پدر و مادر روبرو خواهیم بود:
-پدر و مادر سرد و خشک: قانون بیش‌ازاندازه و امنیت عاطفی کم است. این دسته والدین انتظار اطاعت مطلق از کودکشان را دارند. آنها اغلب به فرزندشان می‌گویند:«ساکت فقط کاری که میگم را انجام بده!» اگرچه فرزندان والدین مستبد اهمیت رعایت قوانین را می‌آموزند اما آنها اغلب اعتمادبه‌نفس پایینی دارند و در آینده افرادی پرخاشگر خواهند شد.
– پدر و مادر حمایت‌کننده: قانون کم و امنیت عاطفی بیش‌ازاندازه است. این والدین در رسیدگی به فرزندشان بیش‌ازاندازه افراط می‌کنند. مثلاً عزیزم هر وقت خواستی برو مشقات رو بنویس، اگه منو دوست داری برو غذات رو بخور. آسان‌گیری و روابط دوستانه این والدین با فرزندانشان ممکن است ایده آل به نظر برسد اما کودکان این دسته والدین اغلب افرادی بی‌عرضه بار خواهند آمد و ازنظر هیجانی ضعیف هستند.
-پدر و مادر بی‌تفاوت: نه قانون وجود دارد و نه امنیت عاطفی. والدین بی‌تفاوت در رسیدگی به امور فرزندشان بی‌تفاوت هستند و علاقه چندانی به فرزندان خود نشان نمی‌دهند. مثلاً: عزیزم هر وقت از مدرسه اومدی اگه دوست داشتی غذات رو داغ کن بخور، اگه دوست داری با من بیا مهمونی اگرنه تو خونه بمون. کودکان این والدین ازنظر رفتاری و سلامت روانی در معرض خطر زیادی قرار دارند.
-پدر و مادر متعادل و مقتدر: قانون و امنیت عاطفی هر دو به‌اندازه متعادلی وجود دارد. این سبک فرزندپروی یکی از بهترین و معتبرترین سبک‌هایی است که والدین انتظارات زیاد و محدودیت‌های مشخصی را تعیین می‌کنند، اما همچنین نسبت به فرزندان خود ابراز عشق بی‌قیدوشرط می‌کنند. مثلاً عزیزم درس و مشقت به کجا رسیده؟! کارهات تموم شد بگو باهم بریم بیرون. این والدین بهترین‌ها را در دوران کودکی و بزرگ‌سالی فرزندشان فراهم می‌کنند. همچنین کودکان در برقراری ارتباط با این دسته والدین احساس امنیت کرده و در آینده به بزرگ‌سالانی مقاوم، مسئول و دلسوز تبدیل می‌شوند. کودکان والدین متعادل تمایل به داشتن مهارت‌های اجتماعی بهتر و تنظیم و کنترل احساسات بیشتری دارند.
والدین چگونه می‌توانند در فرزند پروری متعادل باشند؟
والدین متعادل محدودیت‌های مناسب رشد را تعیین می‌کنند، انتظارات رفتاری منطقی را اعمال می‌کنند، به فرزندان خود به‌عنوان موجودی مستقل احترام می‌گذارند و رشد عاطفی فرزندان خود را پرورش می‌دهند. علاوه بر اینها، والدین اگر می‌خواهند به یک پدر و مادر متعادل تبدیل شوند لازم است نکات دیگری را در برخورد با کودکشان رعایت کنند:
فرزندان خود را بدون قید و شرط دوست داشته باشید
اساس رشد عاطفی سالم در کودکان، احساس دوست‌داشتنی بودن است. این اطمینان را به فرزندانتان بدهید که شما آنها را به خاطر آنچه هستند دوست دارید نه به خاطر عملکرد خوبشان.
نظم و محدودیت تعیین کنید
فرزند پروری دو طرف دارد: امنیت عاطفی و قانون. تعیین نظم و محدودیت باعث می‌شود تا کودک احساس امنیت کند. همچنین با اجرای قانون، کودک مهارت‌های مهمی مانند خودکنترلی و تحمل ناامیدی را می‌آموزد اما باید دقت کنید که در اجرای قانون افراط نکنید وگرنه به پدر و مادر مستبد و زورگویی تبدیل خواهید شد.
به کودکتان اجازه دهید تجربه کسب کرده و اشتباه کند
این حس طبیعی شماست که دوست دارید از فرزندتان در برابر اتفاقات بد و منفی محافظت کنید اما این نکته مهم است که در کنار محافظت از او باید زمینه ریسک‌پذیری را در فرزند خود پرورش دهید. ایجاد مانع در انجام مهارت‌های مختلف باعث تضعیف اعتمادبه‌نفس و افکار منفی در کودکتان خواهد شد. اجازه دهید کودکتان به‌تنهایی بازی کند و یا کارهای شخصی خود را با رضایت خاطر انجام دهد.
در خانه به کودکتان مسئولیت بدهید
از کودک بخواهید در کارهای منزل متناسب باسنش به شما کمک کند. این امر مستلزم این است که وقت بگذارید تا به کودک نشان دهید چگونه کارها را انجام دهد. این باعث می‌شود که کودک احساس کند عضوی توانمند از خانواده است.
منبع: تبیان
