من روانشناس و مشاور خانواده بر این عقیده هستم که شوخی، مزاح، بذلهگویی و خوشمشربی لازمه دوام و قوام هر ارتباطی است، به غیر از ارتباطات رسمی و کاری. ارتباطاتی که ما با اعضای خانواده خود، همسر و خانواده او، دوستان، آشنایان و همسایهها برقرار میکنیم، به غیر از احترام، صمیمیت و توجه، به چاشنی شوخی و خوشمشربی نیازمند است.
به گزارش صبح مشهد، بنابراین ماهیت شوخی و سربهسر گذاشتن که از دید مکتب تحلیل رفتار متقابل اریک برن، از بخش کودک هر فردی نشات میگیرد نهتنها بد نیست، بلکه به حال خوب فرد و دیگرانی که با او در تعامل هستند، کمک میکند. موضوع قابل تامل این است که ما با چه کسی و در چه شرایطی و به چه شکلی شوخی میکنیم.
چه کسی گفته شوخی بد و ناپسند است؟ چه اشکالی دارد آدم با همسرش شوخی کند؟
همه خندیدند، چرا ناراحت شدی جنبه داشته باش.
احتمال دارد این جملات را از همسرتان یا همسر دیگران شنیده باشید. در دورهمیها و مهمانیها گاهی برخی افراد با همسرشان شوخیهای خاصی انجام میدهند، تا جایی که سوژه برای خنده و تفریح دیگران میشود.
در اینجا سوالی اساسی مطرح است، آیا نباید با همسرمان شوخی کنیم یا جلوی دیگران نباید شوخی کرد و در فضای خصوصی شوخی و دست انداختن یکدیگر مانعی ندارد؟
خب وارد مبحث مهمی میشویم که میتواند زیربنای دلخوری، رنجش و ایجاد سردی در رابطه همسران شود، رابطهایکه اهمیت آن بر کسی پوشیده نیست؛ خانواده سالم زیربنای جامعهای سالم است.
در این مجال من تنها از رابطه همسران صحبت میکنم. آقایی با خانمش شوخی میکند، خانمی سربهسر شوهرش میگذارد؛ یعنی شرکای زندگی مشترک، بهعبارتی دختر و پسری که با تعهدی به نام ازدواج تشکیل خانواده میدهند.
از مزایای این مدل ارتباط میتوانم به تازه شدن ارتباط، ایجاد حال خوب، شادی، شعف و گذراندن وقت با کیفیت و صمیمیت بیشتر اشاره کنم. اما کمی بیدقتی و در نظر نگرفتن برخی موارد مهم میتواند کاملا عکس عمل کند.
فردی که نمیتواند بین توهین، تمسخر و سرزنش با شوخی، مزاح و سرگرمی تفاوت قائل شود و وجه تمایز آن را تشخیص نمیدهد، قطعا سبب دلخوری و آزار طرف مقابل شده و ارتباط خود را با عزیزان، دوستان و همچنین همسرش به مخاطره میاندازد.
شوخیهای متداول
در اینجا میخواهم شوخیهایی را که بین زوجین متداول هستند شرح داده و برای هر کدام مثالهایی مطرح کنم تا شما خوانندگان گرامی بهتر بتوانید مصادیق آنها را مشاهده کنید.
شوخی با چهره و تیپ بدنی یا پوشش یکدیگر
زیر سوال بردن و سوژه کردن بخشی از چهره یا چاقی و لاغری یکدیگر؛ کاری که متاسفانه رایج است و الفاظی خاص هم برای آن استفاده میکنند یا ایراد گرفتن از پوشش و سلیقه یکدیگر آن هم با طعنه و نیش در حضور دیگران.
باید گفت این زوجها از این موضوع غافل میشوند که وقتی حرمت همسر نگهداشته نشود، آثار منفی عمیقی بر روابط آنها خواهد داشت.
شوخی با اسم یا فامیل همسر یا مخفف کردن نام او ضربالمثلی قدیمی را به یاد میآورم:
احترام امامزاده را متولی نگه میدارد؛ بهراستی میتوان این ضربالمثل را ملکه ذهن کرد.
هنگامیکه شما با ادای تمسخرآمیز نام همسرتان که بخشی از هویتش است، او را به تمسخر میگیرید و نام آن را شوخی میگذارید، عملا به دیگران این پیام را منتقل می کنید که شما نیز اجازه دارید با همسر من شوخی کنید یا او را بهحساب نیاورید!
مخفف کردنهایی که شکل خوبی به خود نمیگیرند، مانند سیا بهجای سیامک یا فری بهجای فرشته و فریدون، شاید به نظر عاری از مشکل باشد، اما پیام پنهان خود را منتقل میکند.
یکی از مواردی که به زوجها پیشنهاد میشود زیبا صدا کردن نام همسرشان است که سبب ایجاد حس احترام و نزدیکی بیشتر میشود.
شوخیهایی در مورد طلاق یا ازدواج مجدد
این شوخی اغلب از طرف آقایان مطرح میشود و بار عاطفی بسیار منفی و تاثیرات عمیقی بر همسرشان دارد. علیرغم اینکه بسیاری از افراد، اذعان دارند مطلقا چنین قصدی ندارند و فقط برای شوخی و سربهسر گذاشتن این موضوع را مطرح میکنند ولی بهتر است از این موضوع غافل نشویم که کلمات از بار معنایی و عاطفی برخوردارند و استفاده از این کلمات و جملات طرف مقابل را مکدر میکند.
صحبت از اینکه میخواهم همسرم را طلاق دهم یا من میخواهم مجدد ازدواج کنم و اسلام هم اجازهاش را داده یا میخواهم خدمتکاری جوان و زیبا بیاورم به شما در کارهای منزل کمک کند.
قرار هست چه حس و پیامی را انتقال دهد؟ و جز احساس بیوفایی، بیتعهدی و همچنین ایجاد زمینه برای سوءاستفاده دیگران چه حاصلی دارد؟ به یاد داشته باشیم شوخی و سربهسر گذاشتنی که همسرمان را ناراحت کرده و برنجاند، دیگر نامش شوخی نیست، بلکه اذیت و آزار است و شما را از یکدیگر دور میکند.
همچنین بخوانید: با ۱۷ اصل مهم در همسرداری بیشتر آشنا شوید
عقل سلیم حکم میکند وقتی کسی نسبت به کلام یا شوخی شما اعتراض کرده و ناراحتی خود را اعلام میکند، دیگر آن را تکرار نکنید. از طرفی اگر کمی آگاهی و دانش خود را از ارتباط بالاتر ببریم متوجه میشویم برخی از جملات مانند سم عمل کرده و بهشدت فضای رابطه را مسموم میکنند.
بهتر است هنر (Art) ما این باشد، از جملاتی استفاده کنیم که حال طرف مقابل را بهتر کند نه اینکه صرفا سبب خنده دیگران یا لذت بردن ما شود.
نظام خانواده
در مواردی دیده شده دختر یا پسری قبل از ازدواج با توجه به نظام خانوادگی خود برخی از شوخیها را خالی از اشکال و حتی جالب و مفرح توصیف کرده و با همان دید و باور در زندگی مشترک با همسر خویش رفتار کرده و در کمال ناباوری با ناراحتی و اعتراض همسر روبهرو شده است.
شایسته میدانم به این نکته اشاره کنم که نظام هر خانهای بر اساس تدبیر و آگاهی اعضای آن خانواده تدوین میشود و لزوما استفاده از باورها و شکل ارتباط خانواده ما برای زندگی مشترک قابل استفاده و مفید نخواهد بود.
همچنین بخوانید: چرا زنان شاغل خانهداری را دوست ندارند؟ / هزار راه نرفته را بشناسید
بنابراین بهتر است در زمان آشنایی و دوره نامزدی به این موارد با دقت نگاه کرده و راجع به آن با یکدیگر صحبت کنید تا مواردی را که دوست ندارید و شایسته خود و رابطه خود نمیدانید را با طرف مقابل حل و فصل کنید.
به یاد داشته باشیم توجه به مواردی که همسر ما نمیپسندد یا دوست ندارد، به داشتن ارتباطی سالم و پویا کمک شایانی کرده و مقاومت و زیر سوال بردن افکار طرف مقابل به ما کمکی نخواهد کرد.
تمسخر بهارخواب ها
باید بگویم این مورد نیز در آقایان بیشتر دیده میشود؛ برخی از مردها از جایی که در ذهن خود معنایی برای برخی از بهارخوابهای همسرشان نمییابند، آن را در جمع به سخره میگیرند؛ مانند ترس از تاریکی یا ترس از گربه و برخی حشرات.
گاهی این شوخیها فقط در جمع نیست، بلکه به شکل عملی با استفاده از حشرات پلاستیکی و امثالهم اتفاق میافتد.
شوخی های احمقانه با خانوادههای یکدیگر
بهراستی شوخی با چهره یا سوژه کردن رفتار و حتی صدای پدر و مادر یا خواهر و برادر طرف مقابل چه حسنی میتواند داشته باشد؟ تنها دستاورد چنین رفتارهایی رنجش همسر شماست؛
حتی در جایی که خود او نیز چنین رفتاری نسبت به خانوادهاش ابراز کرده و در مقابل شما شروع به دست انداختن والدینش می کند نیز پیشنهاد میکنم تاییدش نکنید و به ایشان بگویید که مایل نیستید اعضای خانوادهاش موضوع شوخی و خنده شما و او باشد.
به این ترتیب احتمال اینکه این رفتار را در قبال خانواده شما هم به کار ببرد ضعیف میشود.
جمله آخر
هدف این نیست که شما با همسر خویش کمتر شوخی کنید، بلکه توجه به این موضوع است که از شوخی تعریف درستی داشته باشیم و اینکه متوجه شوخیهای باشیم که بهجای ایجاد تفریح و شادی رابطه ما را مخدوش میکند.