نویسنده ؛ سهیلا اسدی، پژوهشگر و استاد دانشگاه
شنوایی گزینشی یک ساز و کار سودمند برای استخراج سیگنال های مورد نظر در محیط های پیچیده صوتی از قبیل مجالس پرترافیک صوتی است. توانایی درک گفتار در چنین محیط های پیچیده صوتی عمدتا به سازوکارپردازشی دو گوش یا بطور جایگزین دو گوشی در سیستم شنوایی ارتباط دارد. اطلاعاتی که از هر دو گوش واردمغز می شوند، در ساختارهای زیرقشری با یکدیگر برخورد کرده و بر روی هم اثر می گذارند و از این طریق شنونده اطلاعات لازم برای بازسازی صحنه شنوایی را دریافت خواهد کرد. اینکار به شنونده کمک می کند تا بر روی منبع صوتی متمرکز شده و منابع صوتی ناخواسته را حذف کند.
در برنامه های پردازش سیگنال، مطالبات فراوانی مبنی بر تطابق بین گزینه های پردازشی و نیازها و قابلیت های
شنوندگان کم شنوا وجود دارد که با پیدایش سمعک های مدرن، شاهد نوعی انعطاف پذیری در پیکربندی و تنظیمات برنامه های پردازش سیگنال بوده ایم. ظاهراً تنها تعداد محدودی از ویژگیهای وسائل شنوایی سمعکها منافع همگانی را بدنبال داشته و تقریباً برای تمام ویژگیهای پردازش سیگنال در وسائل شنوایی می توان یک فرضیه منطقی مبنی بر اینکه چرا برخی از شنوندگان از مزایای این ویژگیها بهره مند می شوند، حال آنکه بعضی از ویژگیهای خاص برای برخی دیگر بی فایده است، ساخت.
ولیکن امروزه با پیشرفت فناوری، قدرت پردازش سمعک ها افزایش یافته است و به فراخور آن می توان الگوریتم های کاهش نویز پیچیده تری را نیز اعمال کرد و بدین وسیله ادراک گفتار را در محیط های پیچیده صوتی بهبود داد. در سالهای اخیر به کمک روشهای پالیش تطبیقی، نتایج خوبی حاصل شده است. این روشها به فراخور تغییراتی که در سناریوهای نویز ایجاد می شود، دچار دگرگونی شده و سازگار می شوند. اما این پیشرفتها معمولا به صورت دوطرفه نبوده و به صورت مونو می باشد. سوالی که در اینجا مطرح می شود اینست که آیا این روشها می توانند بر روی فرایندهای دو گوشی بخصوص روی مکان یابی صدا تاثیر گذار باشند یا خیر؟
با نیل به درک این موضوع برخی از ویژگیهای سمعک ها در یک حوزه مساعد و در حوزه ای دیگر نامساعد است، شرایط پیچیده تر می گردد. بعنوان مثال ویژگی تقویت فرکانسی می تواند قابلیت تشخیص گفتار اندازه گیری شده یا درک شده را بهبود دهد، اما از طرفی این ویژگی باعث کاهش راحتی شنیداری و افت کیفیت صدا می شود. اگر چنانچه روز به روز این مسئله جنبه چندبُعدی بیشتری به خود بگیرد، در اینصورت متغیرهای تاثیرگذار بصورت پیوسته هم به لحاظ تعداد و هم به لحاظ دامنه ، افزایش خواهند یافت. اگرچه قابلیت شنیداری بعنوان یک عامل اصلی در معلولیت شنیداری مطرح است، ولی با این وجود متغیرهایی دیگری نیز شناسایی شده
اند که تاثیر گذارند. مدتهاست که اعوجاج، »فوق میرایی ساده« که توام با افت شنوایی حسی-عصبیست بعنوان عامل اصلی ایجاد مشکالت شنیداری درک گفتار در افراد کم شنوا به شمار می آید، بوِیژه از نظر نویز زمینه ای و برنامه های تقویتی ساده برای بازگشت این افراد به حالت نرمال، محدود است و مسئولیت بیشتری را می طلبد.
چنین اثراتی در حوره روانشناسی سیستم های معلول شنوایی قرار می گیرند. در حوزه ای کاملا متفاوت، انتظارات،
انگیزه ها، و ویژگیهای روانشناختی مرتبط با شنوایی، نقش مهمی ایفاء می کنند.
در سیسیتم شنوایی انسان، سیگنال های صوتی از هر دو گوش با مراکز دو گوشی به هم وصل می شوند و سپس نشانه های دو گوشی پردازش می شوند. اضافه کردن سمعک ها به صورت مستقل، بطوریکه هر یک از سمعک ها طرح فشرده سازی مخصوص به خود را داشته باشند، و طرح های کاهش نویز در هر یک با دیگری فرق دارند، و لذا اثری مخرب بر نشانه های گوش خواهد گذاشت و عملکرد مکان یابی و ادراک گفتاری در محیط های پیچیده تر نیز به همین ترتیب می تواند کاهش یابد.
