ماه بعد از شیوع کووید ۱۹، حبس خانگی کامل و محروم کردن خود، فرزندان و خانواده از زندگی، دیگر نشانه مراقبت عاقلانه و فعالانه در برابر این ویروس نیست
صبح مشهد– از اوایل اسفند سال گذشته بود که کووید ۱۹ وارد زندگی بشر شد و سبک زندگی‌ها را با تغییرات زیادی روبه‌رو کرد. در این بین، بعضی از افراد هستند که تمام این ۷ ماه را در خانه سپری کردند یا آن‌قدر برای بیرون رفتن حساسیت به خرج داده‌اند و کمتر پایشان را از در خانه به بیرون گذاشتند که شکل و شمایل محیط اطراف خانه‌شان هم از یادشان رفته است! آن‌ها فرزندانشان را هم حتی با رعایت نکات بهداشتی و در مواقع ضروری بیرون نمی برند و … بدون شک یکی از مهم ترین اتفاق‌های امسال همه‌گیری کروناست که تاثیر بسیار زیادی بر تمام وجوه اجتماع از اقتصاد تا روابط خانوادگی باقی گذاشته است. در اوایل همه فکر می‌کردند که این ویروس برای چند ماهی باقی خواهد ماند و سپس زندگی به روال عادی باز خواهد گشت اما با گذشت زمان و تحقیقات پزشکی بیشتر در جهان، گویا کرونا حالا حالاها مهمان ناخوانده جوامع بشری خواهد بود. در ادامه، نکاتی در همین باره مطرح خواهد شد.
از آثار منفی اجتماعی-روانی قرنطینه آگاه شوید
شاید مهم ترین درسی که از شیوع کرونا باید گرفت، دوباره فکر کردن به سبک زندگی انسان‌ها در کل و به ویژه خودمان باشد. اما در این میان سوال اصلی هر انسانی، چگونگی نجات جان خود و عزیزان خود از خطر این ویروس خطرناک است؟ اوایل همه‌گیری تمام دنیا به امید قطع زنجیره انتقال ویروس، سمت قرنطینه کامل پیش رفتند و بعد از آن با افزایش آثار منفی اجتماعی-روانی قرنطینه کامل برای بلند مدت ، قوانین آن به مرور کاهش یافت. در کشور ما نیز همین سیاست به گونه دیگری اجرا شد و در نوروز حتی برخی جاده‌های کشور مسدود شدند. فارغ از تصمیمات دولتمردان، تاثیر قرنطینه بر روح و روان افراد بسیار مهم است. افرادی هستند که در این هفت ماه تقریبا به طور کامل خود را قرنطینه کرده و از خانه خارج نشده‌اند. هم اکنون و با توجه به بازگشایی اقتصادی در بهار امسال و باز شدن مدارس در هفته گذشته، عملا اکثریت قشر باقی‌مانده در قرنطینه را کودکان و زنان خانه‌دار و سالمندان و بازنشستگان تشکیل می‌دهند. در واقع اقشاری که در حالت عادی هم در معرض خطر تنهایی و کمبود روابط اجتماعی در کمین آن‌ها بود. در این میان باید به اثرات مخرب تنهایی و حذف ارتباطات اجتماعی توجه کرد. در شرایط فعلی غیر از این اثرات، وسواس و ترس از بیماری هم به شدت افزایش یافته است.
فعالیت اجتماعی بخشی از فرایند معنا‌دهی به زندگی
انسان موجودی اجتماعی است که به ارتباطات واقعی انسانی نیازمند است. می‌توان آنلاین خرید کرد، مجازی درس خواند، از خانه کار کرد، ولی ارتباط واقعی صمیمانه از عهده اپلیکیشن‌های مجازی خارج است. فعالیت اجتماعی، بخشی از فرایند معنا‌دهی به زندگی و ایجاد حس همبستگی بین افراد جامعه است. تنهایی یکی از مهم ترین خطرات سلامت روان برای سالمندان و کودکان قلمداد می‌شود. در تنهایی غم‌ها بزرگ می‌شوند، مرور خاطرات دردناک بیشتر می‌شود، احساس تهی بودن و بی‌هدف بودن به راحتی بر انسان چیره می‌شود، پس ایجاد فعالیت‌های اجتماعی بسیار مهم هستند. حال در دوره همه‌گیری کرونا چه باید کرد؟
نمی‌توان زندگی را متوقف کرد
اگر امیدی برای پایان این شرایط در کوتاه مدت بود، قرنطینه کامل راه‌حلی منطقی بود، اما از آن جا که در بهترین حالت تا تابستان سال آینده درگیر کرونا خواهیم بود، نمی‌توان زندگی را متوقف کرد. بنابراین باید با توجه به دستورالعمل‌های بهداشتی مثل فاصله‌گذاری اجتماعی و حضور نداشتن در تجمعات، فعالیت اجتماعی را به صورت حداقلی حفظ کرد مثل پیاده‌روی، ملاقات با دوستان و خانواده در فضای باز و امثال آن‌ها یا بردن بچه ها با ماسک به پارک و استفاده نکردن از وسایل بازی. این فعالیت‌ها برای کودکان، سالمندان و زنان خانه‌دار که به صورت عادی بیشتر وقت خود را در خانه سپری می‌کنند، بسیار حیاتی است.
ترس منطقی خوب است اما هراس نه
از سوی دیگر، اجتناب باعث افزایش ترس می‌شود. ترس منطقی بسیار مفید است اما هراس باعث ایجاد انفعال می‌شود. در این مدت شاهد افزایش وسواس‌ها هستیم. هرچه بیشتر اجتناب کنیم، وسواس هم بیشتر می‌شود. تفاوت تفکر عادی و وسواسی، دقیقا در همین اجتناب نهفته است. هر آدمی باید از بیماری بترسد، مراقبت کند، توصیه‌های بهداشتی را رعایت کند؛ اما اجتناب کامل از عامل ترس، نشانه وسواس است. وسواس که یک اختلال اضطرابی است، به راحتی می‌تواند تبدیل به افسردگی شود. در واقع اضطراب و افسردگی خواهر و برادر دوقلو هستند.
باید یاد بگیریم با این ویروس زندگی کنیم
امروز بعد از گذشت هفت ماه از شروع همه‌گیری در کشور و با چشم‌انداز ادامه یک ساله آن تا اواخر تابستان سال آینده، حبس خانگی کامل و محروم کردن خود و خانواده از زندگی عادی، دیگر نشانه مراقبت عاقلانه و فعالانه در برابر بیماری نیست. باید یاد بگیریم با این ویروس زندگی کنیم البته با رعایت دقیق همه چیز. احتمالا هیچ‌گاه به شرایط پیش از کرونا باز نخواهیم گشت. تغییراتی که در این مدت ایجاد شد، احتمالا عمیق‌تر از آن چیزی است که می‌پنداریم. حذف مجالس پر‌هزینه، رعایت بهتر بهداشت فردی و اجتماعی و … از تاثیرات پایدار کرونا خواهد بود. پس همه ما باید یاد بگیریم با شرایط جدید کنار بیاییم و در آن زندگی کنیم. برای مثال باید یاد بگیریم چگونه با کاهش خطر انتقال بیماری، در موارد خیلی ضروری به دیدار عزیزان‌مان برویم. هم مسائل بهداشتی را رعایت کنیم، هم به فعالیت‌های دلخواه اجتماعی بپردازیم. امروز خطر مرگ بسیار به همه ما نزدیک است، پس نمی‌توان دیدارها را به آینده نامعلوم موکول کرد چون شاید فرصت آن‌ها فراهم نشود، اما رعایت اصول بهداشتی هم اهمیت فوق‌العاده دارد. البته بدیهی است ذکر این نکات در دفاع از مسافرت رفتن یا مهمانی های غیر ضروری نیست.
