معاون توانبخشی بهزیستی خراسان رضوی گفت: خدمت به کودکان اوتیسم در سال‌های اخیر در بهزیستی گسترش قابل توجهی داشته و در حال حاضر صدها کودک دارای اختلالات طیف اوتیسم در استان از خدمات مستقیم یا غیر مستقیم بهزیستی بهره‌مند می‌باشند.
مصاحبه: سید محمد محمدی
صبح مشهد– حمیدرضا علیزاده با بیان اینکه در حال حاضر ۸ مرکز توانبخشی اوتیسم در استان فعال هستند گفت: غربالگری اوتیسم اکنون به صورت سامانه‌ای و از طریق ورود والدین این کودکان به سامانه و پاسخ به پرسشنامه‌ی استاندارد شده‌ای که در سایت قرار داده شده صورت می‌گیرد.
وی خاطر نشان کرد: در سامانه غربالگری، اطلاعات لازم در خصوص اقدامات بعدی خانواده نیز ارائه شده و مراکز توانبخشی، آماده‌ی گرفتن تست‌ها و بررسی‌های لازم برای اطمینان خانواده از اینکه کودک‌شان در طیف اختلالات رشدی قرار می‌گیرد یا نه، می‌باشند.
وی تأکید کرد: اگر خانواده در شهرستان محل سکونتش مراکز توانبخشی نباشد و تست‌های لازم در شهرستان امکان‌پذیر نباشد بهزیستی شهرستان در خصوص ایاب و ذهاب و انجام تست در شهرستان‌های دارای مراکز توانبخشی، مساعدت خواهد کرد.
کارشناس مسؤول کودکان اوتیستیک در بهزیستی خراسان رضوی نیز در خصوص آخرین مباحث راجع به اختلالات طیف اوتیسم گفت: تحقیقات سال‌های اخیر، رفته رفته این موضوع را مطرح می‌کند که افراد دارای اختلالات طیف اوتیسم، بیمار نیستند بلکه دنیا را به گونه‌ای متفاوت درک می‌کنند.
دکتر سمانه طاهری‌زاده افزود: البته دیدگاه‌های متفاوتی در این باره وجود دارد و بسیاری از ژنتیسین‌ها، پزشکان و روان‌پزشکان، همچنان معتقدند که این اختلالات با همه‌ی گستردگی طیف، کماکان در اختلالات طبقه‌بندی می‌شوند و رفرنس‌های علمی هم هنوز اطلاعات متناقض با این موضوع ارائه نکرده‌اند.
وی ادامه داد: البته همیشه نگرش‌هایی خارج از دیدگاه رسمی و رفرنس‌ها وجود دارد و ممکن است در مجامع علمی و محافل دانشگاهی هم پذیرفته نشوند یا دیرتر مورد پذیرش قرار گیرند اما به هر حال وجو دارند و مورد بحث قرار می‌گیرند.
این متخصص روان‌شناسی گفت: آمار افراد دارای اختلال طیف اوتیسم همچنان در حال افزایش است و البته برخی از این افزایش ها به خاطر دقیق شدن تشخیص‌ها، وسیع‌تر شدن نظام‌های ارزیابی و غربالگری، وسعت یافته‌ها، پیشرفته شدن سیستم‌های بیمار شناسی و شیوع‌شناسی و برخی دلایل پزشکی دیگر می‌باشد اما واقعیت این است که با در نظر گرفتن همه‌ی اینها، ابتلا به این اختلالات در برخی کشورها که بررسی‌های دقیق‌تری دارند در حال افزایش گزارش می‌شود.
طاهری‌زاده گفت: برای مثال در برخی کشورهای اروپایی و در بعضی ایالت‌های امریکا، پژوهش‌ها از افزایش تعداد مبتلایان به حدود یک در ۵۰ نفر و حتی بیشتر هم حاکی است و این در حالی است که رفرنس‌های رسمی کماکان، تعداد مبتلایان را یک درصد اعلام می‌کنند.
وی یادآور شد: با پیشرفته شدن نظام‌های تشخیص و پیچیده‌تر شدن سیستم‌های بررسی، همچنین پیشرفت‌های علوم اعصاب و علوم ژنتیک، دیدگاه‌های جدیدی در باره اوتیسم مطرح شده و برخی دانشمندان معتقدند که این گروه از افراد، بیمار نیستند بلکه درک‌شان از جهان و پیرامون خود متفاوت است.
وی توضیح داد: حواس پنجگانه، راه ارتباطی ما با جهان اطراف هستند و بالا بودن یا پایین بودن میزان دریافت این حواس در افراد دارای اختلالات طیف اوتیسم، درک آنها را از جهان دیگرگون کرده و در تعاملات، رفتار و واکنش‌های آنها تفاوت ایجاد می‌کند.
طاهری‌زاده تأکید کرد: با بحث‌های جدیدی که در مورد افراد دارای اختلالات طیف اوتیسم مطرح شده، ناتوانی ذهنی آنان نیز که به عنوان یک عارضه این اختلالات، با بررسی‌های استاندارد پزشکی و روان‌پزشکی معمول، مشخص و اعلام می‌شود مورد تردید قرار گرفته است.
این متخصص روان‌شناسی خاطر نشان کرد: با ابزارهای موجود برای سنجش بهره هوشی ممکن است نتیجه مناسب و دقیقی در خصوص افرادی که اختلال طیف اوتیسم دارد حاصل نشود.
به گفته‌ی طاهری‌زاده، بررسی‌ها پیرامون اختلالات رشد یا اختلالات طیف اوتیسم ادامه دارد و هر روز، کشفیات و یافته‌های جدیدی به میدان می‌آید و به موازات این یافته‌ها، نظرات و دیدگاه‌های دانشمندان نیز دچار تحول و دگرگونی می‌شود.
وی افزود: ممکن است روزی برسد که افراد دارای گرایش‌های روانی و جسمی طیف اوتیسم که امروز آنها را اختلالات و ناهنجاری روانی و جسمی می‌دانیم، آنقدر در اکثریت قرار گیرند که دیگر غیر عادی تلقی نشوند.
وی ادامه داد: صداهایی که برای ما طبیعی هستند ممکن است برای یک فرد دارای اختلال اوتیسم، آزار دهنده و متشنج‌کننده باشد، همین‌طور لمس اشیاء، نگاه کردن به چهره‌‌های افراد، شنیدن اصوات مختلف و حتی مزده کردن خوردنی‌ها و غیر خوردنی‌ها نیز در اوتیستیک‌ها با افراد غیر اوتیستیک، کاملا متفاوت است به گونه‌ای که درک متفاوت از جهان را خیلی قوت می‌بخشد.
به گفته‌ی این متخصص روان‌شناسی، در سال ۹۶ غربالگری اوتیسم در ایران انجام شد که یک درصد آمار اوتیسم جهانی را تأیید کرد.
وی ادامه داد: بهزیستی، متولی توانبخشی کودکان اوتیستیک است و مراکزی هم برای این کار تأسیس کرده اما مهم‌ترین کاری که برای خانواده‌های این کودکان می‌توان کرد آن است که کودکان در سنین ۲ تا ۳ سالگی مورد غربالگری یا تست‌های روان‌شناسی قرار گیرند و اگر تشخیص اوتیسم گرفتند از همان سن، اقدامات توانبخشی، درمانی و مراقبتی برایش شروع شود تا با شرایط بهتری رشد کند و بتواند با سایر کودکان ارتباطات عادی داشته باشد.
